Granit Zela

Granit Zela është një ndër krijuesit më të rinj të fundviteve nëntëdhjetë dhe që në fillim të viteve 2000 shfaqet aktivisht në të gjithë periodikët letrarë. Ka lindur në Bushat,  Kukës në 10.2.1979. Shkollën e mesme e ka kryer në Shkodër dhe Tiranë për gjuhë angleze. Është diplomuar për “Anglistikë-Amerikanistikë” si dhe për “Gjuhë dhe Letërsi Shqipe” në Tiranë. Në vitin 2001,  ka botuar librin me poezi “Apokalips” i cili mori çmimin “Kënga e Parë” nga Lidhja e Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë, si libri më i mirë me poezi ndër autorët e rinj për atë vit.  Në poezitë e këtij libri shfaqet një individ i shqetësuar, me gjendje emocionale torzo, tejet i trishtuar dhe i traumatizuar që kërkon të gjejë shpëtim dhe rrugëdalje tek vlerat më të mira duke reflektuar një mendim të trazuar.

Në prozë Zela boton më 2002 vëllimin me tregime “Vdekje me dëshirë” –një narracion gjysmëfantazmagorik dhe baladesk i realeve nga Verilindja, temat intime dhe, përgjithësisht përjetime metafizike. Vëllimi i dytë me poezi “Në studion time hermetike” (Aleph 2003), dallohet për bashkëkohësinë e përjetimit dhe nivelin e pjekur artistik në të gjitha nivelet e saj.

Romani “Dodona” (2006), fragmente të të cilit janë botuar më parë në “Mehr Licht” dhe revistën letrare elektronike “Eurozine” është  prozë që ka tekst letrar të skalitur ku mbizotërojnë rravgimet idealizmat, zhgënjimet e personazheve dhe një simbolikë e pakufishme.  

“Shkronjat e errësirës” (FjalA 2008) është fryt i angazhimit në periodikët kulutorë, kryesisht në “FjalA”, me ese kulturologjike, studime dhe artikuj, shkrime me problematikë kulturore.  Në fushën e përkthimit ka përkthyer ese të kritikës së letërsisë të mbi tridhjetë autorëve britanikë dhe amerikanë, botuar në revista dhe periodikë letrarë. 

Granit Zela është kryeredaktor i gazetës letraro-kulturore “Drita”, organ i Shoqërisë së Artistëve të Rinj Modernë (SHARM) dhe bashkëpunëtor i të gjithë periodikëve kulturorë në vend. Që prej vitit 2003 është pedagog i gjuhës angleze në Universitetin Ushtarak “Skënderbej” në Tiranë. Ndjek studimet Master për Marrëdhënie Ndërkombëtare.

 

 

NATA PARA NJERIUT

 

Zot ç’po ndodh me njeriun e argjiltë?

kur bien shirat lutet të përmbytet shtëpia e fqinjit

në thatësirë trualli t’i shkretohet

hiqen zvarrë nëpër zgrip të humnerës nxirane

diktoju urdhërat e tua popujve të paskrupujt

rrënqethshëm kërcasin dhëmbët

shtrëngojnë grushtet e përgjakta

 

ku do t’i çosh këso shpirtrash hidhërakë

të ndarë e përçarë janë bërë për t’u qarë

kam për të vajtur e vajtuar në kthinat ankthmbytëse

jam si zogth që kërkon krahë

për të ardhur te ti Zot i madh e i vjetër

larg batakut të njerëzve të vegjël

 

më merret frymë e ngjethet mishtë

të ndryrë e të ndyrë  ende nuk  e dinë

që këto fjalë të pambrojtura janë të mbrujtura me gjak

unë jam shërbyes o shëlbyes murg i mërguar në mal

ata ikin e ikin prej teje e vrasin kujtesën

 

kthehu o imzot në natën para njeriut

çliroji popujt nga padrejtësitë dhuna dhe mizoritë

(dikush mohon një muhamet tjetri plagos një krisht)

të eturve për gjak si do t’u shuash etjen

përthellë kaosit të kohërave të ribësh gjithçka

me pak më shumë dashuri e mirësi Nënë Tereze

 

 

EDHE TI BRUT?

 

edhe ti Brut?

ti i mallkuar brez pas brezi sa gjallë të jesh

qeshë bamirësi yt gjithmonë o tradhëtar  që kurrë s’më desh

atë pak dije që e pate  të ndiha më shumë ta zhvillosh

kupën ku pimë krejt e përmbyse nise mes t’mirave të harbosh

të dhashë shpatë veten të mbroje

në shpatën time  tash do më shkosh?

 

edhe ti Brut?

edhe ti Brut?

edhe ti Brut?

njeri i prujtë mbetur  pa nder rrjedhur nga trutë

zhytur në llom  llum e  bërrnut

hut i hutuar  bashkë me të tutë

turmën me tmerr  merr me të butë

gjaku gjer në gju  tutje tëhu

në humbëtirë ik e humb

O bukëshkelës mendjeharbut!

 

ishin gjithsej njëzetë e tre

plagët e mia por ndër to..

kama e  Brutit thellë më their horr i pabesë që më ngjall ndot 

i  përlyeri e krye-të-ndyri  i një taborri plot neveri

bukën që kishim bashkë e ndamë

por paska qenë gjarpër në gji…

 

mishin të ma rripnin armiqët e mi

        pa  peng aspak

fitore të tyre do kremtoja me helm të zi vdekës  farmak

 edhe ti Brut?  kurrën e kurrës 

s’ kam për të gjetur prehje

do të endem si lugat

ikur prej botës së të vdekurve…

 

 

PA LEJEN E SYVE

 

atëbotë ishte mbrëmje, qiellit mijëra shkëndija

po ndërroheshin vitet dhe unë isha pranë teje

i mbrami vit që më gjeti ashtu e s’ e dija

se mbramja e pikëllimit do m’mbulonte kryekrejet

 

atëbotë ishim bashkë në një qytet të huaj

ti më ishe mâ i afërti njeri për mbi dhé

mbasi ai vit i bekuem u ndërrua

ndërroi dhe fati im atij çasti krejt…

 

ka tash sa kohë që nuk të kam parë me sy

sytë e mi flutrojnë natën ndër qiej

e shndërrohen ata më së mbrami në yj

dritë e tyre mbi ty ngrohtësisht bie

 

n’se nji rreze kësaj nate do të prek mbi qerpikë

teksa ti do  kotesh mbase në krahët e tij

unë zemërplagosur do vdes mu aty

ku lot malli të kenë rrqitë pa lejen e syve…

 

 

GJENIU DHE TURMA

 

sa më shumë të ngjitesh malit tënd përpjetë

mbi ty pajadâ shkrepëtijnë rrufetë

malin ku flijon djerr kanë me e djegë

toka ku ti shkel kthyer në tokë të shkretë

të të zhbëjnë duan e të çojnë në zgrip

turmë e mediokërve mësyn në Olimp 

 

trutredhur gojëmarrun rrokatet është turmë!

krra krrra veç krrokasin pa ndalur është turmë!

shpifin e përbaltin me zemërim e zhurmë

është turmë! është turmë! është turmë!

 

sheh me hidhërim si bëhen të marrë

mandej njëfarësoj gazi të kap një çast

turmë e mediokërve me turr të paparë

rreth Olimpit sillet mbushur me maraz

ata janë të egër me helm buzë për buzë

psall përçart sytë zgllap prijësi i tribusë

 

sikur ka dashni për jetë e për mot

është njëri ndër ta që të urren më fort

ai do që sytë të ti nxjerrë me dorë

prijësi i tribusë është kryemizor

mezi pret një rast i panginjur kurrë

mu përpara turmës zemrën të ta shkul

 

gjeniu në Olimp prijësi në tribunë

ai ngriti faltore ata zjarrin i vunë

u mblodhën mediokrit formuan një turmë

pafund kundër tij vrer vollën ditë e natë

pas njërës fushatë një tjetër fushatë

sikur kundër Tebës u hodhën të shtatë

 

vërsulen të shqyejnë të të zhbëjnë gjeni

shkelmojnë e shkretojnë derdhin helm të zi

ajo është turmë që zhduket me turp

mes vesën e një agu një dhimbje në trup

një plagë që zgjerohet e shpirtin e vret

gjeni i mallkuar me plagën e vet

 

 

PLOJA E KUKËSIT TË VJETËR

 

medet ç’kob i madh qytetin e gjeti

i bënë dhunë atij qytet hyjnori

përtokë flakë skeptrat bijë e hënës, bir i diellit

plot dhimba e fjalë u delnin për zori

lindi binjaku, Qyteti i  Ri, tjetri

që s’është veç hije e të parit

u mbulua ai prej harrimit e territ

u ngrit mbi dhunën, gjakun e zjarrin!

u vërsul me rropamë ujanë e rrëmbyer

e egër, e pashpirt si kafshë e ndërkryer

bujshëm rrahën krahët shpesët e tmerrruar

gjeth e lule llumi  thellë i rroposi

foletë ua prishi turrri i ujit të tërbuar

një gjarpër i zi prej Drinit të Zi doli

iu ngjit rretherrotull ditën për diell

kahmos tejembanë helmin e volli

hije u panë në shpinën e malit të lartë

harrim i tyre i kobshëm ishte shkruar

veç kujtimet do mbesin për Qytetin e Artë

 

*  *  *

 

përpos  teje askush

pikëllimi le të vij të bujt tash

pa kuptim është perëndimi

pa kuptim është lindja

mirëfilli i vetmuem

murg më mirë të isha

ka mbetur manastiri

pa një ikonë me fytyrën tënde

përpos teje askush

nuk mundet t’i jap jetë jetës time

harrimtare është koha

mos i zë besë

obelisk i vetmuem në viset e mia

t’kujtesës

 ma prangose ëndrrën time

afresk i flakur në funde liqenesh

 

 

LULET E VERDHA TË PIKËLLIMIT

 

zhytur n’përfytyrime ta ndërmend fytyrën

prapsur vetmie dikur ndjeja gëzim

çelje si lule shpërthyeshëm n’shpengim

drithëruese fërgëlluese sa mezi mbaj frymën

 

m’sillje paqë përndezur pasionesh përvlim

koha pandalas rrëfeu fate mizore

ti ndërrove mendje tash kallur n’harrim prore

nuk mundem me këmbye s’paku nji vështrim

 

kur qan a qesh shkakun pa e ditur

kush t’i fshin sytë o peng i kësaj jete

shpëtoma shpirtin tashembrapa mbete

trazuese nji dëshir gjithheri i grishur

 

tash për dikë tjetër kam dashuri

sa mundem me e pushtue botën tejendanë

s’i gëzohem gëzimit tand se dhimbjet na ndanë

s’më lënë që për ty të ndjej dëshirim

 

thuaji kujtimit tënd të më lërë të qetë

a ndoshta kjo ndodhi prej luleve t’verdha

qi pashë sot ndaj me gëzim  erdha

te ti që u këndoje përplot me adhurim

ta dish si gjermëtash s’do mundesh me qenë

burim i pashterrshëm i pikëllimit tim. 

 

 

Rrethinave të Antlantidëspër Petrit Nikën

m’u fanite mbrëmane tek ngjiteshe Parnasit
rrugëtimi yt nuk po dilte huq
turma profanësh shqyheshin zilie gazit
kapërdinin përshtymën binin pellgjeve palmuç
galdueshëm, kqyrja tek grahje për atje
nuk ke tjetër fat pos mbërritjes në majë
mandej diku gjoksit të ra një gurë dhe re
u ngjite sërish tek më erdhi të qajë

s’po të binin gurë vetëm kraharorit
por edhe në krye, në gjunjë edhe shpinës
sa bije ngriheshe sërish prej zorit
tek helm i tyre i zi të helmonte tinëz

rrallëherë për të prajtur një grimë në fund të ditës
uleshe pa bza rrethinave të Antlantidës

rrethinave të rrish më mirë, sa më larg
kryeqendrave të mbushura me zagarë pa zot
që zhgërryhem në plehra lëpijnë lëshojnë jargë
gjithë po duke pritur të kafshojnë më fort
e di, ke për të mbërritur atje n’atë parriz
ku drita hyjnore botën mbush me lavd
ke për të kujtuar atë mall të madh miqsh
at Ag që sot përndriti vetë Zoti ynë i madh.
____________________

Burimi: Revista ADMET