Qerim Ujkani

(1937 - 2015)

Qerim Ujkani (Selimaj) u lind më 1937 në Pejë. Shkollën fillore dhe të mesme i kreu në vendlindje, kurse në Beograd studioi shkencat juridike. 
Ishte njëri nga redaktorët më të spikatur të emisioneve letrare nga proza dhe poezia në Radio Prishtinën e dikurshme. Ka shkruar poezi dhe prozë si dhe është marrë me përkthime letrare nga serbokroatishtja në gjuhën shqipe. Ka botuar mbi 20 libra me poezi dhe prozë. Ka përkthyer shumë poetë dhe prozatorë jugosllavë dhe botërorë nga serbokroatishtja.
Është prezantuar në antologjitë dhe panoramën e poezisë bashkëkohore shqiptare në gjuhën shqipe, serbokroate dhe disa gjuhë botërore, ndër të cilat në italisht, spanjisht, frëngjisht, polonisht, anglisht etj. Ndërsa në kuadër të "Letërsia e shekujve", vëllimi XXXIII, Milano, u prezantua në mesin e 15 poetëve shqiptar të të gjitha kohërave. Zgjedhja dhe përkthimi italisht, Namik Resuli.
Qerim Ujkani vdiq në Prishtinë në moshën 78 vjeçare, më 12 mars 2015.

Titujt e veprave

• Hullinat - 1963, 
• Përralla e votrës - 1964, 
• Tingujt e vendlindjes (vjersha për fëmijë) - 1967; 
• Deti ose poema e shqetësueme, "Rilindja" 1968;
• Pagëzime, "Rilindja" 1969;
• Antisonete, "Rilindja" 1972;
• Pasthirmë, "Rilindja" 1974 e ribotuar më 1981;
• Lartësi toke, "Rilindja" 1979;
• Gjaku im (vjersha të zgjedhura) "Naim Frashëri", Tiranë 1980;
• Hije e këputur, "Rilindja", 1982, 
• Dielli që po e krijoj (vjersha të zgjedhura - zgjedhja dhe parathënia, Hysni Hoxha), "Rilindja", Prishtinë, 1983; 
• Përrallë erërave, "Rilindja", Prishtinë 1986; 
• Mesjetarë të përjetshëm, "Rozafa", Prishtinë, 1977; 
• Kthimi i ushtarit në shtëpi, "Rozafa", Prishtinë 1997; 
• Mëkatet e errësirës, Lidhja e shkrimtarëve e Kosovës, Prishtinë, 1997; 
• Malli i atdheut, (Antologji e poezisë shqipe me temën e mërgimit, koautor me I. Prokshin) Shoqata për kthimin e të Shpërngulurve në trojet e veta, "Dukagjini", Pejë, 1995; 
• Elegji mëngjesore, "Nositi" Prishtinë, 2009, 
• Qyteti i zi, Prishtinë, 2011.

Në gjuhën serbokroate ka botuar: 

• Krstenja (Pagëzimet) vjersha të zgjedhura, "Jedinstvo", Prishtinë, 1975; 
• Dolazak u jedan grad (Ardhja në një qytet), vjersha të zgjedhura, parathënia dhe përkthimi i Hasan Mekulit, Veselin Maslesa, Sarajevë, 1980. 

Nga serbokroatishtja ka përkthyer: 

• Gurë dhe ëndrra, vjersha të zgjedhura të Jure Kashtellanit, "Rilindja", 1977; 
• Ujëvara, vjersha të zgjedhura të Dobrisha Cesariqit, "Rilindja", 1979; 
• Çështje të romanit (bashkë me M. Kërnjën), "Rilindja", 1980. 

Dy poezi nga Qerim Ujkani

POPULLI I DI TË GJITHA

 I
 Populli i di të gjitha di të flasë di të heshtë

 Kur flet
 Gurëve të varrezave u hyn shpirti dhe lëvizin
 Midis flamujsh dhe rrëmetesh
 Ushtojnë sheshet
 Bien daullet
 Të nisurave iu shfaqen fundet
 Sundimtarët janë të qetë

 Kur hesht
 Si gryka malesh kapërdin rrufetë
 Mes dhëmbësh kërcëlluar i shkrepëtijnë vetëtimat
 Gjëmimet i ndrydh në vete
 U thotë fjalë të urta i qetëson
 Durimin e vet e krahason me të malit me borë
 Sundimtarët s'i merr gjumi

 Populli i di të gjitha di të flasë di të heshtë

 II
 Populli i di të gjitha di të jetojë di të vdesë

 Herët në mëngjes
 Hukat duart të mos i bjerë përthonjsh nis punën
 Te kroi te shelgu pret të bukurën belkëputurën
 Bën dasmë gëzimin e ndan me të gjithë
 Shtëpinë e mbush me fëmijë
 Brez më brez
 Shpie kujtimin

 E shkon në luftë
 Thirrja për liri të atdheut i hyn drejt në histori
 Me vete merr armën trastën këngën
 E s'pritet e s'ndalet
 Veçse në fitore dhe përmendore
 Liria s'pret
 Duhet për çdo çast

 Populli i di të gjitha di të jetojë di të vdesë

 III
 Populli i di të gjitha di kë ka mik kë armik

 Hap derën e shtëpisë
 Ndez zjarrin shtron sofrën
 E në sofër bukë kripë e zemër
 Kurrë s'e provon në ditë të mira
 E ruan për ditë të vështirë
 Ia mban besën

 Ai e di se edhe uji fle po armiku s'fle
 S'ia harron shprehinë e vjetër
 Shpatë e zinxhirë farkon për të
 Njësoj shikon prapa si përpara
 Rreziku që i bie ndesh është një herë rrezik
 Rreziku prapa shpine dy herë

 Populli i di të gjitha e di kë ka mik kë armik

 IV

 Populli i di të gjitha e di kë ka cub kë hero

 Në një mijë ngjyra
 Të lyhet e të ngjyhet
 Në një mijë fytyra
 Të shtiret
 Ai cubin e njeh
 E hedh në pleh

 Në përmendore që ligjëron historinë në shesh
 E vendos heroin e vet
 Në këngë trimërore
 Në metafora
 Në fjalë të urtë në konak
 E në gjak përjetë

 Populli i di të gjitha e di kë ka cub kë hero

1989 


GJUHA MARTIRE

Copë- copë ranë hartat e tua të vjetra
Plot me kulla syfrangji kah bota
Po ndër to ti ishe e forta.

Dhe nuk re kurrë.
Me fjalët e tua rrufe godite papushuar
Grushtin e ngrite lart klithe gjithë zë

Nuk bie
Dhe kur nuk bie unë
Nuk bie asgjë.

E lumja ti moj gjuhë martire