Kolec Traboini

Kolec Traboini ka lindur ne Shkoder, dhe ne moshen feminore, pas vdekjes se babait ka jetuar per disa vjet ne Shtepine e Femijes ne Shkoder.
Ka ndjekur per dy vjet shkollen Pedagogjike "Ndrec Ndue Gjoka" ne Tirane.
Pas kryerjes se sherbimit ushtarak ne Tropoje, ka punuar rreth 4 vjet ne fabriken e Fibres se Kombinatit te Drurit ne Shkoder. Me pas ka vazhduar studimet ne Universitetin e Tiranes dega Gazetari. Gjate kohes qe ishte student botoi librin me tregime "Petalet e bajames se hidhur" 1973, qe u vleresua me çmim inkurajues ne konkursin Kombetar te Letersise dhe Arteve. Shkrimtari Naum Prifti ne ate kohe botoi nje recension vleresues per tregimet e autorit si dhe stilin liriko poetik te rrefimit te autorit te ri.
Pervec nje tregimi ne gazeten"Studenti", Fosforeshenca", dhe nje tjetri ne gazeten "Drita", me pas K.Traboini nuk do te shkruante tregime letrare.
Gjate shume viteve ai shkruan skenare per filma dokumantar, vizatimore si dhe realizon nje sere dramatizimesh per femije ne Radio Tirana, nder te cilet spikat dramatizimi me nente pjese "Kreshniket e Jutbines". Ne kinematografine dokumentare ai do te fitonte per skenaret e shkruar prej tij e te realizuar ne filma, mjaft çmime duke perfshire dy kupat e festivaleve te I-re dhe te VIII-te, "Asdreni" 1976, dhe "Keshtjella e kengeve" 1989, bashkautor me poetin Agim Shehu, si dhe nje sere cmimesh per filmat "Kol Idromeno", "Hasan Prishtina" e tjere.
Ne vitin 1990 realizon me regji e skenar te tij filmin dokumentar "Deshmi nga Barleti" i cili u shpall filmi me i mire dokumentar i Kinostudios Albafilm per vitit. Ne projektet e tij per realizimin e filmave autor-film, regji e skenar ai nis punen edhe me dy filma te tjere "Fluturimi i pellumbave" dhe "Requiem" mirepo rrjedha e intensive e ngjarjeve ne fundin e vitit 90-te dhe fillimin e 91-shit, solli edhe prishjen e programeve te filmimit.
Ne Kinostudio, si kudo ne Tirane dhe rrethe, nis te fryje vrullshem era proceseve demokratike qe do te sillte permbysjen e shtetit despotik monist.
K. Traboini eshte nder organizatoret e pare te formimit te deges se Partise Demokratike per Kinostudion dhe bashkeinisiator me Mark Topallajn e Saimir Kumbaron per organizimin e metingut te madh te intelektualeve te kryeqytetit para stadiumit Qemal Stafa, ku u nguten te dalin ne tribune per te folur edhe ata qe nuk kishin kurrfare lidhje me idete demokratike.
Merr pjese ne demonstratat e medha te zhvilluara ne kryeqytet, dhe ne kete atmosfere shkruan e boton shkrimin "Vlera e Simboleve Kombetare" ne numurin 3 te gazetes RD me 16 janar 1990 ku nder te tjera thuhet se kish ardhur koha per te hequr simbolet komuniste duke perfshire heqjen e yllit te kuq nga flamuri dhe nga stema e Republikes.
Acarimi i gjendjes e detyron K.Traboinin pas shembjes se bustit, e kur komunistet kerkonin revansh monumentesh e ndoshta gjaku, te largohet nga atdheu familiarisht ne drejtim te Malit te Zi ku kishte fshatin e babait te vet Traboinin e Hotit, per te kaluar me pas ne Greqi.
Ne Athine punon ne ndertim, mekanik, pastrues e soj e soj punesh te tjera per te mbijetuar, nderkohe i revoltuar nga propoganda anti-shqiptare dhe cpifese ndaj emnigrandeve shqiptar, me kursimet e pakta qe kish investon hapjen e nje gazete per emigrandet shqiptar.
Gazeta "Emigrandi" (me pas "Egnatia") u shpernda ne sheshin "Omomia" nder emigrande diten e 10 Prillit 1993.
Gazeta doli ne kushtet jo legale ashtu sic ishin ilegale botuesi i gazetes K.Traboini dhe qindra e mijera emigrante shqiptare ane e mbane Greqise. Mizoria e Qeverise Micotaqi mbi emigrandet shqiptar me operacionin çnjerzor "Skupa" (Fshesa) e detyroi botuesin ta nderpriste gazeten ne disa numura per ta vazhduar serisht ne vjeshte me nje ambicje per ta bere gazete serioze dygjuheshe nen okielon "Drejt Europes" dhe shtimin e faqeve te saj nga 4 ne 12 faqe.
Ne vitin 1995, me materialet e botuara ne gazeten "Egnatia", K.Traboini botoi te parin liber shqip ne Greqi, albumin poetik te emigranteve "Ballada e largesive", i cili do te pasohej me dy libra te tjere te tij po shqip "Gjurme ne histori", letersi dokumentare si dhe "Kreshniket e Demokracise", ky i fundit me satira politike bashkohore.
Albumi poetik i emigrandeve "Ballada e largesive" pati nje jehone shume te gjere ne Greqi dhe vecmas ne Athine, ne rradhet e intelektualeve greke. Ne Shkrimin e tij "Ana tjeter e medaljes se emigrandeve", botuar ne revisten "Arvanon", shkrimtari dhe studiuesi Aristidh Kola shkruan me entusiazem per bijt e nje populli qe edhe ne kushte shume te veshtira te luftes per te mbijetuar, krijon edhe nje art te madh poetik, sepse populli shqiptar, bijt e te cileve jane emigrantet, eshte nje popull me frymezim e shpirt poetik.
Nderkohe shkruan me nje fryme teper miredashese edhe shkrimtari grek Kostas Valeta krijimtaria e te cilit ishte botuar e bere e njohur ne Europe.
Ne veren e vitit 1995 K.Traboini emigron familiarisht ne Amerike, vendoset ne Filadelfia e me pas sistemohet ne Boston ku jeton familiarisht.
Duke qene nje njeri qe nuk i buzeqesh fati ne mergim, edhe ne Amerike vazhdon te beje pune te renda e jasht profilit te tij profesionit si kineast. Kete mungese ai e ploteson duke u marre me krijimtari letrare. Gjate kohes se qendrimit ne Amerike, shkruan e boton dy libra te tjere "Katerkendeshi i mundimeve", Tirane 2000 dhe "Mos vdis dashuri", Tirane 2002, shtepia Botuese "GlobusR", te cilet jane pritur shume mire nga lexuesit ne Shqiperi dhe jashte dhe jane botuar shkrime vleresuese ne gazetat shqiptare te Komunitetit Shqiptar ne SHBA "Illyria" dhe "Dielli".

Ne vitin 1994 Kolec Traboini eshte pranuar antar i Federates Nderkombetare te Gazetareve, me qender ne Bruksel, ndersa ne nentor 2001 nga Kongresi i Lidhjes Shqiptare ne Bote mbajtur ne Prizren, eshte zgjedhur antar i keshillit drejtues te LSHB.

Nga vëllimi: “Lule pellazgjike”

TASHME KISHTE ARDHUR 

Nuk ka më asnjë kuptim pritja

as vështrimi i hedhur në fundin e rrugës

as heshtja jonë nuk kish më asnjë kuptim.

Në këtë ardhje ne diç kishim folur

tek pinim ujin e një shisheje

ndërsa gjerbnim kafenë në heshtje.

Kafeja ish e zezë, mendimet po ashtu

mbrëmë kryeqyteti mbytej në savana me shi

ndërsa sot mrekullisht dielli buzëqeshte.

Vështroja siluetën e saj

sytë që kërkonin zogj vjeshte

pa kahje, në nxitim e në ikje...

O zot, sa e frikshme është ikja.

Por unë nuk mendoja se e kisha humbur njeriun

...sepse tashmë ajo kishte ardhur. 

Vjeshtë 2011

LASGUSHIANE 

Kur shpallet një shi i pjerrët, i trishtë, i butë

në qiellin lirik të Poradecit

e shtergët kanë heshtur e më s’këndojnë

ndodh ajo që ndodh në shirat biblikë.

Mbi liqenin e trazuar derdhet një pikë lot

prej syve melankolikë të mjelmave njerëzore

që nga e para Evë tek më e fundit e Botës.

KISHA DASHT ME DEK PER S’DYTI 

...Edhe për së treti kisha dasht me dek

se dora jota ma solli dekën e bardhë

por edhe në vdeksha njëmijë herë

qoftë e njëmijta si vdekja e parë

- kush dreqin po pyet!

Vdekja në dorën tande ish aromë prilli

tan lulet ma sollën polenin te kryet

isha vet që të thashë: tash ma xen frymën

isha vet që të thashë më puth e më mbyt

- kush dreqin po pyet!

Tash, që u tejkrye pjalmimi i jetës

jam krejt i dekun derisa t’ringjallem

për t’ma marr shpirtin, për dek të dytë

i gatshëm jam për rimishërimin

- kush dreqin po pyet! 

9 qershor 2012

MUGETIRAT E MBREMJES 

Si më harrove kështu në ndajnatë

po dal udhëve të Tiranës

të shkoj nga sytë këmbët

se ndoshta diku-diku shoh

imazhin tënd e rrekem pas tij

si fëmijët pas balonave të ëndrrës

feksur si zemra në qiell....

Po tani është natë, natë që nxin

e unë hapësirave shoh

vetëm mugëtirat e mbrëmjes

e aty-këtu ndonjë yll

që më bëhet shok vetmitar

vegimesh sylagështa

në angushtinë e dhembjes.

Sa kohë që veten time e kam humbur,

nuk e di nëse ty do të gjej ndonjëherë.

OH Ç’ME GJETI MUA

ME VJESHTEN TENDE 

Oh, ç’më gjeti mua me vjeshtën tënde

si fustan prej gjethesh më mbuloi

farfuritës flladi gjoksin trandi

zogu i këngës qiellit fluturoi.

Zot, o Zot, ç’më solli vjeshta jote

ëndrrën si një nimfë ta përqafoj

ika, mora pyjet si i marrosur

gjiri i zjarrtë i Diellit më përvëloi...

DO TE ZHVESH 

Do të zhvesh, zemra ime, do të zhvesh

tërë rrobat e trupit do t`i heq

si një Evë dalë prej bible do të jesh.

Dhe pastaj, zemra ime, dhe pastaj

si një engjëll lakuriq në krahë do të mbaj

do të ikim në ca qiej ku s’na arrijnë

tërë akujt e dy poleve do t`i shkrijmë.

Kam një afsh që më përvëlon në dhè të huaj

kur të vij, buzët m`i zgjat, zjarrin ma shuaj

Do të zhvesh zemra ime, do të zhvesh

tërë rrobat e trupit do t`i heq.

E pastaj, zemra ime, dhe pastaj

qiejve do t`i biem skaj më skaj.

VAJZE NGA FISI I SHQIPONJAVE 

Ti je vajzë nga fisi i shqiponjave

më ngre lart në qiell

e më tregon hapësirat.

E pafundme mrekullia e dritës.

Në qiell të bukura janë dhe ëndrrat

atje njeriu ndjehet i madhërishëm, si Zot.

Por trillet e tua janë të pafund...

Pas kësaj, atje lart nisin stuhitë kozmike

pa mëshirë më kthen në pluhur

e më përplas për tokë.

Të paktën më bëj

pluhur drite...

LIQENI NUK B’ZANTE 

Liqeni i Ohrit nuk b’zante

qe tulatur liqeni për ty

dhe priste si të ishe një mjelmë

të t`përkëdhelte në faqe

të t`puthte në sy.

Liqeni nuk b’zante

heshtte e mendonte për ty!

Nga vëllimi “U dashka të dal natën vonë”:



SHQIPERIA 

Jo miqtë e mi, ikja nuk është tragjedia

e hedhjes së trastës në kurriz pesë shekuj

me një shkop për të zbuar qentë, kurrsesi.

Tragjedi është mosdija e ikjes

moskuptimi e harrimi i piknisjes

miklimi që jeta na afron nëpër troje

të largëta e me bukuri të mahnitshme.

Jo miqtë e mi, joshja s’është e fajshme

kemi të drejtë ta jetojmë epshin tonë

për gra e vajza aziatike, për qejfe e pasuri

por lëshimi i vetvetes në pasione të liga

duke harruar vendin tim e vendin tënd

duke harruar se e bukura magjike

është edhe tek lulja mbi shkëmb. 

Jo miqtë e mi, fajin nuk e ka Amerika

anipse më farfuritës Las Vegasi është

Bostoni, Detroiti, New Yorku,

San Françisko a Florida

se sa fshati yt a fshati im në Jug a Veri

sepse edhe këtu gjithçka është ngjizur

me mundime, me lotë, me dashuri. 

Fajin kurrsesi nuk ta ka ikja

trokitja nëpër dyert e botës

ku mësove shijen e bukës me djersë

por vetmashtrimi, harrimi se

Shqipëria e varfër nuk mundi të jepte

më shumë se qumështin e gjirit e dhimbjen

më shumë a më tepër se në sepete kish. 

Prandaj ti u bëre më i pasur e më i ditur

shumë më shumë se ata që s’dinin të iknin

- siç mençurisht ta thotë dhe Kavafis-

pikërisht se të mungonte Shqipëria

dhe dëshira për ta bërë të pasur atë,

pikërisht. 

I humbur do të jesh vetëm atëherë

kur të ikësh - e më të kthehesh prapë,

s’do të dish.

NE RRUGEN E KALASE...

                             Idromeno 

Me bastun, borsalino e pallton e gjatë

nëpër errsinën që përpinte qytetin

dëgjoheshin veç bulkthet e natës

e valët bregut të liqenit. 

Në rrugë ndonjë qen i braktisun

turfullima e ndonjë kali në grazhd

errësinës klithma e ndonjë shpendi

e yjet që shuheshin diku larg. 

Nata e lodhte për vdekje piktorin

prej Diellit merrte frymë e ringjallej

ndaj gjumi s’e zinte deri vonë

nga ankthi i dritës në ardhje! 

Sapo vinte agimi e bota zgjohej

ai flinte me rrezet e Diellit në Maranaj.

Kol Idromeno, daja i Dadës sime Katrinë

siç më thoshte në kujtimet e saj... 

Shkodër 2012

SHIRA LIRIKE 

Ju mbase nuk i ndjeni

ato përditë bien në shpirtin tim

e kur bien, në qiellin tim kuturisen zogj

që çukisin lëvozhgat e reve e u thërrasin

të gjithë atyre që janë në udhë të pambaruar:

- Ikni! Shirat po vijnë!

I vetmi që nuk ikën jam unë - sepse ato shira

bien më shumë brenda se jashtë meje

më sjellin fëmijërinë, ma zhveshin lakuriq

e unë endem liqenit si një ëndërr e zgaqun

në djepin tim prej uji.

Një ninullë zbret nga malet me lumin Kir

- lum me emër të lashtë sa bota:

Nuk ka perandori më të madhe ujnash, se Shkodra!

MORA VETEN ME VETE 

Mora veten me vete e shkova në Shkodër

retë e marsit rëndonin mbi çati

qielli i zymtë e zbraste pikëllimin në shi.

Kisha ardh për një mort

për një përcjellje-pjekje

t’u thosha njerëzve “Kryeshnosh!”

Jeta me jetë e vdekja me vdekje!

Si e mbuluam Ramiz Hekurin në dheun e zi

përtej Stom Golemit, në Shtoj të vjetër

u ktheva tek Nana në shtëpi.

Shtëpi o shtëpi, o dashuri e vjetër!

Nëntëdhjetat i ka mbushur Nana

rri në shtrat e nuk b’zan.

Isha i murrëtyer, i lodhur, krejt i ngrirë

-Gëzuar 8 Marsin!- i thashë me zë të mekur.

- Kukeja unë!- tha Nana. - Ky 8 mars

më gjeti edhe pa një njeri.

Pse po jetoj kaq gjatë veç për të përcjellun?

-Po jo moj Nanë, ka dhe gëzime për njerinë...

Po Nana si nana, nuk dëgjon. Veç flet

herë me të gjallë e herë me të vdekur...

Mora veten me vete e u ktheva në Tiranë

më vunë në mendime fjalët e Nanës.

Mos vallë i ngjas dhe unë asaj

me dënimin të vuaj pikëllimin e përcjelljes?! 

Shkodër, Mars 2012

KARVANAJ 

Karvan me drita- karvan me yje

atje në rrugën Karvanaj

jetonte dikur si nimfë në pyje.

Kujtim i mbushun lotë e vaj

ani pse fshehun në shkurre vitesh

me magji ujnash në sytë e saj.

Flladi i liqenit- Bregu i Ranës

hije të randë lëshon Mali i Hotit

përskaj dy shtetesh, diku anës.

KUJTESA E BRIGJEVE TE DETIT 

Më parë bregdeti kishte pak shtëpi

e një lokal të vogël “Breshka”.

Fare pranë detit, brigjeve të qeta

një rrugë të gjatë me plepa.

Ato janë shumë larg në kohë

veç valëzat ndër kujtime m`i sjellin

Pallatet me ballkone ajrore

nuk është e mundur të smbrapsen

tashmë...

Gjithçka që më fanitet si koha ime e blertë

është nostalgjia e brigjeve të detit.

2012