F A Q E T

Donnerstag, 18. Juli 2013

Agim Vinca

Agim Vinca lindi më 22 maj 1947 në Veleshtë të Strugës (Maqedoni). Shkollën fillore e kreu në vendlindje, ndërsa të mesmen në Strugë. Studimet për gjuhë dhe letërsi shqipe i kreu në vitin 1970, në Fakultetin Filozofik të Universitetit të Prishtinës., ku edhe magjistroi dhe doktoroi. Është profesor ordinar në Fakultetin e Filologjisë të Universitetit të Prishtinës, ku ligjëron Letërsinë e sotme shqipe.
Agim Vinca është njëri nga poetët e njohur bashkëkohorë shqiptarë dhe njëri ndër studiuesit më të dalluar të letërsisë shqipe. Agim Vinca merret edhe me përkthime letrare. Jeton dhe punon në Prishtinë.


Tituj të veprave

  • Feniksi (poezi, 1972)
  • Bregu i mallit (poezi, 1975)
  • Në vend të biografisë (poezi, 1977)
  • Aspekte të kritikës sonë (studim, 1977)
  • Qasje (kritikë, 1980)
  • Buzëdrinas (poezi, 1981)
  • Struktura e zhvillimit të poezisë së sotme shqipe (1945-1980) (monografi historiko-letrare, 1985)
  • Iz savremene albanske poezije u Jugoslaviji (antologji, Sarajevë, 1985)
  • Arna dhe ëndrra (poezi, 1987)
  • Orët e poezisë (kritikë letrare, 1990)
  • Populli i pandalur (publicistikë, 1992)
  • Alternativa letrare shqiptare (kritikë letrare, 1995)
  • Kohë e keqe për lirikën (poezi, 1997)
  • Shqiptarët mes mitit dhe realitetit (publicistikë, 1997)
  • Dri' (poezi, përzgjedhje, Tiranë, 1999)
  • Sonet i vetmuar (poezi të vjetra dhe të reja, 2001)
  • Kurs i teorive letrare. Prej antikës deri te postmodernizmi (libër teorik, 2002)
  • Panteoni i ideve letrare (libër teorik, 2003)
  • Fije të pakëputura (sprova letrare dhe kulturore, 2004)
  • Kënga e hapur (antologji e komentuar, 2005)
  • Psalmet e rrënjës (poezi, 2007)
  • Psalmet e rrënjës (poezi, 2007)
  • (Po)etika e fjalës, (publicistikë, 2010)
  • Arti i reagimit (publicistikë, 2011)


  • Poezi nga Agim Vinca


    KAMBANË NË QAFË!
    (Rekuiem për veten dhe shokët e mi)

    Qe ditë me diell, muaji maj. Më e bukura stinë,
    kur mora pusullën me vulë e nënshkrim!
    Tani jam i lirë, plotësisht i lirë, të dashur miq!
    I kam gjashtëdhjetë e pesë dimra e beharë mbi kurriz
    dhe shtatëdhjetë e pesë euro në xhep!
    Mund të bëj ç’të dua. Po, për besë!
    Të shkruaj kujtime për veten dhe të tjerët,
    të vajtoj për ëndrrat dhe iluzionet e mia djaloshare…
    Mund të dal në Gërmi çdo mëngjes,
    të pi kafe te vila Lira për vetëm pesëdhjetë centë;
    t’i mbush mushkëritë me ajër e klorofil
    a të vetëhelmohem me tym e nikotinë.
    Mund të zgjohem pa zbardhur drita,
    të fle po desha deri në drekë a të bredh natën si somnambul.
    Mund të protestoj, të hedh parulla, të gjuaj me gurë;
    të përleshem me policinë e të shkoj në burg si dikur… Kot!
    “Sundimtarë të rinj sundojnë në Olimp;
    Jovi mbretëron ashtu si do vetë…”.[1]
    Ç’nuk mund të bëj! Ç’nuk!
    Mund të sillem rrugëve ditë e natë
    me duar thellë në xhepa a në kontejnerë. Pse jo?
    Edhe ata që rrëmihin plehrat njerëz janë, për besë,
    Njerëz. Me “Nj” të madhe,
    siç na mësonin dikur mësuesit tanë të mirë
    dhe ne pas tyre nxënësit tanë…
    Ji i lumtur, më thonë. Dhe jam. Pse të mos jem!
    Migjeni nuk e pati këtë fat. Për të kjo qe një ëndërr e largët.
    Për moshën e kam fjalën.
    As Naimi jo. I mori para kohe që të dy tebeceja.
    Luigjin plumbi, Bilalin thika,
    Jusufin prita në Untergrupenbah vetë i tretë…
    Enigma e një vrasjeje të trefishtë!
    As rusi Majakovski, i mbiquajtur Vologja;
    as andaluziani Garsia Lorka, as turku Nazim Hikmet;
    as pelegrini i madh Xhorxh Gordon Bajron,
    që edhe gurët i mësonte të ngrihen kundër tiranisë,
    nuk e pritën këtë ditë.
    E sa e sa të tjerë. Artistë, poetë.
    Ikën më të rinj se unë dhe shokët e mi.
    Plaku i Makit, De Rada ynë, po.
    Ndërroi jetë me një cironkë në xhep në prag të të nëntëdhjetave
    Ai që këndoi: “Ardhi ditë e Arbërit!”
    A thua erdhi vërtet kjo ditë?
    E shoh qortimin në sytë tuaj: ”Je në vete, mik!
    Mos u bëj qaraman, heretik…
    Nuk të ka hije në këtë moshë!”
    Keni të drejtë. E pranoj.
    Tani jam plotësisht i lirë!
    Mund të kthehem andej nga kam ardhë
    të zë peshkun e artë në ujërat e liqenit,
    të shtrihem gjerë e gjatë buzë lumit tim,
    të kapem në rrjetë a ta gëlltis karremin vetë…
    Mund të iki nga sytë këmbët, të shkoj ku të dua,
    në Europë, Amerikë e më larg akoma.
    Mund të blej litar të ri fringo si Klosi
    e lakun në fyt në papafingon sterrë
    në Tiranën përplot tiranë të vegjël e të mëdhenj.
    Mund të puqem befas me ndonjë makinë një ditë,
    duke kaluar rrugën “Eqrem Çabej”
    e të bëhem njësh me asfaltin e valë…
    Sa shumë mundësi që kam, të dashur miq.
    A s’është për t’u lakmuar kjo.
    Mund ta shkruaj testamentin si Dhimitër Pasko
    e t’u lë porosi gruas dhe fëmijëve:
    “Adheu është atdhe edhe kur të vret!”
    Pardon, kur të nxjerr në pension!
    Me shtatëdhjetë e pesë euro në muaj
    për bukë, ujë, qumësht, ilaçe, qefin a plaf…
    Dhe titullin kumbues Profesor Doktor
    varur si kambanë në qafë!
    Si kambanë në qafë!
    Kambanë në qafë!
    Në qafë!
    Ah!

    Prishtinë, 25. 5. 2012
    ___________
    [1] Vargje nga Prometheu i lidhur i Eskilit.
     

     


    PARADOKS

    Kur fola, më thanë: hesht!
    Kur heshta, më thanë: fol!
    Folehesht, heshtefol jeta ime.


    ZOGJTË

    Të vetmit udhëtarë
    që i kalojnë kufijtë
    pa pasaportë.


    RRUGËT

    Rrugët nuk maten me mila.
    Rrugët nuk maten me kilometra.
    Rrugët i mat zemra.



    EPITAF I BARDHË

    Borë e bardhë, që ra sivjet.
    Na u bë, befas, bukuri që vret.

    Borë e bardhë e sivjetme.
    Na e solli kaq pranë fjalën vdekje.

    Borë e bardhë, ëndërr fëmijësh.
    Diccka të zezë, brenda kish.

    Borë e bardhë e këtij dimri.
    Sa fort m’i ngjau një qefini.

    Borë e bardhë e ’85-ës.
    Befas m’i ngjau (sa keq)
                                    varrezës.

    (janar 1985)

    Nga libri “Arna dhe ëndrra”, Rilindja, Prishtinë 1987.

    Keine Kommentare:

    Kommentar veröffentlichen