F A Q E T

Freitag, 15. November 2013

Salih Zogiani - Anekdota 5

Anekdota te zgjedhura nga pesë librat e botuara nga autori Salih Zogiani

1. KEQAN SADIKI TE RAMADAN SHABANI

Keqan Sadiki i Dashinocit niset për të shkuar te Ramadan Shabani në Kijevë. E luti vëllai i vet Keqanin që ta merrte me vete. Donte të shihte se a po e presin Keqanin qysh po e pret ai Ramadanin, a po presin ndonjë delme për Keqanin, siç po e pret ky kur po i vjen Ramadani. - Po të marr, - i thotë Keqani, në qoftë se ma jep fjalën se nuk flet kurrgjë, se e dinte që flet pa lidhje. - Besa të qoftë, nuk flas kurrgjë, - i tha vëllai. Shkojnë bashkë te Ramadan Shabani, e vëllai i Keqanit e mbajti fjalën dhe nuk foli kurrgjë. Të nesërmen, kur Keqani kish dalë për nevojë, e Ramadani po e ndizte zjarrin, po e pyet vëllanë e Keqanit: - A u çove, bre mik, si ke fjetur? - Valla, shumë mirë kam fjetur, po e kam parë një ëndërr, e kam qejf të ma shpjegosh. - Po çfarë ëndrre ke parë, bre mik? - i thotë Ramadani. - Kam parë ëndërr që i kam hëngër dy bajga. - Unë nuk di t’i shpjegoj ëndrrat, - i thotë Ramadani. - Jo, të pyeta ty, se nuk është të shpjegohet kjo ëndërr. - Po çka thonë të hash në ëndërr bajga? - Po, sigurisht sivjet do të bëhen shumë gruri e misri, se bajgat janë pleh. - Eu, bre, bile t’i kishe hëngër tri bajga e ndoshta do të bëhej edhe elbi, se unë tokën e kam mbjellë elb, - i thotë Ramadani.


2. GURIT I NXIRRET FYTYRA ME DY TË RËNA, PO BURRIT ËSHTË VËSHTIRË

I kishte goditur njëri do mjeshtër për t’ia ndërtuar shtëpinë me gur të gdhendur. Mjeshtrit punonin shumë mirë, po ky nuk u bënte muhabet. Nuk u qiste të hanin mirë, se kishte qenë shumë tahmaqar. Një ditë, tek po gdhendte mjeshtri një gur, po i thotë i zoti i shtëpisë: - Mjeshtër, allahile, sa të mundesh, ua nxjerr gurëve fytyrën përpara. - More burrë, gurit i nxirret fytyra me dy të rëna të çekiçit, - i thotë mjeshtri, - po burrit është vështirë t’i nxirret fytyra!


3. SI TËRSHËRA, EDHE KËNGA

Shaban Manxholli, bashkëluftëtar i Azem Bejtës, kishte marrë vesh se rapsodi, Dervish Goxhuli, po e qet një këngë për Azem Bejtën. E merr një gjysmë thesi drithë e shkon te Dervishi. Si hyn brenda, e lëshon thesin mbas derës e po i thotë Dervishit: - Mora vesh se je tuj ia qit nji kangë Azem Bejtës. Ti e din se unë jam bashkëluftar i tij e mos e le pa më shti edhe mue në kangë. Dervishi ishte i vobektë, e kur e pa se Shabani kishte sjellë gjysmë thesi drithë, edhe pse nuk e dinte se çka kishte pru, i premtoi se do ta shtinte në këngë. Kur shkoi Shabani, Dervishi e pa se ai i kishte pru tërshërë, nuk i pëlqeu hiç, po mbasi i kishte premtuar, iu desh ta përfshinte në këngë diqysh dhe e shtini: Fort bërtiti Shaban Manxholli, Kuku nanë m’pshtoi majori; N’ta i shkrepa tri paqeta, Asnja n’trup, po tana n’tesha. Kur e dëgjoi këngën Shabani, nuk i pëlqeu fare, e shkoi dhe i tha Dervishit: - Qysh, bre Dervish, gjithë ata plumba e asnja nuk ia kishe lanë n’trup, po të tanë nëpër tesha! - Nuk e rrokshin kurrqysh, se plumbat kishin qenë të lehtë, si tërshana, e i bajke era, - i tha Dervish Goxhuli Shaban Manxhollit.


4. AJO NËNË LE TË THOTË SE KA DJALË

Njëri ia nis t’i qethë dhentë, po nuk mundte pa ia mbajtur dikush. E thirri djali nënën për t’i ndihmuar. Sa ia nisi të qethte delen e parë, përmbi katund ra një aeroplan. Nëna, tek po ia mbante delen, po i thotë djalit: Ajo nënë e atij që po i grah ballanës, le të thotë se ka djalë e jo unë, se ti nuk po je i zoti as një dele ta qethësh pa ta mbajtur dikush.


5. MIKO, A PO M’NIMON ME E MAJTË MIQASINË

Aziz Veliqi i Shkarashnikut ishte bërë mik me Haxhi Hasin e Gllogofcit. Kur shkonte Haxhiu mysafir te Azizi, kur çohej për t’u kthyer, ai e përcillte deri te autobusi, gati gjysmë ore rrugë. Mirëpo, kur shkonte Azizi te Haxhiu, ky i thoshte “udha e marë” te dyert e oborrit. Një ditë, duke e përcjellë Haxhiu Azizin, e duke i thënë ‘udha e marë’ te dyert e oborrit, Azizi i tha: - Miko, a po m’nimon ta majmë miqasinë, se veç unë nuk muj me e majtë. - Po pse po thue k’shtu, çfarë gabimi kam ba? - e pyet Haxhiu. - Kurgja nuk m’ke ba, po unë po t’percjelli gjysë ore rrugë, e ti kqyre ku po m’thu udha marë, te dyert e oborrit, - i tha Azizi.


6. BUDALLAKIA ASHT ME GRUMULL

Në një muhabet, në një odë, e pyeti një mik njërin: - qysh je me idare, a po t’del buka sivjet, deri t’korret elbi, a jo? - Jo, nuk ma mrrin për pak, për nja shtatë-tetë buçukë, - i tha ky. Një kojshi, që kish qejf të lëvdohej para burrave, i thotë: - Mos u anko, se për shtatë buçukë t’i jepi unë, se e kam plot hamarin drithë. Çohet ky të nesërmen e shkon me qerre te dyert e atij që u lëvdua. Kur thirri te dyert, doli djali e ky i tregoi se ka ardhur për ta marrë drithin që ia ka folur baba i tij. Shkoi djali në odë, i tregoi babës edhe e pyeti: - Çka me i thanë? - Jepja drithin, se ja kam folë, - i tha ai. - A me ja mushë buçukët rrafsh a me grumull? - i tha djali. - Jo rrafsh, po mushja me grumull, se budllakia gjithmonë asht me grumull, - i tha baba djalit.


7. A JE TI I LOPËS?

Kadri Ivaja i Sllatinës së Madhe e kishte blerë një lopë veresi prej njërit të Bardhit të Madh. Ai i Bardhit i kish treguar gruas se e ka shitur lopën veresi dhe i kishte thënë që kur t’i bjerë paret, mos qëllofsha në shtëpi, dil e merri ti. Mbas do dite Kadriu shkon për t’ia çuar paret. Thërret te dyert, po burri nuk kish qenë në shtëpi, e del gruaja e pyet: - Kush asht? - Jam Kadria prej Sllatinës, - i thotë ky. - A je ti ai i lopes, a? - e vetë ajo. - Jo, s’jam i lopës, po jam Kadria i Rexhë Ivajës, po dil e merri paret për lopë, - i thotë Kadriu.


8. A KA KUSH QË IA SHAN NANËN, SE MU NUK M’BJEN

Dy vëllezër, Qallapek të Tërstenikut, kur shkonin bashkë mysafirë, njëri folke hashamet, e ai tjetri e kishte shumë mërzi. Duke shkuar për një të pame, po i thotë vëllai atij që folke hashamet: - N’koftë se flet pa lidhje edhe n’t’pame, unë s’po vij me ty, po po pres derisa t’dalsh ti e tani po shkoj unë. - Nuk flas pa lidhje, - i thotë ky vllai edhe shkojnë bashkë. Po, kur hynë brenda, ai nuk mundi të durohej pa folur, e foli prapë hashamet. Atëherë, ky vëllai, prej inati, që ai nuk e mbajti fjalën, u çua në dy gjunjët e po u thotë burrave në odë: - O burra, a ka kush që ia shan nanën qëti vllaut tem, se po e lyp, po mu nuk po m’bjen me e sha, masi e kam vlla.


9. E KA VIZEN “Ce”

Njëri i Veleshtës së Strugës e kishte pas qitur një dhi në pazar, për ta shitur. E kishte pas stolisur dhinë me rruaza, e kishte bërë sikur nuse. Ia kishte ngjitur dy letra, njërën në ballë, e tjetrën në bisht. Afroheshin për ta parë, për seri, si e ka rregulluar edhe e pyesnin: - Sa kushton kjo dhi? - Çmimin e ka n’ballë, - u thoshte ai. Kur e këqyrshin, aty shkruante: “Çmimi pesë mijë marka”. - Qysh ban kaq shtrejt, nji dhi pesë mijë marka? - i thoshin njerëzit. - Këqyre se çka i shkrun n’bisht! - u thoshte ai. Kur e lexonin, aty shkruante: - E ka vizen “C-e”!!!

Irena Gjoni - Perënditë kanë etje


ATDHEU IM

Atdheu im,
Ti ke erën e lisit...

Ku mbi ty një zog me zë njeriu,
Kumtoi kumtin profetik
se aty i duhej ngritur një orakull Zeusit.

Ti jeton në shpirtin e lisit
qyshkur bota vuri gurin e parë.
Unë ha prej teje Zoti im pellazg
vallanidhe e lënde ëndrrash të tua.
I përtyp e bluaj me mokrat e shpirtit
për të rrojtur prej miellit tënd
e gatitur bukën e Diellit.

Zhurmërima e vijës së ujit,
janë lotët e frymëmarrjes
dhe fëshfërima e gjetheve të tua,
që mendon edhe në gjuhët e vdekura
përqafime degësh e rrënjësh në largësi.

E fatthëna përmes frushullimës së tyre,
Më thotë se edhe kur mos të jem,
sërish do bulosh vallanidhe ëndrrash për mua
e do të vish me erën e lisit...




SKENË E LUAJTUR NË PAFUNDËSINË
E HORIZONTIT TË PËRFLAKUR

(Në këtë ditë të ankthshme)
...

Pas krahëve të imazhit njerëzor,
Toka ime lëngon
nga gërvishtjet e thella në shpirtin e saj,
prej putrash kacavjerrëse egërsirash.

Në kujtesën e saj udhëton si era
që ulërin përmes qetësisë,
përgjunjet poshtë vetvetes
dhe derdh lotë që ngrijnë
në dashurinë e njerëzve.

Derdhet nga sytë e thyer e të bërë lila,
pamëshirshëm kthehet në urrejtje
për të çarë damarët e brishtë
të mbretëreshës së jetës.

Madhështia e dëshpërimit
vret dashurinë e porsalindur.
Nga truri i tij,
burojnë lumenj helmi,
që djegin blerimin.

Koha e humbur
përmes zhgënjimit të dhunshëm e të pakufi,
lundron në tymin
e zemrës së djegur të natyrës e times,
të Atdheut e Ardhmërisë,
në përpëlitjen e fundit të rikrijimit.

Në pafundësinë e horizontit të përflakur,
ndiej hingëllima kuajsh lufte
në spazma për të ngjitur piramidat e jetës...




NËSE UNË DHE TI

Armiq nuk jemi dreqi ta hajë!

Nëse unë dhe ti thyejmë Rubikonin
e gjejmë njëri - tjetrin,
bota nuk përmbyset...
As mallkim më shumë
s’do mbushet jeta jonë…

Nga ëndrra për lirinë kërkova ty...
Apostulli i saj në kokën time,
që në fetus fytyrën tënde ka pasur.

Kaq shumë ke munguar në jetën time!
Në një ëndërr të këputur gjithmonë vije.
Shfaqeshe dhe fikeshe
në një zgjim absurd,
si pasthënie e një libri të pashkruar.

Tani që rastësisht të gjeta,
në udhëkryqin e kohës së gabuar,
në hartën time shenjohet veç një rrugë
që shuhet në kthim…

Liria e shpirtit
strehën e vet të fundit ka aty,
Statujë prej mermeri që tretet në largësi…




KËTU TË KAM

Në natën laboratorike,
kipsi fanatik...

i zë fronin unikut të papërmirësueshëm.
Zë fronin e etjes.

Dënimin me vdekje i jep
shpirtit të qytetit me valë,
më të shenjtës së jetë-ditë-natës.

Ia jep, duke vrapuar pas çdo çasti.

Endet përbaltjeve të varreve në agoni.
Pagëzuar
“Këtu Të Kam,
frymëmarrje e frymëmarrjes së fundit”.

Askund nuk duket.

Rrugëtimeve baladave
zëri është tretur…
e për kë tjetër s’ka jehonë ...

Rënkimeve baladave
në kërkim të frymës së fundit.
Çastin e jetën e mat me një dashuri,
në rendje të verbër vetëm pas tij.

Unik në ekzistencë të pashkëputshme
në trininë e verbër
shpirt – mendje - trup.

Fryma e fundit që pret,
vetëm ajo ka fuqinë hyjnore
të anulimit të dënimit me vdekje.

... ankthshëm po e pret ...




PERËNDITË KANË ETJE 

Tani, Perënditë kanë etje
Në këtë natë furtunash mbi dete,
Ku me blic vetëtimash,
Zoti fotografon mungesën.

Larg prej të përjetshmit shtrat shpirtëror,
Zjarret e vetmisë në këtë natë,
lartësojnë hijen e mallit,
ngjizur ëndrrash endur në eter.

Lutje qerpikësh të puqura në një lot,
për të të pasur syrin, dritën, ajrin tim,
misterin, ëndërritjen e një dashurie të pafundme
Me kokën mbështetur në gjoksin tënd,
tek ngarend makinën e kohës horizonteve.

Ende perënditë kanë etje
Në këtë natë furtunash mbi dete...




NATË MUZASH

Edhe errësira ka shpejtësinë e dritës,
por me sens të kundërt...

kur nata është magji muzash.

Në vorbullat e saj
u konturua nga Djalli a nga Zoti,
një krijesë prej ajri, prej bryme,
prej vese, poleni, prej ëndrre…

Frymon nga dy shpirtra
skajshmërisht në një
njohur qysh prej legjendash…

Me një dëshirë të ethshme
për t’u ushqyer me zjarr buzësh,
Për të gjarpëruar
në çdo pore lëkure të dritës…

Nën ritmin e tingullit
të verës së gjakimtë të muzave,
derdhur qelqesh hyjnish.

Por… përbindshëm drithërohemi
nga frika e ikjes, e humbjes

Ndaj, afrohemi ngadalë, pa zhurmë
Me kokën në prehërin tënd
Duke përkëdhelur rrezet e lagura
prej një loti blu

E paqtë në dëshpërim
E egër në çmendurinë e lumturisë

Eh, gjithçka kaq unike,
kaq e pabesueshme,
saqë asnjeri nga ne
nuk mund t’i vendosë një emër…



NË MARROSJE UJËRASH

Nën shtatë palë lëkure tramundanash shpirti,
ka hedhë rrënjë guri i themelit të mungesës, ...

në një frymëmarrje që thur e shthur perandori,
Teksa copëza vetmie,
arratisen verbërive të qiejve, varur në degëza ankthi.

E thua se vetmia shtohet pambarimish,
në një fill pa formë, tjerrur prej shtëllunga lëngimi
dhe qielli humb në eklips rënkimi…

Kanë ngelë në imazh rrugët që kanë marrë flakë,
Ndërsa ne devijojmë duke u marrosur ujërash,
Përmes valësh të kaltërta që u mungon kripësia,
Përmes shiut të dritës në avuj përqafimesh,
që ndjell e shprish çaste të pa jetuara.

Ne po zhdukemi labirinthesh dilemash distancash.
Si një vaj pa zë,
ndjehemi sikur njëri ka humbur agun
që tjetri verbtazi e kërkon...

Nuk jemi të mbledhim valët mbi lëkurë
e t’i bëjmë kujtesë të prekshme...
Pa ne, kujtesa s’ka tokë e qiell të vetin,
është merimangë e ngatërruar...

Pritja,
rrëketë e ujërave mbi lëkurë po i than
duke lënë shikime që lëvizin si gjuhë gjarpëri
e vijnë rrotull të marrin ç’mundin.
Po ma përmbys botën
e gjithçka po ma bën tokë të shkrrumbuar
Kjo mungesë marrosje ujërash…

Donnerstag, 14. November 2013

JO importimit të armëve kimike në Shqipëri


A l a r m i
JO

IMPORTIMIT TË ARMËVE
KIMIKE NË SHQIPËRI
  • Një JO e sotme për armët kimike, do të thotë një PO e madhe për jetën...
Bashkohuni të gjithe për ti thënë JO importimit të armeve kimike në Shqiperi. Kësaj radhe duhet të flasim të gjithë njëzëri për ta parandaluar këtë të keqe të madhe që po i kanoset Shqiperisë. Ndaj, protestat duhet të jenë sa më masovike. Duhet protestuar bashkarisht të gjithë qytetaret shqiptar, shoqeria civile, intelektualet, mjeket, artistet, studentet, punëtoret,...
 
Armet kimike duhet të shkatërrohen në vendin e origjines dhe jo në Shqipëri. Ato janë shumë të rrezikshme dhe mund te sjellin pasoja fatale për shqiptaret. Nga shkatërrimi i tyre mund të kontaminohet toka dhe uji. Kësisoj, shqiptaret mund të perballen me pasoja të paimagjinueshme. Mund të perhapen sëmundje nga me të rrezikshmet. Mund të lindin fëmijët me të meta. Mund të rritet në menyre drastike mortaliteti. Madje-madje, mund të ndryshoj kodi gjenetik…

Nga kontaminimi i tokës dhe ujit do të vijnë mëpastaj edhe shumë pasoja tjera të paparashikueshme. Të gjitha prodhimet vendore do të jenë të kontaminuara dhe do të ndalohet eksportimi i tyre. Turizmi do të ketë rënje. Investitoret e huaj do të ikin. Ekonomia do të dobësohet tejmase dhe jeta e shqiptarëve do të jetë shumë më e varfër.
 
Amerika na është gjetur në ditet më të vështira dhe është dëshmuar se amerikanet janë miqte më të sinqertë të popullit shqiptar, por edhe ne kemi dëshmuar se jemi populli më proamerikan në botë. I duam dhe i respektojmë miqtë e mirë, por më shumë e duam jetën tonë, atdheun tonë dhe të ardhmen e fëmijeve tonë.

Sekëndejmi shtrohet pyetja, pse armet kimike nuk shkatrrohen në Amerike, kur dihet se Amerika i ka të gjitha potencialet e mundshme për ta bërë një gje të till?! Amerika i ka mjetet me bashkekohore per shkaterrimin e ketyre armeve. Pse vendet tjera shumë me të përparuar për nga teknologjia nuk pranuan ta bëjnë këtë punë? Pse u dasht të gjendej Shqipëria, kur dihet se nuk i plotëson as pӕr se afërmi kushtet për shkaterrimin e ketyre armeve shumë të rrezikshme? Apo ndofta pse është më lehtë të luhet me fatin dhe jetën e shqiptarëve të varfër dhe me shtetin që udhehiqet nga plitikanë të korruptuar, që për interesa personale janë në gjendje të rrezikojnë edhe jetën e bashkëkombësve të tyre…

Prandaj duhet thënë JO importimit të armeve kimike në Shqipëri. Prandaj duhet ngritur zërin e protestes të gjithë qytetaret shqiptar. Prandaj, o sot o kurr, duhet ta thone fjalen e vet edhe intelektualet dhe akadamiket shqiptar. Prandaj, kudër kësaj të keqeje duhet protestuar edhe artistet; shkrimtaret, piktoret, aktoret, solistet, rapsodet…

Ti thuash JO kësaj të keqeje, do të thotë ti thuash PO jetës së shëndetshme të shqiptarëve dhe të ardhmës së sigurtë të fëmijëve tuaj. Ti thuash JO armeve kimike në shqiperi, do te thote të dëshmosh përkushtimin tënd qytetar për të mirën e atdheut. Të thuash JO kësaj radhe, do të thotë ti thuash PO të ardhmës, ti thuash PO zhvillimit dhe prosperitetit të sigurt te vendit , ti thuash PO qëllimeve për një Shqipërie të pastër në bazë të standarteve Europiane.
Thjesht, një JO e sotme për armet kimike, do të thotë një PO e madhe për jetën...
 
Haxhi Muhaxheri
14.11.2013

Mittwoch, 13. November 2013

Fakete Rexha dhe "Bota e vogël e Beri Lu"


Shkruan: Haxhi Muhaxheri

Që nga vitet e 80-ta, Fakete Rexha, krijoj një stil të vetin, me të gjitha veçoritë e shprehjes, duke i hapur njëkohësisht poezisë shqipe një perspektivë bashkëkohore, të padyshimtë si një dritare që shihet, e përmes së cilës jo vetëm poeteshat e kohës e kanë parë dhe vazhdojnë ta shohin botën. Mënyra e të shkruarit - gjithmonë në veten e parë, stilin shumë të avansuar, timbrin lirik si dhe frazat e saj, i njohim që në shikim të parë. Kjo gjeturi e guximshme krijuese dëshmon karakteristikat e një aparati gjuhësor që i ngjanë vetëm asaj, dhe që i përshtatet shumë bukur stilit të shkrimit, dhe individualitetit të veqantë.

Para disa kohe doli nga shtypi përmbledhja më e re e prozave poetike "Bota e vogël e Beri Lu" të Fakete Rexhës. Kjo përmbledhje ndryshon diametralisht kur e krahasojmë me librat e botuar më herët. Ngaqë kësaj radhe letërsia e F. Rexhës përcillet me nota të dhembjes, frikës, trishtimit, mossigurisë jetësore dhe fizike në rrethana të shtetrrethimit, vuajtjes, luftës, shkuljes, kampeve, ekzilit, instalimit dhe kushteve të reja që i imponohen pas vendosjes në Francë. E që megjithatë ia del në krye fal kurajës që ka, dhe fal fëmijës së saj, Beri Lu, tek e cila autorja ruan ehon e zërit të besimit, shpresës dhe ditëve të bukura që edhe për to një ditë do t'vijnë. Zë që del me afsh nga brendia, e thërret i vetmuar plot trishtim e dhembje duke kërkuar me çdo kusht rrugëdalje nga kjo gjendje jo vetëm për veten e saj, por edhe për popullin shqiptar në pëgjithësi, e veqanarisht për atdheun e saj Kosovën. Që në fillim të librit na shfaqet si " Kosova e gjallë në trena".

Libri konsiston në tri linja imagjinare. Linja e parë. Autorja flet me gjuhën e femrës, motrës, gruas, nënës, krijueses. Flet me instiktin njerëzor që femrën e bënë të lumtur, më të guximshme, më të fortë e plot kurajë që nga çasti kur i jep jetë fëmijës së saj.

"Qëkur erdhe në jetë, gjithëçka në jetën time, rreth meje, në mua mori kuptimin e vërtetë. U mahnita e me vete thashë: Oh, ç'mrekulli! Ç'mister! Kjo fëmijë kaq e bukur! Ti, bija ime. Ishe aty pranë meje në shtrat. Spitali në Gjakovë. Shtetrrethimi kërcënonte portat e kryeqytetit. Kur unë bëra të pasur Kosovën me një ëngjëll si ti. Në bark nënash gjeneratën ta vranin, eme bijë. Atëherë kur mua më pushtoi krenaria. Ndërsa të kundroja ty. Kryevepra ime. Oh, po ç'fat i bukur, të kesh një vajzë si ti. Beri Lu".

Prej këtu e tutje, na shfaqen të pandara, nënë e bijë; në teatër, në promovime, protesta, manifestime, në ëndrra, në jetën me të gjitha frikërat e mbledhura sëbashku. Në vuajtje, dëshpërim e shpresë. Të dyja bashkë si dy shoqe, si dy mikesha duke ndarë të mirën e të keqen. Prandaj, e gjithë kjo frikë, vuajtje e dëshpërim i thellë i tyre, na shpërfaqet si dhimbje kolektive që "ngarkohet në trena":

"Ka ditë që të gjitha lidhjet e lagjes me lagje janë ndërprerë. Duke u mbyllur kështu secila brenda qorrsokakut të vetë, të izoluar kryeqytetit ku sillen vërdallë natën, fantazmat e zeza duke mbjellur farën e vdekjes, gjakut e tmerrit. Kryeqyteti si përherë është i braktisur dhe ngjanë në gjahun e premtuar për gjuetarë. Kurse, gjithëkah rreth stacionit të trenit në Fushë të Kosovës pamja gri e turbullt. Ka më shumë se tri orë që na kanë ngujuar vetëm në tren, mua, tim shoq, dhe time bijë. E, nuk dijmë përse na mbajnë këtu vetëm të izoluar të presim... Më në fund me zhaurimë u nis treni. Pata ndjenjën se krejtë Kosova ndodhet e trusur brenda kësaj kutie të zezë, të metaltë që do të na dërgoi ku tjetër përveq se në vdekje të sigurtë. Kosovën e gjallë".

Në kampin e Bllaces arrinë në mbrëmje. Prej këtu nis me të njëjtën frikë, dhembje, trishtim e lodhje linja e dytë e librit. Është rrugëtimi i frikshëm nga njëri kamp në tjetrin deri te ekzili i fundit. Herë-herë autoren e gjejmë të thyer shpirtërisht, të brishtë nga mbyllja, ngarendja e pritja e gjatë pranë telave me gjemba për të siguruar një biskotë, ose një shishe qumështi për Beri Lu, nga streset, traumat e shpenzimi i jetës gjatë luftës. Por, sa më shumë që shfletojmë librin shohim autoren në krejtë atë gjendje të thyer si gotë kristali, duke besuar. Ajo beson, megjithatë beson në heshtje, pa bërë zë, pa u ndier. Beson në vetvetën e saj: " Sepse, s'është fatkeq në çdo gjë njeriu"! Herë-herë duke e zëvëndësuar ndjenjën e frikës e dëshpërimit me ngrohtësinë e besimin, se një ditë gjërat dhe gjendja patjetër do t'ndryshoj: "S'paska gjë në botë më të fuqishme, as më të pafuqishme se fjala"!

Kurse, linja e tretë paraqet pjesën e mbetur të rrugëtimit të tmerrshëm të autores nga kampet e Maqedonisë dhe Shqipërisë deri tek arritja dhe vendosja e saj në Francë. Sikur një ëndërr e keqe i duken ngjarjet, përjetimet gjatë luftës në Kosovë si dhe rrethanat që e sollën deri këtu. Për më tepër është ëndrra që dogji, e vrau ëndrrën reale të familjes së saj. Pra, autores i kishin vrarë të vëllain dhe djegë të gjallë krejtë familjen e motrës. Ëndrrën që e kishte parë muaj më parë, i kishte ndodhur me të vërtetë. Ky pra, është udhëtimi i trishtë, i tmerrshëm e plot vuajtje. Por, në të njëjtën kohë plot besim e kurajë, guxim e shpresë se ditët e bukura, megjithatë, patjetër do të vijnë. Sa më shumë rrëshqasim nëpër fletë, libri josh lexuesin, e kapërdinë dhe sakaq na mbështjellë në guacën ku ishte e mbyllur autorja, e fillojmë rrugëtimin e saj, bashkë me të, që nga faqja e parë deri tek ajo e fundit: "Kurrë mos ia shkyej letrat e Nënës":

"Zemra e Nënës dhuratë prej floriri. Dashuri e saj me asnjë krahasohet. Këshillat e saj si të mikes, mësueses. Ndaj gjithmonë ruaj letrat e Nënës. Poezi e gjallë margaritarë të jetës. Këto letra dashurie ia fshehin lotët. Kurrë s'plagosin veç i shërojnë plagët. Dridhin zemrën që i derdhë kujtimet. Nënë zemërgjera kurrë s'mplaket. Megjithë telashet, brengat e gropat. Çdo lumturi tëndën falja edhe Nënës. E kurrë mos ia shkyeni zemrën në copa".

Sonntag, 10. November 2013

Bedri Myftari

Bedri Myftari

Bedri Myftari u lind në Filat të Çamërisë më 21 dhjetor 1938. Në moshën 5-6 vjeçare, me gjithë familjen, u detyrua ta lerë vendlindjen e vet, Çamërinë, i detyruar nga holokausi i monarko-fashistëve grekë dhe erdhën e u vendosën në Shqipëri. Shkollën shtatëvjeçare e kreu në Fier, të mesmen, një teknikum financiar, në Tiranë, po ashtu edhe gjimnazin në Tiranë.
Në fillim të viteve ’60 ka punuar si gazetar në gazetën “Zëri i Rinisë”. Ka filluar të shkruajë që në moshë fare të re. Është pranuar anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë (LSHA) në vitin 1966. Në këtë kohë kishte botuar vëllimin me tregime “Fluturzat e borës” dhe “Mbrëmjet e qytetit tim”, me të cilat ka marrë çmim të dytë dhe të tretë në konkurset kombëtare.
Gjatë kësaj kohe një grup të rinjsh: Bedri Myftari, Suzana Selenica, Bilal Xhaferri, Namik Mane, Zyhdi Morava, Faik Ballanca, Roland Gjoza, Kostandin Dhamo, Sadri Ahmeti, etj, nisën të shkruajnë me dorë të lirë kundër realizmit socialist. Ky grup u zbulua nga organet e sigurimit të shtetit dhe u quajt “grupi i të rinjve kundër vijës së partisë në art dhe letërsi” dhe shumica e anëtarëve, me kryetar grupi Bedri Myftarin, u dënuan për agjitacion e propagandë kundër vijës së partisë në art dhe letërsi. Të gjithëve iu hoq e drejta e botimit për 20 vjet.
Pas lirimit nga burgu Bedri Myftari punoi si punëtor në disa ndërmarrje në Tiranë.
Pas shembjes së diktaturës komuniste Bedriu punoi si gazetar në gazetën “Kosova”, kryeredaktor i gazetës “Tribuna Demokratike”, përgjegjës redaktor në gazetën “Emigranti shqiptar” që dilte në Europë, kryredaktor i gazetës “Bota shqiptare” dhe “Çamëria”. Bashkëpunon me gazetën “Drita” dhe revistën "Krahu i shqiponjës”, organ i OJQ Shoqata Kulturore "Bilal Xhaferri", ku vazhdon të botojë publicistikë dhe krijimet e veta letrare.
Bedri Myftari u nda nga jeta këto ditë në moshën 75-vjeçare.

Tituj të veprave


  • “Fluturzat e borës”, tregime, 1967
  • “Mbrëmjet e qytetit tim”, tregime, 1969
  • “Kronikat e vdekjes”, roman, 1994
  • “Rojtari i varrezës”, roman, 1995
  • “Ti je Eva”, poezi, 1996
  • “Dashuria e parë”, tregime, 1997
  • “Pranverë që s’kthehet më”, poezi, 1999
  • “Bardh e zi”, publicistikë, 2000
  • “Dashuri fatale”, roman, 2000
  • “Përralla”, Tiranë, 2001
  • “Vajza e rojtarit të pyllit”, përralla, 2003
  • “Zonja e Ambasadorit”, novela, 2006
  • “Simfoni e erërave”, poezi, 2006
  • “Pas Kastadivës”, roman, 2007


  • Poezi nga Bedri Myftari

    SONTE

    Sonte doja të isha lot malli
    Në sytë e çamëve,
    Të rridhja
    Në mjekrrat e ashpra të burrave,
    Në faqet e kuqe të nuseve,
    Në gushat e bardha të vajzave,
    Dhe pastaj të avulloja,
    Të ngrihesha si re hapsirave,...

    Erërat e veriut të më shtynin drejt jugut,
    Të ndalesha mbi Çamëri,
    Toka dhe qielli të elektrizoheshin nga malli.
    Të kulloja nga lart si shi,
    Lotët e nënave,
    Lotët e motrave,
    Lotët e nuseve.
    Të shuaja mallin e zhuritur,
    Të trojeve tona të lashta.
    Të laja eshtrat e të rënëve,
    Që i shkel këmba e zervistave,
    Të qëndroja mbi qiellin e Çamërisë,
    Yll shprese…

    1963

     
    FRYN NJË ERË

    Këndoi vajza çame këngën e nerënxës,
    Ra mbi Jon nata e jugut,
    Mbi nerënxën u varën yjet.
    Fryn një erëz e vakët,
    Çeli lule qitrua,
    Zemrën time e dogji malli.
    Eh, se ç’më ka marrë malli,
    Të shoh ullinjtë kur lulëzojnë,
    Netët me yje përmbi fushat pa mbarim!
    Këndoi nusja çame këngën e sirenave,
    Rrahën flatrat pulëbardhat
    Mbi pullaz të shtëpisë sime.
    Fryn një erëz ledhatore,
    Fryn nga Çamëria
    Dhe më përqafon me afsh dashurie.
    Eh, se ç’më zuri malli
    Të shoh hënën e re,
    Varur luginave si floriri i gushës!
    Të shoh vajzat çame duke qëndisur
    Lulet e limonit,
    Me gërshetat e shpleksura
    Përmbi gjinjtë e virgjër…

    PSE QESHE E QAVE NË GJUMË

    (Vajzës sime, Etlevës)

    Ç’ëndërr të bukur pe,
    Që qeshe në gjumë,
    Etlevë?
    Bota jote e madhe ,
    E mbushur me përralla ,
    Gjyshja jote, Tatu, me flokë të bardha hëne,
    Është më e bukura,
    Ajo është nëna e nimfave,
    Nëna e përrallave.

    Ç’ëndërr të bukur pe,
    Që qeshe në gjumë,
    Etlevë?
    Gjyshja Tatu me flokë të bardha hëne,
    Të tregoi përrallën
    E vendit të artë,
    Ku nimfa e vogël del çdo natë
    Brigjeve të Jonit,
    E këndon këngën e portokalleve
    Dhe me krehërat e fildishtë të hënës,
    Kreh flokët e gjatë.
    Të dhuruan nimfat peshkun e artë,
    Fustanin e bardhë qëndisur me lule limoni,
    Brigjeve të Jonit gjete margaritarin
    Më të madh në botë.

    Pe yjet kur zbritën nga qielli
    Dhe u puthën me lulëzimin e ullinjve?

    Ç’ëndërr të frikshme pe,
    Që qave në gjumë,
    Etlevë?

    Gjyshen Tatu ta morën erërat…
    Mbi vendin e artë ra nata e zezë,
    Nimfën e vogël e rrëmbyen
    Ca burra mjekërrgjatë
    Dhe ajo me zërin e erërave
    Thërret netëve,
    Etlevë! Etlevë!

    Mbi lulëzimin e ullinjve,
    Vunë kryqin e zi,
    I plagosën yjet,
    Ta grisën fustanin e bardhë,
    Qëndisur me lule limoni,
    Ta grabitën peshkun e artë,
    Margaritarin më të madh në botë.
    Ti, Etleva, je e vogël,
    Rritu dhe ca dhe do të mësosh
    Kush është ai vend i artë,
    Që gjyshja Tatu ta tregon
    Ç’do natë…

    1972



    ELENA GJIKËS

    Në netët e bardha
    Ti u lave me nimfat e yjet.
    Nimfat të falën bukurinë,
    Yjet shkëlqimin e tyre.
    Tani atje në vendlindjen tënde,
    Mbi brigjet e Pargës,
    Netët nuk janë të bardha,
    Yjet dridhen si në ethe,
    Nimfat i kanë prerë flokët e gjata,
    Sirenat nuk i këndojnë më
    Këngët e portokalleve.
    Ato thërresin netëve me zërin e erërave,
    “Kthehuni në trojet e të parëve!
    Kthehuni në trojet e të parëve”!
    Ti, Elena Gjika del si një këngë e butë
    Nga “Milosao” e De Radës,
    Del amazonë nga poema e Longfellout
    Dhe rend përjetësisht drejt Pargës tënde,
    Pa e arritur kurrë.

    Mihane Hoxha

    Mihane Rrustem Hoxha (HANA), u lind më 25.06.1991, në Marali, Komuna e Malishevës. Shkollën fillore mbaroi në Dragobil, kurse gjimnazin në Malishevë. Mëpastaj ka mbaruar Shkenca Politike, në Fakultetin Filozofik, në Universitetin e Prishtinës, dhe njëher është studente ne Fakultetin Ekonomik. Hana është e njohur si moderatore (në Radio Malisheva). Me shkrime ajo ka filluar të merret që në moshën fëmijërore. Njëherit, merret edhe me veprimtari të ndryeshme kulturore.
    Aktivitetet i shtriu edhe më gjërë, duke u marr me kompozimin e këngëve. Ajo kompozoi këngët: “ Vallëzoj si flutur”, “ Ora e muzikës”, “Vjen prapë”.
    Hana ka botuar këto libra: “Ëndërroj e Jetoj”(2006), “Durimi mbi të gjitha”(2011), “Më fajsojnë pa të drejtë”(2012), “Dashuria që nuk mundet t’i takoi brigjet”(2013). Jeton dhe vepron në Prishtinë.



    CIKEL ME POEZI NGA HANA HOXHA

    Lotët e mijë, shokë të Oqeanit

    Ti vetmi që më përkdhel
    Dhe ti errësire zonjë e heshtjes
    Lutjet jo mos m'i ndalni
    Se lotët e mijë, janë shokët e Oqeanit
    Hej ti Hëna e fshehur në re
    Shkëlqe për yjet që shkëputa matan globit
    Dhe ti mall një ditë do të shuhesh
    E fryma ime gjurmët ka për t'i humbur
    Por ti shikim mos u step
    E ti ëndërra ime bëhu lindje pa perëndim
    Se premtimet morën rrugët e nemura
    Dhe zhgënjimet takuan sharjet
    Ndrico hëne
    Te lutem, ndrico!
    Se ata sy që më shikuan
    Vdekjes nuk i rezistuan!



    Robëreshë e fjalëve tua

    Ti që më premton dashurinë
    U bëra robëreshë e fjalëve tua
    Ato kujtimet që lidhin skajet e globit
    Ringjallin nostalgjin, sikur Krishti

    Ti u bëre dhe rrëmbyes i kohës sime
    Të cilën nuk kam për t'a rikthyer
    Ata yje që na bënin roje
    Shikimin tonë, braktisën si jetimin
    Pranvera iku e turpëruar
    Se s'kishte lule të mjaftueshme, për t'na bekuar!



    Në botën time

    Shihemi shumë herë në fshatin e bleruar
    Atje do të ndërtoj një kasolle të vetmuar
    Ta bëj jetën qejf të pambaruar
    Të ndjej gëzimin e ëmbëltuar.

    Do shkoj larg nga qyteti i shtrenjtë
    Kur takohemi rrallë e më rrallë
    E do ndërtoj një kullë kështjella
    Për të sjellë nder dhe moral.

    E brenda shtetit tim të dashur
    Ku çiftëzohem me urtësi
    Do të ndërtoj një pallat madhështor
    Ku të ketë ujë, bukë, drejtësi.

    Aty e gëzuar do takoj globin e madh
    Aty kemi për t’u njoftuar
    Do të gjejmë një ombrellë për paqë
    Për të sjellë darkën e ëndërruar.



    Armiqësi e vetshpallur

    Kur dëgjon andej këndej
    Se dhe unë kam armiq
    Mos, o zot, dhe më keq
    Armiq të gjakut tim.

    Po ju pyes si është e mundur?
    Që më quajtët tradhëtare
    Më gjykuat pa më pyetur
    Më akuzuat pa bërë faje.

    Më thoni, ju lutem, më thoni
    Vallë cili është mëkati im
    Për realitetin që jetoj?
    Po ju të vërtetën e çoni në burg të zi.

    Jo or miq, për mua është e kotë.
    Ju u vetëshpallët armiq
    Ju sërish ju dua, besomëni
    Jemi shqiptarë, vëllezër të gjakut tim.



    Larg mikut tim

    Unë po nisem larg po shkoj
    Pas krahëve të të hedh, të harroj
    Miku im, ma fal këtë fjalë me trishtim
    Kur të të them lamtumirë pa kthim.

    Rrugëve hapat të sigurtë i lëshoj
    Një agim të ri e pres me padurim
    Të mos kthehem dua e shpresoj
    Larg mikut tim kërkoj qetësi.

    Më shiko, unë po shkoj e vrerosur
    Të kam dashë sa s’kam dashur më parë
    Bindem që koha është e marrosur
    Me lojë tënden të egër më ke veç pas.

    Jo më, jo jo jo…..



    Identifikim fytyrash

    Unë gjithë jetën do të buzëqesh
    Edhe kur vetmia të më kapë rob
    Do të më mbajë si ushtar në rresht.

    Dua të gëzohem përherë
    Dhe kur më ofendojnë
    E shpinën dikush ma kthen.

    Do të jem te dhoma, te dera
    Dhe kur keq të më bëni
    Nuk m’i mohoni të drejtat.

    Do të jem më e fortë se guri
    Edhe sikur të më nëpërkëmbni
    E një ditë të më përbuzni.

    Do t’ju dhuroj dashuri
    Edhe nëse më urreni
    E më urdhëroni me poshtërsi.

    Do jem më e lumtur se vetë bota
    Që ju identifikoi fytyrën
    E turpësit e të pashlyerat njolla.

    E do të jem krenare
    Që veten vartësisht e sakrifikova
    Jetën e mbrojta, e çmova.



    Në një natë pa Hënë

    Sonte ndihem shumë e vetmuar
    Kështu më duket çdo gjë që më rrethon
    Që në pamjet e dukshme jam e trishtuar
    Me shikimin drejtuar kah qielli.

    Për çudi asgjë nuk shoh nga kjo errësirë
    Kërkoj hapat e Hënës në udhët që bën
    Përse u rrëmben shkëlqimin qiellit pa dritë
    Përse fsheh bukurinë si të ishte mister me plumb.

    Shshsht, nga larg yjet pëshpërisin
    Hëna sonte nuk do dalë në takim
    Atë e pikëlluan e i dhanë marrinë
    I ndalën rrezet në rrezatim.

    Dhe mua m’u thye buzëqeshja papritur
    O s’jam e lodhur nga zhgënjimet
    Vazhdoj në një rrugë të boshatisur
    Me protestë për errësirën e trishtimit.

    Nga çasti në çast unë mbetem e revoltuar
    Pse e kanë mëkatuar Hënën, pse e kanë trazuar?



    Kujtimet më sjellin tek ti

    Kudo jam e kudo shkel
    Mendja më vjen vetëm tek ti
    I hedh hapa shteg më shteg
    Tek ti, o e shtrenjta Marali.

    Veç tek ti më vjen kujtesa
    Çdo çast që prek më vjen ditë e natë
    Më godet si një purtekë
    Si shigjetë më hapka plagë.

    E nuk mundem që të haroj
    E nuk fshij asnjë kujtim
    Më mban leng e më grackon
    E kudo nuk kam qetësi.

    Kam një dashuri sa një kala
    Me Hiçkokun të prek trishtimin tim
    Të më marrë zog në krahë
    Të më japë veç gëzim.