Në thellësitë e ngjyrave poetike të një spektri.

Nga Fatmir Minguli

 

Jam njohur me poetin me origjinë nga Mirdita, Gjergj Nikolla para disa vjetësh dhe kjo njohje më solli edhe kënaqësinë e dyfishtë. Njoha një njeri të punës, arsimtar që shkon për ditë nga Durrësi në Rrëshen për të dhënë mësim,s i dhe njoha edhe poezitë e tij të rreshtuara krejt bukur në dhjetë libra të tij të botuar viteve të fundit. Gjergj Nikolla është një poet me bindje origjinale, rebel në kuptimin e jetëve sociale që servirin partitë politike, i papajtuar kurkund e me askënd për konformizma fallco të tipit “made in politika”. Në fakt kjo është dhe vetia e poetëve të vërtetë, poetë që nuk pranojnë asgjë në jetën e tanishme, por gjithnjë kërkojnë stade më të larta të botëkuptimit në shoqëri. Këtë konstatim të irlandezit Xhejms Xhojs e ka përqafuar me origjinalitetin e vet poeti Gjergj Nikolla. Janë këto fakte, këto veti të Gjergj Nikollës të cilat e kanë çuar atë drejt poezisë haik. Ja dhe libri më i ri i tij me poezi haiku dhe me tercina e me titullin racional “Spektër”. 100 tercina dhe 500 haiku të shkruara në një muaj midis mesit të muajit maj dhe mesit të qershorit, duke u mbështetur në dritaren e autobuzit, tek shkonte për të dhënë mësim. Një ngadhënjim jo vetëm poetik, por më tepër një përqëndrim maksimal i mendimit, brenda një kohe të shkurtër. Një ngjarje që përputhet plotësisht me teorinë e bërjes së poezisë haik. Shkurt, bindshëm dhe plot mendim e figura poetike.

Haiku, ky vogëlush me origjinë nga Japonia e largët është njohur në vitin 1868 dhe është ambientuar në Europë rreth viteve 1905 – 1917, vite kur u botuan dhe dy antologji poetike me haik, një në Paris dhe një në Londër, ndërkohë që mjeshtri më i madh japonez i haikut konsiderohet mësuesi poet japonez Matsuo Basho ( 1644 – 1694 ). Ndërsa tercinat që Gjergj Nikolla na i sjell të freskëta si ajri i bjeshkëve të veriut janë që nga Dante Aligeri në veprën e tij “Komedia hyjnore”. Gjergj Nikolla bëhet i dyti poet në Shqipëri që paraqet tercina mbas Moikom Zeqos që botoi në vitin 1999 librin “ Tercinat e pasvdekjes së Dantes japonez”. “Spektër” është një libër që do ta klasifikoja “libër xhepi” sepse ia vlen ta kesh me vete dhe tek lexon poezitë do të ndjesh një largim të përkohshëm nga rrëmujat e jetës së sotme shqiptare dhe njëkohësisht edhe të afrohesh me bukuritë origjinale që natyra dhe njeriu shqiptar ka. Kjo është dhe detyra misionare e poetit Gjergj Nikolla. Në poezitë e tij autori ka gjetur veten e tij, ka ekspozuar pamje të ndryshme të mendimit, duke na sjellë edhe veçoritë e tij poetike siç janë vargu i thyer dhe rebel, teoria e numrave e konvertuar në mendim, përshkrimi i natyrës, (natyrë që ai e ndjen gjer në palcë të ndjesive të tij), dhe analiza dostojevskiane e shpirtrave njerëzor. Gjergj Nikolla bindshëm ka thelluar kërkimet e tij në ndërtimin e poezisë së haikut dhe të tercinës duke realizuar dy gjëra të çuditshme, të vështira për t’u realizuar nga kushdo poet. Këto janë vazhdimi i traditës, stilit të tij origjinal poetik dhe përshtatja me teorinë e ndërtimit të këtyre poezive sipas origjinave të tyre, përsëri në mënyrë të stilit të tij. Në këtë libër poeti spektron me artin e imagjinizmit, term i përdorur nga poetët europiane në fillimet e shekullit njëzet e pikërisht nga adaptuesit më në zë të haikut nga poeti Ezra Pound. Gjergj arrin që me 17 rrokje e me tre vargje të na japë “poemën me një imazh”, e cila është ashtu e shkurtër por që pasqyron një formë të super pozicionit, është si të thuash një ide që qëndron mbi të tjerat. Të bësh poezi haiku dhe tercina nuk është kollaj. Shumë poetë shqiptarë dekadat e fundit kanë botuar libra me poezi haiku por pak prej tyre e kanë goditur në pikën e dobët dhe njëkohësisht të forte që haiku fsheh në brendësi të tij. Edhe pse mund t’a njohin teorinë bazale të zenbudizmit, ku haiku mbështetet, prap nuk kanë mundur depërtimin në thellësi tij. Ka poetë të tjerë shqiptarë që janë munduar të bëjnë poezi haik por nuk kanë e kanë mundur fillimin. Gjergj Nikolla ka përdorur sistemin e vëzhgimit me lente zmadhuese për të zbuluar pikërisht këto të fshehta. Ai ka zbuluar jo vetëm lëvizjen kaotike të figurave letrare por dhe rrjedhat e mendimit të përqëndruar në një ide që shfaqet në tre vargjet e haikut. Prandaj ai di të dallojë dhe fraksionet e ngjyrave të spektrit poetië, t’i coptojë ato e t’i rendisë sipas rregullave që haiku dhe tercina kërkojnë. Ai njeh matësin e thellësive të ngjyrave, di t’i manovrojë e t’i sistemojë në pesë, shtatë e pesë rrokje duke qëndruar besnik ndaj formës dhe vetë përmbajtjes. Libri “Spektër” do t’u japë kënaqësinë lexuesve dhe studjuesve të këtyre dy gjinive për të parë me sytë e mendjes bukuritë e natyrës shqiptare, e bashkë me to dhe fenomenet e jetës së shqiptarëve. Libri është tejet bashkohorë, sjell edhe frymën e një informacioni artistik plot ngjyra por krejt ndryshe nga sa mediat e varura dhe të “pavarura” pasqyrojnë.

Gusht 2014