Bajram Mjeku

Bajram Mjeku

Publicisti, poezi dhe prozatori Bajram Mjeku ka studiuar në Fakultetin e Filologjisë të Universitetit të Prishtinës. Ka publikuar artikuj në media kulturë, gazetari, sociologji të letërsisë dhe sociologji të memories. Ai ka një përvojë të gjatë si publicist, gazetar, redaktor dhe është një nga hulumtuesit e Evropës Lindore, i cili ka dokumentuar dhe kontekstualizuar fakte të rëndësishme sociale në mënyrë shkencore kritike, të cilat në të kaluarën kanë pasur fatin e keq të ekskomunikimit dhe ideologjizimit.

Gjatë viteve 1991-1999, Mjeku ishte themelues, gazetar dhe redaktor në Qendrën për Informim të Kosovës – QIK. Ai është autor i dy librave me poezi, ndërsa në njëzetë vitet e fundit ai ishte redaktor i katër librave, dhe gjithashtu redaktor gjuhësor i mbi tridhjetë titujve të ndryshëm shkencorë e letrarë, përfshirë këtu edhe tekste universitare. 

Bajram Mjeku, punon në Shërbimin për Informim të Ministrisë së Punëve të Brendshme të Kosovës dhe jeton në Prishtinë.


Poezi nga Bajram Mjeku

KLITHMA E FUNDIT PËR KOSOVËN

Përditë të zhvatim, përditë të lëndojmë
të dhunojmë kur e sa herë të dëshirojmë
ç’trishtim e ç’tmerr që aq shumë na duron.

Nuk dimë a të kemi nënë a kurvë të përdalë
përditë t’i thithim e gërvishtim gjinjtë
në vend të tëmblit tash të kullojnë sall gjak.

Themeli të është dërrmuar, pullazi shpartalluar
nuk janë kalorësit e Apokalipsës as vojvodët e përhënë
fëmijët tu t’përdalë janë fort e dashura nënë.

Klithma ime e fundit në hon është fashitur
kot pres lajmësin e fitores dhe vdekjen me nder
zëri më është shterur, baladat janë përdhosur
asgjë s’jam asgjë veç kalorës këmbëprerë.

Më janë mërguar ëndrrat, as ndjenja më nuk kam
tash sa vjet sulem nëpër Fushën e Mëllenjave
edhe lulëkuqet janë tharë, edhe eposet më nuk janë.

Përditë të baltosim, përditë të zhubrosim
po ti duron edhe kur ne të përdëllojmë
durimi është happy end, a ka fund durimi
kur as dallgët e Drinit dot më nuk të lajnë.

Nuk janë bijtë tu, ata janë hamshorë
pa nam e nishan, pa cen e pa gjen
mbi kurmin tënd kalurojnë përhënshëm
oh, faqen e zezë e paqin, mos ju qoftë për nder.
　


D E A

Nuk dole nga zgoret e statujës së mermert
As nga korridoret e errëta të Butrintit
Je farë e zënë në Dardaninë e trazuar
Klithmë që shpërtheu në Polin e Veriut.

Ç’të duhet ty Amfiteatri i Butrintit
Dhe vargani i statujave të ftohta përreth
Po u shfaqën aktorë nga kohët e lashta
Rikthe emrin mbrapshtë dhe bëhu Aed.

Zbrit këmbëzbathur në skenën antike
Perëndeshë e arteve në hapësirën bosh
Mes honit të antikës dhe kohëve moderne
Në skenën e tragjedive vallëzo veç danc.

Papritur mund të shfaqet hija e Ugolinit*)
Në shkallët e teatrit tash si spektator
Ai nuk e di që një shekull më vonë
Statuja mori shpirt dhe u bë e gjallë.

Fërfëllima e jugës, dallgët e Jonit
Janë stërkala fresku që krijojnë ndjesi
Mbi skenën e Butrintit rrapëllojnë hapat tu
Tek hedh vallen e lashtë gjer në përjetësi.

Ndjehem i trishtuar kur ti më mungon
Koha më ndalet si dikur në lashtësi
Mes hapësirës bosh e qetësisë funebre
Më bëhesh e gjallë dhe kthehesh përsëri. 

　*) Koka e Deas u zbulua nga arkeologu italian Luigji Ugolini, e cila u grabit dhe u dërgua në Itali në vitin 1928, për t’u rikthyer në Shqipëri në vitin 1981. Poemën ia dedikoj sime bijë Deas, dashurisë, ndjenjës dhe pasionit tim të madh.




AJO QË NË KUJTESË MË VJEN

Gjatë-gjatë e kam dashur vajzën balerinë…

Ende i dëgjoj hapat e saj shkallëve të teatrit
Mbrëmjeve kur dilte vetëm nga foajeu bosh
Dhe sytë e saj kur shkrepëtinin si të ishin vetëtimë.

Ka njëzetepesë vjet që s’e kam parë vajzën balerinë.

Kam mall, oh sa kam mall për sytë e saj gri
Për zërin drithëritës, për hapat fëshfëritës
Për ombrellën e saj të zezë kur ecte nëpër shi.

Njëzetepesë vjet s’janë pak të fanitesh në magji.

Ende shëtis bulevardit i trishtuar gjithë vetmi
Të nëjtat dafina çdo fundvjeshtë të shtrira përdhé
E njëjta dashuri që s’ndryshket gjer në përjetësi.

Bulevardi bosh, foajeu i errët, gjithçka në shkreti.

Ende besoj se ajo zbret shkallëve të teatrit
Dhe më ndjekin magjishëm sytë e saj gri
Zëri i saj i tejbotshëm që larg ende më thërret
"Të dua, gjithmonë të dua gjer në përjetësi…".

Shumë-shumë e kam dashur vajzën balerinë…

Në kujtesë ajo më vjen ndehur dhe pa bujë
Tash sa vjet duke e pritur te shkallët e teatrit
Një ditë do shndërrohem në statujë. 



REQUIEM PËR DALLËNDYSHET

Mikut tim, Naim Bajraktari

Më premto se prapë do të shkojmë te dallëndyshet
Herën tjetër nuk do ikim nga shkulmet e shiut
bashkë me ato do lagemi qetësisht edhe ne të dy.

Ne kemi shpirt të bardhë, nuk jemi të uritur
na duhet pak qetësi dhe pakëz ajër i pastër
pak vesë e bardhë mëngjesi dhe pakëz përjetësi.

Vërshëllima e gjetheve, shkulmet e shiut
nuk janë sall trishtim në botën e mënderosur
që na i shlyejnë gjurmët pa ikur që atje.

Më premto se prapë do të shkojmë te dallëndyshet
kurrë më, kurrë më dhe për jetë të jetëve
nuk do bëhemi mjeranë që t’i lëmë në vetmi.

Nuk do të ikim bashkë me shkulmet e shiut
zanat e Sharrit përjetësisht të na mallkojnë
të na mungoj qetësia e përjetësuar, ajri i pastër
nuk dimë të jetojmë ndryshe pa një copëz dashuri.

A dëgjon, në mes të pyllit sërish ulërinë një zë
paskësh ikur nata, ora qenka bërë njëzetekatër
kaq mund të shkruaj mik i dashur, nuk e përsëris më. 



FALEMINDERIT

faleminderit që më bëre të qesh edhe kur nuk isha për të qeshur
që më largove hidhërimin edhe kur isha shumë i mërzitur
faleminderit, shumë faleminderit…

edhe për lulet e dhuruara në Olav Kyrres Gate
edhe për baladën e kënduar në Shtëpinë e Artistëve
nën rrëzëllimin e qirinjëve kur shpirtërat zhgreheshin në vaj.

faleminderit që më dërgove në mes fjordeve të bukura
ku folëm aq gjatë për lumturinë që aq shumë na mungon
për dashurinë e braktisur diku në ishujt e botës së mënderosur
faleminderit, shumë faleminderit…

faleminderit që më ftove kur isha shumë i mërzitur
edhe në çastin më fatal kur mendoja se jeta nuk shkonte më tej
në ditët më fatkëqija kur s’dija çfarë të bëja me vetëveten
faleminderit, shumë faleminderit…

Oslo, maj 2000 



S P A Ç I 

I. Këtu qenkan vyshkur të gjitha lulet
nga shurra e të burgosurve politikë.

II. Dhe kryqat qenkan kthyer teposhtëmbi varret që rënkojnë mynxyrë.

III. Askund vashëza nuk shoh askund
veç lënesha që ëndërrojnë nusërinë.

IV. As Zhitin gjëkundi s’e gjej, ah Zhitin
veç flokëve të tij të prera mbi gijotinë.

V. Kryeqytet prangash qenkësh ky Spaçi,
që villka sall klithma, sall vaj, sall ulërimë.



E SHKRUAR MË 28 NËNTOR

Ergon J. Gërvallës

fort i dashur mik
nëse s’mund të vijë me at
e serbi nuk më shtrinë përdhé
për Kryezotin që është një
këmbadoras do zvarritem
deri në sheshin Skënderbe.

Prishtinë, 28 Nëntor 1991



100 VJET

Assesi të mbërrij sot në Vlorë
As në Prishtinë assesi më rrihet
Sot e 100 vjet trupi më lëngon.

Gjithë ditën e lume i kam parë shqiptarët
Shpirtvrarë e buzëqeshjengrirë
Mbi kukëza të drunjëta duke ecur sot.

Në cep të Shqipërisë ra diku një orakull
Pastaj një shqiponjë fluturoi mbi alpe
Me krrokamë të mekur e krah të përgjakur.

Asnjëherë si sot kam parë silueta në preftim
të abdylfrashërve, ymerprizrenëve, ismailqemalëve
isëboletinëve, nikollëkaçorrëve, hasanprishtinëve
në varganin e pafund dhe të vjetër gjithë tundim.

Vetëm sot jam ndier si asnjëherë më i madh
më i vogël se sot nuk jam ndier asnjëherë.

A i ndjeni edhe ju njërëz të mirë
hapat e ilirëve, gresave, flamurëve, besianave
altinëve, zanave, lumëve e doruntinave
si dallgë të fuqishme kah vijnë gjithë vërshimë.

Si më janë ngatërruar në xhepat e shqepur
euro, dhrahmi, leku, dinari
si shqiptarët e bërë pikepesë ndër shekuj.

Sot në Vlorë nuk shkoj se jam disi i dehur…

Edhe muzat më janë trazuar asnjëherë si sot
E kam ngritur një gotë për këtë trohë atdheu
Që gjymtyrët bashkë s’mundëm t’ia bëjmë dot.

Trembëdhjetë herë ranë këmbanat
dhe kali i Skënderbeut hingëlloi në shesh
pastaj ra perdja e tragjedisë qindvjetëshe
në skenën e kuqe mbuluar me cohë të zezë.

Kurrë s’do t’i kem kurrë më 100 vjet
Vetëm sot më 28 Nëntor të vitit 2012.



DITËT MË TË LUMTURA TË JETËS SONË*

E pranoj. Ishte kohë e bukur.
Ishin ditët më të lumtura në vitet tetëdhjetë.
Kishim flokë të gjata, vishnim xhinse të ngushtë
dhe mbanim portretin e Pink Floydëve në gjoks.

Më kujtohet,
Vajzat në modë mbanin gërsheta
Minifundet thoshin janë në trend.

Na thërrisnin rokerë të marrë
Vetëm pse mbanim kitarë
Dhe kishim gramafonë
Mbi të cilët sillej magjia e zezë.

Nuk ishim të përkryer njerëz të mirë
Por edhe të marrë nuk ishim assesi.

Nuk do t’i harroj kurrë,
Ditët më të lumtura të jetës sonë.
Një mbrëmje gjithë afsh e putha Hana N.
Të lutem, bëj kujdes më tha
Puthjet publike më rrëzëllejnë në trans.

Përnjëmend ishte kohë e bukur.
Folku i mplakur u nis për në muze
Dhe roku po ndërtonte obeliskun e vet.

* * *
Vetëm pak kohë më vonë
Sheshi i Republikës papritur u përgjak.

Djemtë nga fanelat ndërruan Flojdët
Che Guevarën papritur gravuan në gjoks.
Vajzat shprishën gërshetat,
Ndërruan minifundet
Dhe zunë të mbajnë zi për heronjtë.

Rrugët për një kohë u boshatisën
Tanksat pushtuan skenën e rokerëve
Kitarat u përgjakën, jeta u bë e trishtë…

The dogs of war papritur hyri në modë
Të lehurat pandalur dilnin nga magjia e zezë
O Zot si u bënë qentë pjesë e jetës sonë.

Papritur skenat socrealiste u shfaqën sërish
Ibe Palikuqet kuq na e bënin jetën
Vojo Kushët po aktronin bomba përmbi tanks.

Me Hana N. kurrë më nuk jam parë
Vetmia dhe mërzia u motërzuan tok
Puthjet dhe shpirti i saj i trazuar
Një ditë u përjetësuan përgjithmonë në rok.

E pranoj. Ishte kohë e bukur.
Ishin ditët më të lumtura të jetës sonë.
Kishim flokë të gjata, vishnim xhinse të ngushtë
Dhe mbanim portretin e Pink Floydëve në gjoks.

* Titulli i njërës nga meloditë e bendit legjendar Pink Floyd




VAJ PËR PRISHTINËN

Kot na e fale ngrohtësinë e madhe
helm në vend të luleve të dhuruam ty.

Nuk je si dikur ajo zonja e rëndë
kur darkoje qetë në restorantin Skanderbeg
në detin Marmara t’i përzunë dalëzotësit tu
tash je veç sahatkullë e mbetur pa sahat.

Orgesi përnatë na e shprishë qetësinë
ka kohë që luan përvajshëm në klarinet
një requiem për familjen Gjika.

Çdo natë diku në Lagjen e Xhambazëve
xhambazët urbanë bëjnë orgjinë e vet
t’i vyshkën lulet, t’i prenë krizantemat
horrat ta nxorën horrllëkun mbi asfalt.

T’i shkulën drurët dhe të lanë pa fresk
t’i shpërfytyruan themelet, origjinën
të lanë të palarë as mish e as peshk.

Nuk e kam më krenarinë e dikurshme
kur me babën ecnim sheshit të Republikës
nëpër kalldërmin tënd mbuluar me vesë
kastës komuniste ia nxirnim gjumin.

Zorrë qorre ke mbetur kahmot
më në fund të prishën e dashura Prishtinë
si Neroni Romën që nuk ekziston më.

Vetëm emri të mbeti kryezonjë
po ti veç kryezonjë që moti nuk je më.

ROJA NË VIJËN E PARË

Dhunshëm edhe sonte më vunë

rojë në vijën e parë.

Krejt papritur mund të vijnë

Veshoviçët, Gjillasët, Vukotiçët

një plumb të ma qëndisin në ballë.

Shtrëngoj kalashnikovin rus

me duar të djersitura

që assesi t’i zë besë.

Një gradë serbe më shumë

një shqiptar më pak

gjithçka merr fund paq.

Pastaj një raport për vdekjen

i shkurtër veç një paragraf

“ra në mbrojtje të socializmit

rojë në vijën e parë…”

Ura e Ribnicës sall 1 km. larg

eshtrat e Isë Boletinit po aty

dhe mauzeri i tij mbuluar me gjak.

Ndjehem i vetmuar dhe ndjehem nizam

shumë i përbuzur, tepër i trazuar

krejt i robëruar edhe sonte jam.

Përtej Moraçës diku poshtë nën Cem

buzëqeshin siluetat serbe

pasi më kanë vënë kokën në nishan.

Një gradë serbe më shumë

një shqiptar më pak

gjithçka merr fund paq.

Podgoricë, 1982 – 2013




NJËZETEGJASHTË

më ndjejë At Zef Pllumi

Bardhi ka zënë të bëlbëzojë shqip

dhe t’i këndojë këngët e para për lirinë.

Bardhit i vie vështirë

shumë vështirë i vie Bardhit

të numëroj deri në njëzetegjashtë.

kur në Shkodër biejnë këmbanat

dhe ringjallet Krishti mbret

a thua ç’parandjejnë demonët.

Libri i Shenjtë kur qe ndaluar

e zemra s’e nxirrte këngën më

ç’kuptim kishte fjala atdhe.

lutuni për Burrelin Ati Ynë

dhe falni mëkatarët e Spaçit

që s’i tretë i lumi dhé

lutuni edhe për ne Ati Ynë

edhe për mëkatarët e kuq lutuni

që terrorin e bënë kulturë.

a i ndjeni sërish këmbanat

grigjën me zhguna t’përgjakur

vargan tek vijnë me Dhjatën e Re.

tash kur flini qetë mbi sakrament

edhe nga amshimi dëgjohen zërat tuaj

Rroftë Shqipnia, rroftë Krishti Mbret.

Gjykata Ushtarake. Shkresë nr. 64/II Prot. Shkodër, 12 mars 1948. “Ata, edhe para togës së pushkatimit thanë: Po vdesim në krye të detyrës. Rroftë Shqipnia, rroftë Krishti Mbret”. Ishin Monsinjor Frano Gjini, P. Mati K. Prendushi, Nikollë Deda…
Thonë atë dimër Shkodra u mbulua në zi dhe në pranverë lulet vonuan të çelin mbi Tarabosh…




UDHËKRYQI I MALLKUAR

Udhëkryq i mallkuar është Ortakolli
Nisë në Kastriot, merr fund në Mitrovicë.

Burrat ende vdesin në këmbë
Nuk i zë dita në fushë të zhveshur
Silueta bëhen në netët me errësirë.

Kur lidhet ngryk me Qyqavicë
Thotë jam kërthiza e Kosovës
Luftërat i bëj ashtu si di vet.

Çdo pesëdhjetë vjet përflaket në luftë
Zjarri i hy në zemër si gjarpëri në gji
Nga gjaku i djemëve të fisëm
Doli lule Bozhuri gjer në përjetësi.

Beteja e Kosovës ende frymon aty
Netët i sjellin klithmat gjithë hata
Kujet e serbëve: Oh, na preu turku
Britmat e shqiptarëve: Bini mbi ta.

Udhëkryq i mallkuar është Ortakolli
Varri i Sulltan Muratit është po aty
Në fushat e paanë me lule Bozhuri
Ballkani u err Evropë e u ngrys Azi.

Ortakollit djalli i rri mbas shpinës
Kot nuk thuhet që kur e krijoi Zoti
Mos mbetsh me të vajtua qyqet e Qyqavicës.