F A Q E T

Samstag, 28. Juni 2014

Hamit Taka - Poezi


-Cikel nga Veriu

SI YLL VERIOR

Jugun e ndrrova me Veriun
Kjo ishte një ëndërr e vjetër
Nga Eposi i Kreshnikëve më lindi
Me vargje të shkruar në letër;...


Dikur shkëlqeja si një yll jugor
Në katund lexonin botimet e mia,
Dhe atij që mblidhte gërmat me dorë
Zemra i ndizej nga dashuria;

Ti pi lëngun diplomës sa dalluar
Dhe Medaljes që gjoksin ma ndrin:
Ah, kjo medalje, më thoshte nëna
Si skifter ta ha mushkërinë;

Po, nejse, prapë s’jam dhe aq keq
Si bëhet gjakmarrja e mësova
Dhe se vajzat shiten e blihen
Këtë veç këtu e dëgjova;

Po prapë ky pasioni përvëlues
Më djeg në zemër e damarë,
Si trëndafil i celur bubullues
Më del para një vajzë në acar;

Babait, o Zot, si t’ia themë
Të më dërgojë sa më shpejt ca para
Të ishte për nënën menjëherë
Do t’m’i dërgonte kursimet që ka;

As vajzat e lira s’i prekim dot më
Sot shteti ka ligje të rrepta
Po u lidhe me njërën dot nuk e lë
Në brazdë do t’më kalojë rinishkreta;

Sa për zakone nuk jemi aq larg
Pleqtë i nderojmë si shenjtorë
ç’do gjë bëhet me urdhër, komandë
Dhe Zotin e zbuam si një horr;

Oh, lamtumirë fëminia ime!
Adoleshencë, me tinguj harbuar,
Tani ndaj shtetit kam shumë detyrime
Nuk rend dot më fushës i harbuar...

Nënës i thartohet brumi në magje,
Mbi gazetë mbledh gërmat me dorë
Lodhet e shkreta e s’më gjen dot në vargje
Po prapë unë do të ndris si një yll verior;

 
 
VARGJE TE STISUR

Lashë kujtimin e nënës dhe jugën e butë…
Lamtumirë, nënë, ti prehu e qetë!
Për sytë e bukur të vendlindjes dhe të tutë
Zemra ime ngaherë plagë do të ketë!

Por nuk do të thurr më vargje të stisur
Për heroizma që bardët na shesin,
Do të këndoj agimet dhe përrenjtë e krisur
Që prej malit orteqe të bardhë zbresin;

Me bredhat e çveshur si shpata ngulur
Do të pikturoj vjeshtës peizazhin verior,
Do të vizatoj shtatë liqenjtë e Lurës
Nën një tis të verdhë hënor;

Do të këndoj borën, gjithçka që ndrin
Mbi një grimasë të akullt ylberore
Dhe atë jetë të gjallë, që poshtë lëvrin
Me mijra tinguj e këngë gazmore;

 
 
NE LURE

Mërmërit liqeni… Mbrëmje e qetë…
Feks pishnaja dritargjëndi
Nën një trishtim të butë, të lehtë
Zambakët hëna krejt i çmëndi;

Ti, fryj, puhizë njomështie!
Thuaja këngës, ti gjethnajë!...
Një thikë ma jep këtu në ije
I ftohti alpin shpejt do t’më hajë…
 
JUGE E BUTE

Një brengë malli më përpinë
Për vëndlindjen larg në Jug.
Dal e pres në një kodrinë,
Pres e pres jugën e burtë;

Damarët, shpirtin të m’i shkrijë,
Të sjellë vlagën për të mbjellë;
Breg më breg kur të arrijë
Aromën e nënës të më sjellë;

Aromën e ftoit në sepete,
Aromën e leshrave të rime,
Gjithë aromat që ka mbi vete
Futa blu e nënës sime.

* * * * * * *
“Përkundu, përkundu, varka ime”
Mbi ujanën rozë të Ulzës!
Ç‘mbrëmje-ëndërr, çfarë vezullime
Prekin lehtë flatrat e muzës!

Ç’kodra të gjelbra kaçurrela!
Ç’njomështi! ç’blerim hare!
Do pikturoj një varg manierash,
Do të krijoj një fe të re;

Eja, vashë e ylbertë jugore,
Në këtë magji-parajsën time,
Do të vesh me dritë yllore,
Me mëndafsh të luleve alpine!

Do të njoh me shtojzavallet
E Laçit, Bruçit dhe Urakës,
Do të shikosh duart e hënës
Se si shtyjnë velat e varkës;

Diga vetë do t’i japë çelsat
Të ndezësh dritat nëpër vargje,
Konstelacione yjesh do të zbresin,
Do kthehen befas në smeralde;

Përfund liqenit do të vallzojmë
Si ngjalë ti, unë si delfin,
Këngë turbinash do të dëgjojmë
Një brengë malli pa shërim;

Kjo bukuri që më mallëngjen!
Ky binom natyrë-njeri!
Në dhëmbje shpirti po ma ndjen
Se nuk do të kthehem më tek ty…
 
DO LE JUGUN, DO ZE VERIUN

Ah, e lodhshme fort jeta në Jug,
Mbjellje në vjeshtë, korrje në verë,
Në verë zheg e qiej të bruztë,
Në dimër shi, furtunë dhe erë;

Pa variacion, o jetë, më plake
Para kohe në monotoni.
Jo unë jetën s’e kam dhuratë
Rininë fushës t’ia bëj fli;

Do lë Jugun, do kap Veriun,
Do të blej një palë ski;
Dua borën, cingërimën,
Pranë oxhakut dimrit të rri;

Mish të tharë e të tymosur
Do të gatuaj në poçe balte
Dhe nën qiejt e çngjyrosur
Do t’i thurr unë bjeshkës vargje;

 
 
UJVARAT E BULQIZES

Ah, në Bulqizë kush ka qënë
Në pranverë, në prill e maj
Dhe mbresa, brenga s’i kanë lënë
Ujvarat si vajzat e saj!

Si ortekë nga malet hidhen,
Nën diell ndrijnë-harqe ylberi;
Kur prekin tokën treten, mblidhen
Pikla-pikla si lotë dreri;

Pastaj ecin luginës shtruar,
Gjarpërojnë në lugje, shtigje
Duket sikur janë penduar
Që lanë malet brigje-brigje;

 
 
JAM RRITUR NE MALE

Jam rritur në male me pyje e me borë,
Endërrat e mia mbajnë aromë trëndelinë;
Kam mbledhur me grushta qiellit vjeshtor
Yjet, që me dritë ma mbushën shtëpinë;

Jam rritur në kodra ku kullotat i kreh era
Dhe flladet trazojnë trifilin fije-fije,
Ku sorkadhja kërcen me lëvizje të prera
Në kërkim të partnerit me hove dashurie;

Jam rritur në fshat me bujq e blegtorë
Kam korrur grurin e thekrën duaj-duaj;
S’e mbaj mend ç’muaj, ishte maj a qershor,
Kur në lëmenj kam shirë drithin me kuaj;

Lëndina buzë përroit mbushur luleshqerra
Ishte qilim i butë, ku dielli pranë më ulej,
Me gishta më shpurpuriste leshrat kaçurrela,
Të më merrte në gji, mbi mua ai përkulej;

Në gjirin e natyrës kam lindur e jam rritur
Kënga e laureshës më ka nanurisur,
Ndan një gurre, ndan një shtegu duke pritur
Atje unë këngës herët ia kam nisur…

Freitag, 27. Juni 2014

Fran Ukcama - Kosovës duke iu ngjitur në maja


UDHËRREFIMTARI IBRAHIM RUGOVA 
 
Ai, ënderrimtari,
Gandi i kohrave moderrne,
Themeletari i historisë re
Prijës urtar, gojtari i kohes,
Kur Konopi n`fyt iu kput Kosoves,...

Shallin në n`qafë liroi për vete,
Ideor e folozof,
Në shtërngimet e shtërngatat,
Dhe mbi dimnat me rrufe,
Mendjen vuni busull të drejtes,
Presedenti i Republikes,
Fluturim si shqionjë,
Mbet mbi qiejt e Shqiptarisë,
Dje dhe sodit,
e përgjithmonë,
Si mbi det ndriçon fanari
Brezave udhërrefimtari,
në Altarin e naltë të Kombit!

 
 
AZEM SHKRELI DETI I BJESHKËS

Sot u nisa udhëve të Shkrelit, gjurmë më gjurmë pas milingojës,
Nuk po mbledh kokërrërra gruri, por fara vargu, fara fjale,
Urat, ylberet e qiellit, luginës së Drinit të Bardhë,
Me duhamën e Valbonës, laj figurat në rrueza trofte,
Ndjek një varg, gjëj një shteg , po lyp Detin n` zëmër të bjeshkës,
Deti, ku ma i bukuri diell, përshndritë vargje e poema,
N` Lugje të Verdha, n` vegshë orteku, gjëj tregimet dhe romanet,
Shkruar në vetull të nji shkambi, mbi gjoks ahu e çetine,
Fletorja, një bli i bardhë, ku bilbiliat kangët s`i prajnë,
Ku shungllon lahuta e motit, ku kreh telat n`erna lira,
Ku më merr jela e gjogut, Bjeshkeve t`Nemuna, tej në prehnin e artë të hënës,
Me gurgullimë shpirti ,motit ka skaliti të nesermen, zemra e madhe e poetit..
Hurb në gurrën e pashterrur, hurb e s`ngijem, mbes i etur,
në ujëvarat si bistekë, gurrave ku lodrojnë shqerrat,
lëshuar shpatesh mbi lulënaja , po kthej fisit ku guf ama,
ulem e puth lulet e majit, më deh aroma e bëhem bletë,
krahët i mbush nektar frymëzimi, e marr kurmin prej profetit ,
varse ari në shpirtin tim , një qershi më çel pranverë,
gajtan dredhëzash e boronicash, zanat që i dashuroi, Ai,
metaforat, gjithë lloj ngjyrash, mbetem, dehuri, i lumturuar,
sot që solla mbi krah fluture, ndezur unorit dhe eshkës,
vargun e drojtur, flakë i skuqun, si nxënsi para mesusesit,
Mësuesi i Madh, që në libra mbolli,vajin dhe gazin e Kombit,
njomi shpirtin nepër vise me visare, dritëzat si farëzat e jetës , ku kumbojnë,
aq sa Fusha e Kosoves, aq sa Prishtina me rrethe, aq sa gryka e Rugoves,
aq sa Prizreni i Lidhjes , aq sa Shkodra, sa Tirana, aq sa Myzeqeja, tej kufijve e rrethit botes,
aq sa Manastiri i shkronjes, aq sa Korça, kënga - lirë, aq sa visaret e Toskës
aq sa Vjosë , aq sa Shkumbin , aq sa trojet krejt shqiptare, Ulqin, Prishevë, deri n` Çameri,
Bredhi, i blerti n` shpatull të kreshtës, kuvendit, sofres së librit,
Ti fjala ari, urti mali, ashti i Arbrit, ti klasiku dhe moderrni,
lumi plot me tamel alpesh, Kapuç Dielli, Ti jeton te shpirti i Kombit,
si Deti i Bjeshke,
Det i i bjeshkës, Azem Shkreli !!!

 
 
KOSOVES KUR NDIZEJ TOKA DHE QIELLI

A asht Muji, a asht Halili,
A mos Gjergj Elez Alia , AI, që flakeron Ipari?!!
Luftë po bajnë të vijë Lira,
Kështjellë Kosova, rreth djemnia,
Si kreshnik Adem Jashari,
si bajloz përballë Sebia!

Vlon vullkani n`krahnuer të Kombit ,
Tym e flakë bjeshka e vërrini,
S`asht ma, Ai , shkumëbardhi,
Me valë gjaku dirgjet Drini!
Bashkue asht qielli edhe toka,
vetetimë shpirti i ndezun,
U.Ç.K, t` bekoi Nanëlokja:
- Hallal gjini,
në sulm !- të tha,
- Në sulm, pa epun ,
mbroni nderin, mbroni besën,
trojet kurrë mos i lini!!!

Ngrihet n`kambë prej shtratit plaku,
N`kambë asht ngritë prej djepit fëmija,
Dardanisë me rod shqiptari,
Të mbretërojë gjithmonë Liria!

U vërsulën egërsinat, dogjën e poqën,
Maleve t`ua ulin kryet,
Por barbarët pas turpin e morën,
Gjaku i Arbnit nuk u shprish...
N`shkamb rreth gjoksit të Kastriotit,
Forca e Arbrit doli në dritë,
Lisat ngulën rranjtë, qindëfish !

Dhe shqiponja i shtriu krahët,
Rroku Shkup e deri në Ulqin,
Prej Presheve e Bujanovcit,
Plavë, Guci e Manastir,
Aty ku shkronjat shqipe u skaliten me shkelqim,
Tej, ku i ka dejet Çamëria,
Ardhëmerinë ta gëzojë shqiptari,
Bashkim në flatra, Shqiptaria,
Andërra e shpresa , rreze dielli,
Andërra e shprea, - një kushtrim !

Ndritën trojet,u ngjallën Tëparët,
Qeshi dita, zbardhi koha,
Prinë Heronjtë, ngadhnjimtarët,
Konopin n` fyt kputi Kosova,
Liroi shallin rrethit qafës,
Gandi i kohës së re,
Filozof ` i Epokës moderrne,
Themeltar në histori, shekull më shekull, fanar brezash,
Presedent, Ibrahim Rugova !!

Qite zanin kupes së qiellit,
Jepa fushës, jepja malit:- O hee, heeej!
N`shtatë e shtatëdhjetë, gjallë, kush je!!
Me piskamë Kushtrimtari,
Ti, ndër shekuj rron mbas sodit,
Flamurtar, ku thërret lavdia, si shqiponja re mbi re,
ku Kosova, ku Shqperia, e ku mbarë Shqiptaria,
si në festa, dasma , gëzime, Ti i pari, je me ne,
si n` shtërngim, kur t` lyp Liria,
Ti sfiniks, Ti , prin në ball,
Në Altar, Hero i Kombit, Komandant Adem Jashari!

 
 
A I E KEMI FILOZOFËT

- Akademik, Prof. Rexhep Qoses-

A i kemi filozofët si kohnave u gjenden,
i kemi edhe unë këtë fort mirë e di,
nis zemren time në krahet e një shpendi,
për Rexhep Qosen dergoi një urim..

A i degjojmë filozofet, kur mendi` përcjellin,
medyshje jam, n`politikë e qeveri,
ketej dhe andej, ku Kombin e kemi,
të tjeret na i lakmojnë, ne i mbyllim sytë!

Ç`ka janë në antikë, mesjetë e me radhë,
para mendje ndriturit, te oxhaku i Kombit,
edhe njeqind vite, o shqiponja e zbardhë,
mendimesh e brengash, uritia prej zotit!




MË DËRGO NJË GRUSHT VALBONË

Motër moj që të pikon shpirti,
Dashuri , mjaltë të pikon,
Më dërgo prej zemrës së fisit,
Pak freski, një grusht Valbonë !

Motër moj, që të pikon shpirti,...

Mirësi, bojli në qershor,
më dërgo prej zemrës së fisit,
një sapllak, tamël me borë!

Motër moj, që të pikon shpirti,
Bujari nën një hije blini
më dërgo prej zemrës së fisit,
kangën e nadjes të një bilbili !

Motër moj, që të pikon shpirti,
Lotë orteku, shkri në krua,
Rrok çdo thep a maje lisi,
Puthmi trojet sall për mua!

Ti në Valbonë e unë në Fier,
Djegur mallit, dëshëruar,
n` telefona shpesh po ndihem,
zogjë të zbardhun,t` pa harruar!

Montag, 23. Juni 2014

Tipologjia ligjërimore e studiuesit Jorgo Bulo


Nga Majlinda Rama

"Magjia dhe magjistarët e fjalës" më herët dhe së fundmi "Shpirti i fjalës", janë dy nga librat studimorë të dimensioneve të gjera, të sjella nga akademiku Jorgo Bulo. Ky...
i fundit, sic duket edhe nga titujt që parazgjedh, është besnik i fjalës shqipe dhe, si i tillë, ka synuar të hulumtojë deri në thellësi të saj, me gjetje të një stili subtil titullues dhe një modusi tejet ekzistencial. Kësisoj, studimi si disiplinë kthehet në një hapësirë estetike aplikative.

E konceptuar në disa cikle ndarëse, kjo përmbledhje studimore sjell planin linear të një boshti bazik të letërsisë. Trajtesat e Bulos nisen nga emra autorësh të njohur e më pak të njohur, por gradacioni krijon një spirale vertikale, duke e orientuar lexuesin drejt hapësirave të panjohura, në destinatën e paracaktuar nga ai vetë, duke "ravguar" jo thjesht përmes dëshmive dhe logjikës vlerësuese e interpretative, por përmes hierarkisë analitike dhe duke depërtuar drejt esencës së tematikës së përzgjedhur.

Në prurjen më të fundit studimore, autori na paraqet zbërthime interesante. Artikujt e këtij almanaku shkencor, startojnë me "Mesharin" e Buzukut, jo vetëm si përpjekje e parë e shkrimit shqip, por si analizë e situatës historike e kishtare, një observim ndryshe, ku studiuesi depërton brenda dhjetëvjecarit 1552-1562, dekadë që pezulloi punimet e Koncilit të Trentos. Më tej përvijohet me klasikët e Rilindjes, duke mbërritur në krijimtarinë e Prof. Rexhep Qoses.

Interesi i autorit rrok hapësirën e problematikës përtej letrares, rrafshi i analizës së "Shpirtit të fjalës" presohet jo vetëm mbi fjalëtimin letrar e gjuhësor të autorëve e veprave të përfshira, por në tërësinë integrale të funksionimit të veprës si një e tërë, brenda kontekstuales kohore dhe tejkohore, duke na sjellë shqyrtime e forma mirëfilli të një stili të rrallë, dëshmi eventuale të një zhbiruesi të hollë, të një njohësi elitar dhe një selektuesi sqimatar në procesin kërkues-studimor.

Sa herë kemi prurje të studiuesit Bulo, aq herë përftohen lexime të reja të veprave, autorëve e cështjeve të trajtuara prej tij, duke krijuar një përmasë të re vlerësuese dhe njohëse. Ky është një kontribut që studiuesi e jep prej vitesh në hapësirën letrare, gjuhësore, mitike, historike e kombëtare. Për më tepër, autori e pasuron panteonin e fjalëtarëve të shqipes, duke hedhur dritë dhe mbi disa figura jo fort të ndricuara gjatë rrjedhës së kohës.

Misionari i fjalës, Jorgo Bulo merr përsipër të mentojë edhe një cështje tejet interesante që ka të bëjë me identitetin e kombit dhe sjelljet aproksimative, teksa proklamon forma lidhjesh, duke na bërë më lucidiv në këtë qasje.

“Identiteti i shqiptarëve si popull shprehet në gjithë format e jetës së tyre, në traditat historike dhe në kulturën e tyre shpirtërore e materiale, si zonë e hartës etnografike e kulturore të Evropës’’, - shprehet ai tek “Identiteti shqiptar përballë globalizmit’’.

Në librin “Man For Himself”, Erich Fromm shprehet:Nuk ka deklaratë më krenare që mund të bëjë njeriu, sesa kur thotë: ‘Do të veproj në harmoni me ndërgjegjen time!’’. Pikërisht këtë bën studiuesi Bulo. Maturiteti operues i tij është kod i përgjegjësisë afirmative të krijuesit dhe studiuesit korrekt, sepse, para së gjithash, ai kërkon ta cojë shkencën e studimeve në të tjera nivele, duke na servirur vepra të shumanshme e atributive si shfaqje e një potenciali të madh intelektual që ai posedon.

Nëse vëmë re, në këtë libër nuk ndiqet kurrsesi një trajektore taksative. Piramida kulmon me mbishfaqjen dhe ballafaqimin e cështjeve të rëndësishme kombëtare që cenohen apo debatohen herëpashershëm në varësi të interesave individuale apo grupore. Bulo ka gjykimin dhe këndvështrimin e vet mbi cështje të tilla, të cilat i shfaq në shkrime, si: “Shqipja standarde përballë kompleksit të Rozafës’’ apo “Mallkimi i dytë i gjuhës shqipe’’, cka i jep librit kuptimësi semantike velevuese, ndërsa shumë pjesëza studimore i paraqet si intermexo brenda së tërës, duke sjellë risi strukturore.

Te “Mallkimi i dytë i gjuhës shqipe’’, shkruar si një mënyrë replikuese, Bulo nuk stigmatizon, por sjell alternativa përcuese e bindëse, të një argumenti aspak hipotetik, të qarta, të vetëdijshme me mesazhin se kryefjala e shqiptarëve është Shqipja e Artë. Fryma polemizuese bazohet mbi sërëzimin e argumenteve, duke u përpjekur për të qëndruar larg kurthit të subjektivizmit.

Dëshira e Bulos për të mbajtur gjallë dëshmi të shkruara te shqipes së largët, vjen qartësisht edhe te paraqitja e poemës “Kënkat e Krujës’’, me autorësi të nipit të Zef Serembes, Kozmos, një poemë, që sic shprehet autori, është pjesë e ngrehinës poetike kushtuar Skënderbeut, të cilën Bulo e artikulon në formatin neologjik “skënderbejada arbëreshe’’.

Ndërtimi i muzave identitare kombëtare është një tjetër vertikale e vëmendjes së Bulos, që lidh kultin pagan të Malit të Tomorrit me kultin poetik të romantikëve shqiptarë, duke krijuar simbiozë të gjeografisë së shenjtë dhe formës kuptimore.

‘’..kulti i Tomorrit u shndërrua në kultin e malit ku ka selinë perëndia e lashtë e shqiptarëve...Ky kult nacional i shqiptarëve në letërsinë romantike u kthye në një kult poetik të cilit iu drejtuan shumica e shkrimtarëve romantikë si K. Kristoforidhi (1830-1895), Naim Frashëri (1846-1900), A. Z. Çajupi (1866-1930), Asdreni (1872-1947), H. Mosi (1885-1933), N. Mjeda (1866-1937)...’’. ”Mali i shenjtë i Tomorrit-nga kulti pagan te miti romantik’’.

Diskursi studimor i gjithëdijshëm i Bulos mbërrin deri te bejtexhinjtë. Një ndër emrat më të njohur të kësaj letërsie, padyshim mbetet Hasan Zyko Kamberi, të cilin autori na e sjell të ridimensionuar. Vlen për t’u vecuar fakti se, për t’u siguruar autorëve të kësaj letërsie një status të merituar letrar, autori bën edhe një sqarim të termit ‘bejtexhi’, teksa shprehet:

“...nuk ka asnjë ngjyresë përkeqësuese, pra nuk përdoret në funksion aksiologjik, vlerësues, por në funksion tipologjik. Këta autorë, që ndoqën modelet poetike të letërsive orientale, u quajtën bejtexhi, prej termit bejt, që është dyvargëshi (distiku), një formë strofike e poezisë orientale...’’

Me veprën “Shpirti i fjalës’’, studiuesi dëshmohet si një protagonist i fatit kulturoro-letrar të vendit, duke e pasuruar atë me revelacione që peshojnë rëndë në rrafshin shkencor.

Nëse lexojmë “Falsifikatorë dhe mistifikatorë’’, qartazi vëmë re një shkrim apologjik të gjithëmerituar të figurës së Andon Z. Cajupit, sepse ky është misioni i studiuesit tonë; të sjellë, të hulumtojë e të përplaset kur duhet për të mbrojtur atë që konsiston në vlerë të përkorë të historisë sonë kulturore e letrare.

Përmes një shpalosjeje enumerative, autori parabolizon një model të një kalibri të lartë letraro-studimor, me një rrjetëzim trajtësor e konfiguracion të zgjeruar empirik.
Studiuesi përzgjedh nivele letrare dhe rrok një sintezë artikuluese me teknika të sofistikuara profesionale, duke shpërfaqur edhe në këtë libër, fizionominë e vet të patjetërsueshme, cka e bën predominues në disiplinën e ligjërimit. Ai merr përsipër të na sjellë më të gjallë botën letrare, botën diskursive që pulson në historinë e letërsisë përmes procedimesh fiksionale.

Autori Bulo ka ngritur me këtë libër një sistem të ri, padyshim ngashnjyes që zhdavaritet si një eudirë, kumbi i së cilës dëgjohet larg dhe shëndosh themelet e dinastisë së studimeve letrare shqipe. Elementet tekstuale kodifikojnë forma të reja të shkrimit në bashtinën e shkencave letrare dhe paraqesin cështje të prekshme tipologjike.

Sipas shprehjes “Gjuha është guacka materiale e mendimit’’, studiuesi Bulo ka tjerrë fenomene shkencore të cilat shpërthejnë përmes një gjuhe simplicitive e intertekstuale, duke e mbajtuar larg tautologjive, që shpesh mbërthejnë instiktivisht tekstet studimore. Në vizionin e këtij libri studimor e analitik bashkëveprojnë një sërë elementesh inkorporuese si një simbiozë e dijes, eksperiencës, narrativitetit, cka e bën imponues dhe determinant.

Pa asnjë dyshim, akademiku Bulo është vetëdija jonë në shkencat letrare. Emri i tij ecën paralel me dijen e kultivuar dhe këmbënguljen për të lënë thesare në letrat shqipe. Me veprat e tij, autori renditet ndër kolosët e gjeneratave studiuese dhe sot ai përbën një institucion në funksion të fushës arsimore, pedagogjike dhe jo vetëm. Jorgo Bulo mbetet një ndër studiuesit më në zë të fundshekullit XX dhe fillimshekullit XXI dhe një ndër ligjëruesit letraro-gjuhësor shumështresor.

Xhemajl Rudi - Cikël poetik


Muaji i 11-të
 
Muaji i 11-të
i qëndresës
i përjetësive
i nëntorëve
kur fitoret ishin të mëdha
kur vjeshtat ishin në frute të pjekura
e vreshtat ishin me lëngun e purpurt
me tri ngjyrat, ...

kur dehjet ishin të përëndërrta.
E bardha me raki rrushi të mirë në ndjesi të hollë
e kuqja me verën e aromës së pjergullës sa shekujt e lashtë
e zeza pikonte pasioneve fisnike e bartej në krahët e shpendit hynor

 
 
N`shtigje

Kur në shtigje fillon me ra nata
dhe pishtarët nuk ndizen më
dhe llampat nuk janë të varura
as yjet as hëna në qiell nuk janë
dhe një gotë verë mund të jetë
në strajcën e ushqimit të pakët
dhe një pushim i çlodhjes për hir të gotës
si një ndriçim tek shpirt i natës pikon, e sytë ëndërrojnë
qiellin e largët,
udhët dhe detin e kaltër dhe fundin e shtegut n`agun e Ri

 
 
Kërko të sotmen

E kaluara është në shuplakë të dorës
ec më tej, vërej hapin e parë,
pastaj të dytin e kështu koha është në kuptimin njerëzor
e sotmja, kjo kalimtare, që na shpie në udhët e errëta
tek të panjohurat
në ato që s‘i kemi parë, na shpie në tana sprovat
Por e tashmja jemi ne, kalimtarë çasti dhe ecim si kalorës
apo ndoshta si skllevër të erërave, apo të përtokur si zvarranikët
që thuren e tërthuren ndër shkëmbinj, si në sarkofagët e lashtë
apo në livadhe, lugje e kodra a shpatije...
Aty në faqet shterpe të pasqyrës, aty ku janë tana kohët
në një pikënisje tek një fillim i përhershëm, tek një zgjim i paardhur
Kërko të sotmen, e kaluara është në vijat e dorës
dhe shikimi është në sytë e së nesërmes, në mendjen e hijes
së djeshme, si në prehrin e saj të blertë
ajo vragë e sotme e verbër, ajo ëndërr e kalorësisë që na shpie
në faqen tjetër tue e pa veten në sytë tanë
dhe atë pjesë që ende s`ka mbërri me u shtri ndër ne
sipër hendekut tonë, si harku i jeshiltë i kalorësve

 
Ne dhe bota

Kush jemi ne
ata siç na shohin
apo siç duan të na shikojnë të tjerët
me syzet e tyre
as të zeza as të bardha as të përhimta,
ata që nuk mund të na shohin ashtu siç jemi
apo që na shikojnë përmes përthyerjes së hijeve të së keqes
Kush jemi në të vërtetë,
ne apo ata që gjykojnë, që na mallkojnë
apo ata që na bekojnë,
dhe nën bekim janë hendeqet e rrënimeve
Dhe ne jemi ata që e ndiejmë se jemi, që e kuptojmë qenien
e së tashmes sonë me sytë tanë, me syzet e ngjyrave njerëzore
Fjala dhe përjetimi dhe urtësia dhe reagimi i dhimbjeve
dobësia dhe fuqia jonë, mbijetesa dhe vazhdimi ynë
e djeshmja dhe e ardhmja
apo në të tashmen e frymës së përhershme jemi... 

Kopshti i blertë

Bari ka blerue në kopësht
dhe fijet janë nëpër erën e ditës
dhe në vesën e mëngjeseve e mbajnë shkëlqimin
dhe kopshti ka marrë pamje brerore dhe degët pikojnë
sytheve të luleve, në hijen e dritës së parë të mëngjesit

E shtrihet marsi dhe gufon në ngjyrën jeshile në barin e njomë
e në degët me ngjyrat e reja, dhe nëpër sythe të freskëta
dhe marsi dhe era dhe shiu i palos përdhe fijet e barit
i lakojnë erërat prej çasteve, andej kah perëndon dielli
andej ku hijet tona e shohin përmasën e vet

Dhe ngjyrën e kopshtit të kaltër e të detit të njelmët,
atje tej erërave
tej atyre që nuk fryjnë asgjë, tej përthyrjeve të egra,
tej keqkuptimeve, tej marrëzive të kohës,
aty ku shkaba
ndihet në kopshtin e saj, në qiellin e gjerë, të thellë e të lirë

 
Shtigjet

Shtigjet e heshtjes
i heshtin shtigjet
dhe frymojnë
dhe erërat i përshkojnë
si udhët
si lugjet dhe brigjet
dhe krojet atje lart te shkëmbinjtë
dhe majat e maleve
si kunora ku bien kaltërsitë
dhe retë dhe murmurimat
dhe në vetëtima
shkëlqejnë
në ditët e turbullta
në netët pa yje, në qiellin kur s`është hëna
dhe heshtja ngjitet lart deri te qielli
kudo zbret dhe shket si vesa prej sythit të kohës
n`shtigje dhe n`heshtje dhe n`kohë,
n`turbullime, n`vetëtima dhe në natën e zymtë pa yje, pa hënë

 
Ballkoni i kaltër

Ballkoni im i kaltër
si sytë e tu
si kënga ime
për ty
si violina e tingujve pa mbarim
si fryma jote në dridhjet e zërit tënd
tek pentagrami i notave
tek shpirti yt
tek mbrëmja që s‘ka mbarim
asgjë s‘është e pakuptimtë
asgjë nuk është e rastit
as çasti
as mbrëmja jonë
Dhe ballkoni
ndriçon për ty
këndon dhe valëzon si harmonia e flokëve në mua
në qiellin e largët e të gjerë
si det i pafund ku fryn puhia e mëngjeseve të tua

 
Eja

Eja në udhën e erërave
të atyre që vijnë rrallë
dhe bëjnë kthesa të moteve
Atje diku lart
tek malet te kodrat e lashta
aty ku gjelbëron përvit stina e re
dhe udhët janë të rrahurat e ecjeve
nga ata që shembin hijet e djajve të moteve
Një dashuri është zonjë e shekujve
e dheut është, si shkaba
e maleve dhe e kurorave të reja të kohës që vjen
Atje eja, ku mjegullat bien mëngjeseve si verbimi i natës
aty ku krojet rrjedhin pranë shkëmbinjve në gurët e kohës
aty ku dëbora është e përhershme,
e vetme është
si bardhësia e saj, ku erërat vërshojnë në udhët e frymës së re

 
Jeta

Jeta është udhë takimesh
pikë ndarjesh
ëndrra të ndërprera
dhe të mundshmet ideale
të arrira deri në cakun e parafundit

Jeta është fitore me gjysma të gjysmuara
me përhumbje e dëshpërime para cakut të fundit
dhe shpresa të lindura në dëshpërime të thella
aty ku përpjekjet kurrë s`janë ndalë, as brezat s`kanë mbarue