Pandeli Koçi

Pandeli Koçi, (emri letrar-Sazan Goliku), lindi në Vlorës më 6 janar 1942. Shkollën fillore, tetëvjeçare dhe të mesme i mbaroi në Vlorë. U diplomua në Universitetin e Tiranës, në Fakultetin e Historisë dhe Filologjisë, dega e gjuhë-letërsi. Ka kryer disa specializime në fushën e gazetarisë dhe botimeve. Ka punuar mësues, punonjës kulture, gazetar si dhe redaktor letrar në SHB "Naim Frashëri" e gjetkë.
Që nga viti 1970 është marrë me botimin e letërsisë shqiptare të botuar në Kosovë dhe ka qenë ligjërues i këtij krahu të letërsisë shqiptare në UT.
Nga viti 1981 deri në 2002 ka punuar në sektorin e shtypit të Kuvendit të Republikës së Shqipërisë.
Ka shkruar dhe vazhdon të shkruajë e të botojë poezi, prozë e publicistikë në shtypin shqiptar e sidomos në faqet e revistës "Krahu i shqiponjës". Vazhdon të shkruajë edhe letërsi për fëmijë dhe tekste këngësh. Është marrë me kritikë letrare, recensione dhe ese. Është fitues i disa çmimeve kombëtare dhe vendore.


Disa nga botimet e këtij autori:

"Im bir Artani", poezi, 1982 
"Aventurat e lirisë", tregime, 1995
 "Epidemi kozmike", poezi, 1996
 "Ëndërr dashurie", poezi, 1996
 "Komitët e Malit të Bardhë", roman, 1999
 "Petalet e rëna", poezi, 2001
 "Aventurat e një mëngjesi", poemë, 2002, ISBN 99927-54-43-5
 "Trekëndëshi i qiellit të zi", tregime, 2006, ISBN 99943-620-7-0
 "Turbull", poezi, 2007



Poezi nga Pandeli Koçi

 

ALIASLLANÇE PER ALI ASLLANIN

 

Me qerpikun e një vashe mbushur dritë e derdhur lot

thuri rrjetën mjeshtërore ky poet i brishtë, i fortë.

 

Me një krah pulëbardhe deti, me një pendë shqiponje mali

vargje shkroi e vargje gdhendi nëpër faqe derdhur ari.

 

Ku i gjeti, ku i vodhi ato fjalë që rrjedhin mjaltë?

Zemr' e tija fluturonte Labërisë atje lart.

 

Ku i mblodhi, si i torri ato vargje valëzore?

Nëpër shkrepa e sallone hoqën valle dorëpërdore.

 

Burokrati dhe poeti në kafaz të trupit tij

si dy tigra kokat hanin me urrejtje xhelozi.

 

Ç'armë pati, si qëlloi drejt në zemër vashërinë?

Me magjinë e bukurisë ndezi flakë dashurinë.

 

Nëpër rreshtat e ylberit, kuq e zi kur flakëronte,

ngrehej, ndrinte nder' i kombit: "Vlora! Vlora!" kur gjëmonte.

 

Trokëllinte mbi kalldrëm shkop' i thatë i zyrtarit.

Çelte sythe, hapte lule shkop' i gjallë i këngëtarit.

 

 

 

BALADË BUKURIE

 

Mbi një lule fushe kundroja një flutur.

Qenkish mrekulli e brishtë!

Ajo mblodhi krahët sipër

sikur donte të më thoshte: Kapëm!

Me dy gishtat - dridhshëm

e zura, e ngrita lart

me frikën mos më ikte

(pa e kuptuar se po prishja një magji,

pa e ditur se po mëkatoja).

 

Pluhuri shumëngjyrësh i krahëve nën diell

u daravit u shtjell ylber dashurie...

 

Flutura

pa ngjyrë

flatroi

rrugës

së bardhë

të asgjësë.

 

 

 

AFËR LARG

 

Ajo - vjedhësja e diellit

rrezet-flokë mbi supe hedh.

Nuk djeg supet mermer gdhendur,

sytë e mi i verbon krejt.

 

trëndelinë që derdh aromë

afër larg drejt zemrës qiellit.

 

 

STINË

 

Muaj shkurt ende nuk kishte dalë.

Në klasën e 5/C

nxënësi Adam puthi në buzë nxënësen Eva.

"Nuk ndjeva asgjë!" – tha ai.

Ajo ia ktheu me një shpullë.

"Nuk ndjeva asgjë!" – tha ai.

 

Muaj mars ende nuk kishte hyrë.

 

 

 

TRIPTIK

 

Vajzat e reja ende pa bërë dashuri

shkruajnë fshehurazi vargje

në fletoren e matematikës.

 

Në vorbullën martesore të fëmijërritjes

do t'i kenë harruar ato vargje

ndërsa thurin vargojtë e halleve.

 

Kur të plaken …eh, kur të plaken

do t'i kujtojnë

e do të qeshin dhimbtas me to.

 

 

 

TË NGORDHËSH NËN DIELL

 

Ethet e bukurisë më zunë nga sytë e tu

shëtitores me pluhur e zhaurima

                                                buburrecësh metalikë.

Ishte zheg i hirtë me diell të verbuar.

 

Ç'kërkon nga unë, o sëmundje e bukur?

O përbindësh që nuk të mund dot

me shpatën time të ndryshkur.

Bëhem dhe unë në ëndërr përbindësh

                                                që ngop dëshirat e tua

atje ku bashkohet e ndahet zanafilla.

 

Nuk e di kur do më lëshojë ky virus bukurie!?

Mbeta një vezë e thyer nga syri

                                                në gojë të nepërkës.

 

 

 

 

HAMENDJE

 

Nga rubineti i vjetëruar i banjës rrjedh e rrjedh

një curril i hollë uji.

Bëj ta mbyll e s'e mbyll dot.

Një curril dashurie rrjedh e rrjedh dhe tek unë.

Bëj ta ndal e s'e ndal dot.

 

Edhe atje te të pajetët,

do të rrjedhë kokëfortësisht

ky curril.

 

 

 

E PARATHËNA

 

Kujt ia ke vjedhur ngjyrën e syve,

qiellit engjëllor pa re

apo detit të egërsuar

në tërbim epshor?

Në muzg do të shuhesh si deti

pas fshehjes së diellit në horizont.

Në ag do të çelesh

me sytë e sat bije.

 

 

 

URDHRI I GJAKUT

 

Sterna Paradisea –

një shpend i vogël, më pak se njëqind gram,

dy herë në vit shtegton njëzet mijë kilometra

nga Spanja në Australi dhe anasjelltas,

veç për të bërë dashuri.

 

Nuk ka frikë nga grabitqarët fluturues,

aq më pak nga erërat e pabesa,

frikësohet vetëm mos e braktis

e dashura.

 

 

 

MAGJI 13

 

Kjo flutur e bardhë rreth portretit tënd

lëngun e buzëve qershi kërkon të gjerbë,

erëmimi i bukurisë e deh me xhelozi –

Jetëshkutëra ëndërron

 jetëgjatësinë tënde.

 

Deri kur kjo magji e bardhë

do t'i ngazëllejë ata që magjeps?

 

Pse m’u shfaqe ashtu mirazh

lakuriq lakuriq lakuriq

apo vetë zoti donte i tillë t’i fanepsej

njeriut mëkatar me sy estetikë?

 

Grabite shpirtra -

ende lëngojnë,

rrënove dëshira -

i flake përbuzshëm

në hone kotësie...

 

Cila fatthënë i këndoi të ardhmen

asaj që të lindi statujë të mermertë nga valët?

 

 

 

EKOLOGJIA E SHPIRTIT

 

Gurëzit e buzëdetit të vrisnin shputat e këmbëve

dhe ti kërceje ëndshëm vallen e dhimbjes gudulisëse.

Sa u zhyte në ujë,

u bëre delfinkë që kërkon delfinin.

 

Te puthja e njelmët

i ka rrënjët gjaku.

 

 

 

ELEGJI

 

Në "pub" duke kërcyer nën tingujt çmendurak

përleshur me vallen e dritave mashtruese,

tinëzisht djaloshi e puthi vajzën në sup,

bash aty ku qafa bardhoshe zgjatej krenarisht.

Ajo ngriu si lulja mes akujve,

dritat u shkrin n'errësirë,

në heshtje shurdhuese u kthye muzika,

buzët e djaloshit – dhëmb ujku në mish.

 

Diku në një luftë pa kuptim po jepte shpirt

i dashuri.

Në sytë pa jetë i ishte fiksuar fytyra e saj.

 

 

 

ZHGËNJIM

 

Pas shiut mbetën pika pika pika.

Petlat e luleve të ngopura

i vunë pikat si vadhë t'ia tregonin diellit

sa të delte befas pas reve.

Saora  dielli

shpërfillës i avulloi.

 

 

 

MAGJI 33

 

...të çelësh nën hënë

lule të zeza mishngrënëse

me polen helmi e dhëmb nepërke

dhe nesër në ag

të gdhihesh luleshqerë

vesuar nga drita

gjalluar nga ajri...

 

 

 

AKT 3

 

Ajo ia nisi nga bula e veshit.

Lëpi e kafsho, sharro e lëpi...

Ai dëgjonte rënkimet e shekujve -

vinin së thelli nga gryka e saj.

Dy pyjet e flokëve nisën të vallëzonin

mbi prushin e buzëve shndritur nga llava

që shtrihej e ngrihej së brendshmi

para shpërthimit zemërak.

Ai s'dëgjoi asgjë tjetër

veç urdhrit të pathyeshëm

të krijuesit misterioz.

 

 

 

XHELOZI

 

Trokëllinte tiktaku i takave...

Teksa  takonte të tjerë të ftuar

ajo i gëlltiste të gjitha bukuritë

veç njërës.

 

 

 

DEHJE

 

Buzëdetit mes dallgëve e shtrirë lakuriq

me bërrylat mbi zajet e bardhë farfuritës

ajo përplaste këmbët dhe

ujët shkumëzonte gëzueshëm.

 

Nga sipër kundroja, i dehur bukurie

sytë e saj dhe detin:

dhe të kaltër dhe të gjelbër,

dhe të hirtë dhe të yjëzuar.

 

Në thellësitë e syve,

në largësitë e detit

bluja e errët priste pa mëshirë si me sharrë

horizontin.

 

Vallja lozonjare e ngjyrave

prush e zjarr më ndezi

ashtu më këmbë nën teshat e bardha.

 

Së fundi u binda. Shpirti

nuk qenka tjetër veç trup.

 

 

 

TINGUJ

 

Tinguj pa zë

ylber para shiut

cijatjet e bravës

shkëndija që nuk shuhen

gonxhe

lule

një gotë verë për dashurinë

 

 

 

FATLUMET

 

Në rrjetën e merimangës në pyll

ranë

dy miza të çiftuara.

Sa afër dashuria e vdekja!

Përpëliteshin dridheshin zukatnin krahlehtat –

shumëkëmbëshja thurte epshin e vet.

Befas

një rreze dielli çau rrjetën mortore.

Mizat fatlume flatruan

njëra nga veriu e tjetra nga jugu dhe

nuk u kthyen më kurrë.

 

 

 

PARA TEJE...

 

Hape derën,

mos u druaj nga bukuria.

Nesër Afërdita e rrudhur

do t'i hapë vetë kanatat,

por ti s'ke për të hyrë.

Shkretëtira e verdhë do të shpaloset para teje...

 

Dhe në këpucët e tua me thembra të ngrëna

do të ketë hyrë rërë.

 

 

 

PA FILLIM E FUND

 

Misteri i dashurisë së verbër

pa fillim e fund

hekurosi si jakën e këmishës së larë

trutë e mi të dhjamur

njëqelizor.

 

 

 

DRAMA

 

I dashuri përplasi pjatën murit të xhelozisë.

U bë copa-copa.

Po dashuria e saj ishte kristal i rrallë.

U kthye në rërë të imët, të verdhë

që nuk ribëhet sërish zemër.

 

Ish i dashuri i ngjiti copat e pjatës së thyer.

Në të hodhi ashtu të pazier

mishin e plakur të dashnores së re.

I mbeti në fyt.

 

 

 

LARG TEJE

 

Në odën perëndimore

valët e mendimit kanë ngrirë.

Lulet e ndjenjave

shpërthejnë

me ngjyra

e aroma

demoniake.

 

Djallushi i dashurisë zgjati krahun e purpurt.

Në dorë mbajti diellin inatçor

që po turrej i etur mbi malet e kaltër,

gjersa u shuan flakët epshore

në fytyrën plot dritë të Afërditës.

 

Vdekja vëzhgonte ziliqare te vrima e çelësit

dhe tretej dhe shuhej dhe vdiste...

Mbi plepin karshi

sorrat krrokatnin pa pra -

muzgut të dridhshëm kërkonin

degën e dashurisë së humbur.

 

Në odën perëndimore

valët e mendimit vërshuan të liruara...

Hiri i ndjenjave – fir nëpër natë.

 

_________________

Biografia e autorit është marrë nga Wikipedias, kurse poezitë nga Revisata "Admet"