 |
| Avni Azizi |
Avni Azizi u lind më 06 shtator 1970 në Tërpezë të Vitisë. Shkollën fillore e kreu në vendlindje, ndërsa të mesmen në Viti. Studioi Gjeografinë dhe Letërsinë në Universitetin e Prishtinës. Vrulli i tij krijues nisi që nga mosha e re. Alkimia e pasioneve dhe emocioneve të magjishme, e ushqyen nëpër vite dhe i shërbyen për të forcuar hulumtimin në zemër të fjalëve. Mesazhi i thellë, i pasionuar dhe realist përmes artit e inkurajon atë për të theksuar këtë punë të formësuar në ushtrimin shkrimor. Ai shkruan poezi, prozë, ese dhe publicistikë. Ka publikuar një vistër shkrimesh të zhanreve të ndryshme publicistike, letrare, studiuese e politike. Avniu më 1995 ka botuar përmbledhjen e parë poetike “Buzëqeshjet e Thyera” dhe më 2015 “Fonemat e Ribërjes” ndërsa më 2016 romanin “Kodërrahu” dhe librin eseistikë “Shpërputhje Kulturore” së shpejti pret të publikoj përmbledhjen e re të poezive “Fusha e Heshtjes”...
Poezi nga Avni Azizi
ARTI E NATA
Pasmesnatë dhe asgjë e jashtëzakonshme
Dita ka nisë të rrokulliset në orën e saj të dytë
Kohë kur pastruesit me kamion mbledhin plehrat
Dhe në panteonin e zhurmës ku thyhet premtimi
Në qetësinë e natës sesi më zdirgjen para syve
Artikuj gjysmë të lexuar apo veç të nisur
Helm i shtypit të verdhë që vjen e bëhet i zi
Besëtytni stisje gënjeshtrash biçim analistësh...
Shpirtra që u dhimbsen edhe yjeve
Njerëzit shpesh ulen në errësirë dhe ëndërrojnë
Shkruajnë letra vuajnë sepse nata pos që frymëzon
Ajo të merr nën ombrellën magjike nën botën e saj
Qetësisht të përhumb si errësira mbi një syprinë lumi
E cila nëpër natë si një piano e zezë vezullon...
(Edhe zezona miku im me kohën krijon vetëdije
Dhe në marrëdhëniet shpirtërore lidhet disi nyje)
Shpirtngushtësia vjen e bëhet më e padurueshme
Zhurma godet si një një i dehur portën e shtëpisë
Bëhet më e fortë se një metaforë
Ndonëse ajo mund të jetë shumë më e rëndësishme
Më e vlefshme se bukuria e venitur e shkërmoqur
Në varrezë makinash në gjethe të grisura hithrash
Ku si thika të ndryshkura ngrihen lart
Si tmerr gjarpërinjsh kur zvarriten nëpër art
Nganjëherë më vjen ta godas tastierën
Gjithë shkronjat e saj të shpërndahen dhomës
Ta rrokullis tavolinën dhe nga ekrani
Të rrjedhin gjithë këto mori fjalësh
Si fibra sintetike të varfërisë së skajshme
Refuzime dhe si pika acidi të përçarjeve
Por nata shtrihet e prajshme dhe plot butësi
Si një reflektim gëzimi dhe qetësi mendimi
Si fjalë të pashprehura dhe të pa shtrembëruara
Të cilat çdo çast janë të gatshme të shkëputen
Nga degët e pemës si neurone të dhembjes
Pastaj si gjethe të fluturojnë shtigjeve
Fshehtësive të yjeve maleve dhe dashurive
Për t’u bërë gjithçka e bukur si një ëndërr
Shpirti i lirë duhet t’i pushtojë shpatet e lartësive
Si një shqiponjë kur përshkon kreshtat e maleve
Bukuri e një shikimi në momentet e shpresës
Apo si fluturim në butësinë e ëndrrës
Sepse edhe një ëndërr ka një moment fluturimi
Dhe kur frikësohemi nga ato të bukura lartësi
Edhe ëndrra ikën në fluturim
E mira mbi të keqen mbahet mend përgjithmonë
Asnjëherë sinkroni akullnajash ngritur nga fyerja
Dhe aksioma proverbash të këqija...
(Terri është e veshja e njerëzve me fytyra të liga
Ngaqë njerëzit e ndritur janë aq të pjerrtë
Saqë ajo nuk ju rri mirë)
Le të përpiqemi ta bëjmë pak më të mirë këtë botë
Për shembull për dy njerëz
Të cilët përpiqen të ngrenë lart një dashuri
Tymi i bardhë porsi një lutje le të ngjitet qiellit
Natë e pasmesnatë mbi çdo paragjykim e thyerje
Në vend të egjrës hithrave të ketë dritë rrezatuese
Dhe kurrë fushave tona errësirë rraskapitëse
TË JESH I HUAJ
Kam menduar
Se njerëzit si ti nuk qajnë
S’dinë çfarë është trishtimi
Retë e mërzisë
Si trishtim i gaztë
Paskan mbuluar qiellin
Mbahu mik!
Se në prehrin e mjegullave
Edhe yjet digjen
Diku larg ne s’jemi të huaj
Ani se çdo ditë
Bëhemi më të vjetër
Në dhomë heshtja
Qëndron si një trëndafil
Në kopsht shpërtheu
Breshër
MES LULEVE
Një degë ëndërronte për këngët e zogjve
Kur një erë e goditi dhe ajo ra e plagosur
Pranvera sikurse derdhi gjithë lotët e luleve
Duke i shkruar në trung epigram të bukur
Me sy të blertë krahëlehtë si një flutur
Këtu porsi një yll u shua ajo degë e pemës
Ky nishan në shtat le të na kujtojë përherë
Tingujt e gjelbërimit në gjethet e dhembjes
PEMA E JETËS
Dyshimet janë si vetëtimat
Fluturojnë nëpër thellësi
Si gjethe të thata
Dhembja është pyll i thellë
Që rrit shqetësimin
Si pagjumësia orët
Besimi është shpresë
Pa besim në kuptimin e jetës
Nuk ka kuptimin e besimit
Shpresa është dritë
Pa shpresë në kuptimin e jetës
Nuk ka dritë të shpresës
Drita është dashuri
Pa dritë në zjarrin e zemrës
Nuk ka lule dashurie
KITARA E PRANVERËS
Në pëlhurën e tingujve të pranverës
Muzika e blertë shfaqet e ndjeshme
Si kurorat e pemëve plotë melodi
Shkëlqyese si zemra e një lule pjeshke
Pranvera do na depërtoj në çdo skaj
Bukuri e gjelbër e çuditshme verbuese
Me gjerdan rrezatues në qafën e luleve
Me ringjalljen dhe festën e gjetheve
Meloditë lindin kur zemrat e kitarave
Si rrezja me tokën akordohen bindshëm
Luajnë dhe tingëllojnë me njëra-tjetrën
Si tela të lidhur përmes një kënete
Gishtat do na shkasin mbi telat e jetës
E telat sikur do kërcasin me zemërim
Përmes këngëve do na dehen shpirtrat
Si harmoni lulesh shfaqur në gjelbërim
KRAHËT E ERËS
U fshehën vitet
Si ëndrrat e mjegullta
Si psherëtima të paqarta
Ato u shkrinë në heshtje
Dhe gjithë lulet e bardha
Ato më të bukurat
Erërat e zemëruara
I morën me vete
U shtrydhën ditët
Si një shpirt i mpirë
Rrëshqitën nëpër muzgje
Sikur të ishin pëshpëritje
Dhe çastet e mira
Ato më të këndshmet
Stuhitë e mërzitura
Me fjongo të zeza i lidhën
U ngatërruan orët
Nëpër flokët e thinjura
Ujëvarat e ndarjeve
Rrodhën nëpër botë
Veç shpresat mbetën
Si imazhe të ndritura
Ultësira të buta
Dhe sy të erës pa lot
NË AEROPORT
Mërzinë nuk e fshihja dot
As mes bagazheve
As mes njerëzve
As shkallëve
Dhe kur avioni mori lartësinë
E toka rrëshqiste si një rreze
Papritur si një pemë në dimër
Mbeta pa gjethe
GODITJA E GARDIANIT
Aty koha nuk matej me orë
Por të rrahurat në kokë na trokisnin
Në qeli errësira sikur krijonte
Figurën e orës në dritare
Aty çdo gjë ishte si një mashtrim
Madje edhe vetë qielli
Nuk e njihte shkëlqimin e yjeve
Vetëm mbijetesa si një besim
Ishte si ishull i shpresave me gjethe
Gjembat e zinj gërryenin shpirtin
Ngulitur deri në kocka si një çakall
Jeta pa shkëputje endej në mundim
Heshtja pas shpinës numëronte hapat
Edhe në fillesën e gjumit dhe ëndrrës
Dhe në fushën e qetë të mendimit
Gardianët si sëpata të mprehta
Si ushunjëza thithnin qetësinë
Aty gjithë rrugët ishin të shkurtra
I gjatë veç keqtrajtimi i shokëve
Dhe rruga e ndritur e idealeve
Kryqëzuar në altarin e moteve
Errësirës së shurdhër iknin vitet
Duke shkelur mbi supe rininë
Çdo çast demaskonin errësirën
Dhe çdo ditë sillnin më afër lirinë
Atë dimër në Pozharevac përfundova
Aty një gardian i përzgjedhur i CZ-së
Me gjuhë të trashë plot urrejtje
Çdo ditë projektonte e nxiste grindje
Dhe një ditë pasi më kishte përgjuar
Kur po këndoja Vajzën me Kaçurrela
Ai i shfaq pranë duke sharë e bërtitur
Mua sikur në dorë më mbeti bucela
Një mendim i pastër seç më erdhi
E dhimbshme të komunikoj me ty
Në sytë e mi nuk sjellë ndonjë të re
As fytyra jote e rreme që vret
As qeshja jote që është prej helmi
Ai më kërcënoi me grushte
Pastaj me armën që ishte fuqia e tij
Si palaço i dehur si armik i pamatur
Vetëm të vjellë poshtërsi...
Botën e ndjeva si një britmë
Që vinte si nga thellësia e detit
Si pranë vashës me kaçurrela
Ndjeva fluksin e forcës së grushtit tim
Dhe gardianin faqezi e godita
Gjaku rridhte në korridorin e pistë
Duke skuqur mbi një bar të thatë
Por rrezet e ngrohta po agonin
Mbi egërsinë e dimrin e acartë
Këta ishin djalëria e pafat e atdheut
Të cilët errësirës po i kërkonin brigjet
Për të zbritur në detin e hapur të lirisë
Ku vlimi i gjakut do të ndizej në breg
Në ag gjuaja me gurë murin e zi
E atje bien fjolla të buta mbi atdhe
Qielli lart më bëhet sikurse një puhi
E vitet si shokët me flokët gri..
BIRI IM
Ka njerëz që të hyjnë në zemër pa arsye
Arterieve - ata të bëhen fanarë pa kuptuar
Të japin shijen e ndjenjës ëmbëlsinë e lirisë
Dhe dimri të bëhet si një fletë e shkruar
Disa të marrin shpirtin dhe të përqafojnë...
Dhe mprehin thikën në muzgun e shpellës
Me gjithë plagët mos u dorëzo se herët a vonë
Ata do mbeten si bajga në diellin e verës
SA HERË DUA
Sa herë dua të nisem për atdhe
S’di se si zgjohet diçka te mua
Si tinguj lahute
Se si nisin e pëshpëritin rrugët
Sikurse era e buzëqeshur
Duke parë fytyrën e diellit
Se si më kaplon një ngrohtësi
Sikurse nëpër pllaka betoni
Kur vapa theket
E misri në prush piqet
Dëshirat më bëhen si buqeta
Dhe shkojnë larg larg
Deri sa nisin jonet e para të mërzisë
Që duken si shkurre të krasitura
Si i munduri keq më vjen të qaj
Të qaj o të qaj deri në ngashërim
Por si me butësinë e nënës
Shtrëngueshëm më përqafon atdheu im
HAPAT
Hapat janë si ngjyrat si nuancat e tyre në shkëlqim
Në jetë ka hapa të matur por ka edhe të shpejtuar
Të mëdhenj apo të vegjël si ndonjë çast vështrimi
Ju duhet veç një, për ta kuptuar cakun apo gabimin
Të rëndë janë hapat sidomos ata që kthehen prapa
Të vegjël të plogësht veçmas ata kur jemi nxituar
Jepi kohë kohës e cila ikën si shkëlqimi i një rrufeje
Për të kuptuar largimin apo ata që vijnë drejt teje
NJERIU DHE PEMA
Ta shohësh mirë njeriun vërtet është si pema
Disa gjethojnë bëjnë hije dhe të kënaqin me aromë
Lidhin frutat rëndohen dhe piqen në kohën e duhur
Shijen dhe ëmbëlsinë shumë njerëz e breza u shijojnë
Të tjera edhe pse ndjekin diellin dhe ujitjen e shiut
Edhe pse krahëhapur në kopsht a në pyll ndjekin stinët
Nga ato porsi shija e një dardhe të egër në sinor
Mbetet veç kujtimi për hijen dhe çlodhjen e njeriut
PËRMBYTJA
Gjithë lotët e botës përplasen në dritaren time
Pranë meje me tendencë të mugët si shiu që bie
Lundrojnë si një univers shenjat nuancat dhe fjalët
Siç fluturojnë mbi mjegullën e një liqeni pulëbardhat
Lutem që shiu të lagë deri në palcë trungjet e pemëve
Mijëra net të mos ndaloj për të kthyer dritën e bardhë
Sa trishtueshëm kur rrezet zhduken hap pas hapi
Si një rrëshqitje e dhembshme nëpër plagë
Shiu si shiu duket se ka përmbytur krejt katin e parë
Dhe banakun ku dy pensionistët luanin shah dikur
Ndoshta edhe lumi nuk është më e pamje tjetër ka marr
Ka ikur me jehonën e melodisë së atij flautit të vjetër
Në këtë peizazh përherë do ketë duar që zgjaten
Sy pretendues të ujshëm dhe shikim të dëlirë
Kur çdo godinë duket e gatshme si një dorë e ngritur
Për të përshëndetur dhe për të thënë lamtumir
URA E FJALËS
Dua atë momentin kur fillon ndërtimi
I urës së fjalëve që rrëshqasin
Si një pikë shiu në xhamin e një makine
Inkurajim për të udhëtuar ngadalë
Sikurse hapat duke numëruar
Me pamjen transparente dhe afatgjate
Ndërkohë që dielli perëndon atje dhe këtu
Dua atë çastin e ndjenjës së furishme
Për të flakur ombrellën në shiun si litarë
Dhe uji të ketë mbushur këpucët e mia
Troku të mos dëgjohet të jetë krejt i mbytur
Të ngatërrohen lidhëset në fortësinë e thembrës
Si dikur ato të Franc Kafkës rrugëve të Pragës
Dua atë sekondën kur në ndjenjat e ankthit
Shpresa me vela të thyera gabimisht ka qëndruar
Stuhi nëpër arterie në fytyrë çrregulluesi
Rrugëve me kalimtarë të panjohur që nxitojnë
Nga ata të cilët zjarrin e plagës askush nuk ta di
Kur ti kalon pranë mureve të betonta
Flokëshprishur si dikur James Joyce nëpër Dublin
Dua atë pikën e shikimit të depërtueshëm
Kur sytë e pafajshëm e vështrues sikur të pyesin
Për gjitha pse-të e botës së shtrembëruar
Dhe tërë në atë trishtim sikur jep ëmbëlsi të mekur
Si lutja e Arthur Rimbaud në një morg Marseille
Para se ta lëshonte dorën e babait të vdekur
Dua rënien e saktësisë së stolisur
Kur mbi një shkëmb bien petale si mendime
Që derdhen si helmi në kupën e dëshpërimit
Dhe dridhen malet nga grushti i rëndë i goditjes
Si dritë nëpër fluturim të errësirës
Pranë nënkresës stilolapsi, ora dhe vaji i motrës
Dhe ikja e hershme e poetit Migjen
Në sanatoriumin pranë Torinos
Dua urën e fjalëve kur nisë e ndërtohen harqet
Ku themeleve valohet diçka si qëndrueshmëria
E dhembjet bëhen një valë e lehtë me butësi
Ku shqetësimet e hirta vallëzojnë me yjet dhe hënën
E fjala është fjalë plot shend e verë
Dhe erërat e ndryshimeve fryjnë gjithashtu
Ku ylberi shumë ngjyrësh përthekon brigje e dete
Ndërkohë që dielli lind përsëri atje dhe këtu
POEZIA
Poezia është shkop peshkimi
Paraqitje e shkurtër
E peshkut në lirinë e tij
Është nata e stolisur me hënë e yje
Perla e një gjerdani në qafën e një gremine
Shpirt i pakapshëm në një trup fjale
Kur vet zëri deklamon vargje
Poezia është pafajësia në objektiv të zemrës
Kur gjuha si një asket në heshtje mbërthehet
Pluhur prej ari është poezia
Era që përhapë enigmën
Poezia është kripa e dyshimit
Paradoks i tensionuar i mendimit
Është koha që nuk lejon të kaloj kohën
Fëmijëria e çdo momenti
Poezia zbret nga pema e Darvinit
Por nuk ka asnjë evolucion në antropologjinë e saj
Topografia e saj është në hartën e duarve
Si lumenjtë dhe përmbytja e një shpirti të tejmbushur
Poezia është loti që nuk mund të shprehet
Dilema e heshtjes që ngadalë vret...
___
Për "Ora shqiptare", Sabit Abdyli
 |
| Daut Maliqi |
Daut Asllan Maliqi lindi më 25 nëntor 1939 në Busavatë të Kamenicës (Kosovë).
Gjatë karrierës 28 vjeçare në gazetari, punoi në të përditshmen “Rilindja“ e "Bujku" (27 vjet), si dhe në radiostacione. Si pedagog, kontriboi në edukimin e arsimimin e brezave duke punuar ne tri shkolla fillore dhe një të mesme në Kamenicë.
Dauti shkruan kryesisht me poezi për të rritur e për fëmijë dhe jeton në Kamenicë të Kosovës
Ka botuar këta libra:
- “Rrjedhë lumi “
- ”Gjuhën ma patën prerë që në fëmijëri”
- “Nuk me doli ëndrra “
- “Përmendore e zemrës”
- “Toka ime “
- "Kullat e krenarise"
Poezi nga Daut Maliqi
NE DHE BOTA
Ne dhe bota
Sikur jemi ndarë,
Mbyllur si në kuvli,
Dot gjë pa parë.
Gjë pa shikuar
Kujtojmë, dimë shumë,
Edhe kur punojmë,
Sikur jemi në gjumë.
Nuk zgjohemi dot,
Edhe kur jemi zgjuar,
Sikur s`na bëhet vonë,
Gjithë jemi të harruar!
KOHËS
Kohës lakmoji të paarritshmen,
Ta pastrojë veten nga mëritë,
Lakminë e urrejtjen t`i dëbojë,
Te mbesë rrethuar nga dashuritë.
Të ndalë etjet e pakuptimta,
Njerëzorja të bëhet kudo lidere,
Mendjes e shpirtit t`i japë shumë dritë,
Dituria të ketë sa më shumë ndere.
BREDHJE NËPËR STINË
Bredhim nëpër stinë,
Pa itinerar,
Me aromë lulesh shoqëruar
Kudo pranverë në sy,
Verë në mendime,
Vjeshtë në etje,
Dimër kur na duhet fshehtësi.
Fluturojmë në lartësi,
Të kapim hënën me dorë,
Shpresën ta ngulim në tokë e qiell,
Dritën ta marrim nga yjet,
Dielli të na bëhet zemër
Me bukën, ajrin e ujin.
Kur shiu bie në horizonte,
Rrugë të mallit bëhen lumenj,
Fatin tonë biblik e lidhim nyjë,
Me koloritin e ngjyrave të ylberit,
Nisemi deri tek ëndrra,
Në shtizën e lajmërimeve varur,
Një flamur flet për ne.
NË TEH KOHE
Përditë na vrasin,
E vritemi përditë,
Duke gënjyer veten,
Verbuar mendjen, sytë!
Dhe të parë zgjedhim
Vetëm të nënshtruar,
Atdheun e shesim,
Darkë pse na kanë shtruar!
Si individë
Digjemi, përpëlitemi,
Si komb ushqejmë ndarjen,
Thjesht, zvarritemi!
Dhe na kanë vrarë,
Dhe ne vritemi përditë,
As i vjen keq njeriu,
Sa na ndihin perënditë!
Vetes s’i ndihmojmë sa duhet
Për të qëndruar vertikalisht,
Si gjethe biem nga trungu,
Pa pikë mëshire, sigurisht!
TI JE...!
Ti je dielli i vendlindjës time,
Ti je hënê që shdritê tokën e qiellin
Ti je lule trendafili,
Krenaria e gjithë njerëzimit.
Ti je bjeshka ime,
Ti je zanë e malit,
Ti je lum i atdheut,
Ti je nënê kreshnike,
Ti je lulekuqe e Kosovës.
Ti je votra ime,
Ti je shpirti i unitetit,
Je madhêshtia e mëmëdheut.
Ti je gjuha ime më e mira n’botë,
Je dritë rinore e shkollë jetësore,
Ti je Tokë Arberore,
Më njerëz e bukuri madhështore.
Ti je Shqiperia ime,
Ti je lule e njerëzimit,
Krenaria shqiptarizmit.
E ju lideret politikë
Në Kosovë e Shqiperi,
Keni kujdes mos ia njollosni,
Popullit tonë tê lashtë,
Dinitetin, besën, e krenarin!
Dine miré populli nuk ua falê!
“Mos pshtyni në dritë”...!
Në zemrën time,
Ka vend vetëm për
Dashuri njerëzore,
Për familje të shendoshë,
Dhe humanizem e sinqeritet!
Në mendjen time,
Mbreteron e verteta,
Lufta për dije, dinitet
E mendim pozitiv.
Si rrezet e diellit,
Që ngrohin tërë botën,
Si hëna që shdritë natën,
Jeta e njeriut të begatohet.
Ndër shekuj në robëri,
Ti e bukura çifteli,
Më tingujt madhështor,
E këngëve të rapsodve,
Mbajtet kujtimet e shpirtin e atdheut.
Koha ecë e nuk ndalet,
Dhe keni kujdes o njerêz:
“Mos pshtyni në zjarm,
Mos pshtyni në dritë”
Na ka lenë amanet,
I madhi poet Martin Camaj.
25 prill 2019
 |
| Qerim Raqi |
Qerim Raqi ka lindur më 22.mars 1965 në fshatin Dardhishtë të Kastriotit (ish Obiliq). Ai ka studjuar në Degën e Letërsisë dhe Gjuhës Shqipe në Fakultetin filologjik në Prishtinë. Në Universitetin e Halmstadit në Suedi, ka studjuar programin studimor Kultura dhe Komunikimi, me orientim të ngushtë Letërsi komparative.
Punon mësimdhënës dhe jeton në Halmstad të Suedisë.
Veprat:
- ”Gjak në mallin tim”, SHB ”Era ” Prishtinë, 2010
- “The Orpheus’ Broken Lyre“, SHB “Marin Barleti”, Tiranë, 2011
- “Antologji e poezisë suedeze”, SHB “Rozafa”, Prishtinë, 2019
Poezi nga Qerim Raqi
SONET SHEKSPIRIAN I FUNDSHEKULLIT
Gjaku do t´na mallkojë na përfshiu zezona
qielli do t´mërrolet nxihet në t`ziun mot
varret do t`qohen peshë thirravajeve tona
si fantazmë Hamleti o Zot
në konak të huaj do t´i bëjmë jetëvdekjet
gjuha do na lidhet nyje malli të na mbytë
tej Urës së Qabesë ashti do na mbetet
derisa vetveten ta hamë të na mbesë në fyt
i akullt këtu dielli buka shumë e kripur
ankthi s´na lë të qetë shpirti na kjason
kur emri t´ na tretet qenia t´na ketë ikur
ndërgjegje e vrarë dilemën tonë shalon:
në atdhe të vriteshim në betejë nga një i zi plumb
a këtu të vdesim nga malli të bëhemi shkrumb?
PRAP KOLLI I KEQ
në qiellin e hirtë, në pejsazhin gri
qentë pas shpinës kafshojnë emrin tonë
në lëkurën e athshme, në t´thyerën bri
prap një koll i keq me vjeshtën e vonë
gjaku pëlcet në revoltë zë e ngrihet
se një natë një shekull kishte fjetur
nga ashti pikon loti rrënja mpihet
në herbarium lulëkuqja e etur
një fetus me mjekërr pjellë në fund të verës
don të përbijë globin si një kokërr rrush
e korbi i zi flatron mbi prag të derës
gacë e m`buluar n`mes hirit me prush
diçka po na e zë frymën në rrënjë në farë
t`ía vëmë njëherë durimit litarin në fyt
t´mos na pëlcasë emri si kripa në zjarr
që vetvetës mos t`ia nxjerrim sytë.
(janar, 1992)
SIMFONIA E GJAKUT
kur valle e vdekjes
përfshin atdheun Prekazin
jasharajt
me breshëri plumbash
shkruajnë
alfabetin e qëndresës
vdekja bëhet lirikë gjaku
në çifteli këputen telat e durimit
njëri tel akordohet në dhembje
tjetri në krenari
gjaku ngrihet në këmbë
kacakqe jasharqe krisin krismat
isove partiturave atdheut
epika ikën nga librat fjalët
”shumë po ndrin ky diell e pak po nxen”
këndon Hamza
yjet zbresin poshtë
në kullën e jasharajve
këmbëkryq ulet epika vetë Shabani
legjenda nxjerr flakë nga goja
dhe hynë drejt në histori
dhjetë dymbëdhjetë njëzetedy yje bien
shkrumb sofrës së atdheut
pëllumbat e gjakut
në mur epika
merr sharkinë e Hamzës
gjysmëdjegur këputen telat e dhembjes
njëri tel i akorduar në krenari
tjetri në dhembje këputur
Ademi për një oktavë më lart
shtrëngon telat e qëndresës akordit të gjakut
në flakë kënga në flakë vdekja
ndërgjegjës sonë i japin shkollë
shkruajnë me plumba në flakë
alfabetin e qëndresës
dhe këndojnë
jasharajt
kur vdesin në këmbë
vdesin bukur
lindin kur vdesin
duke kënduar
simfoninë e gjakut
VITET PA TY
vitet, padiktueshëm
hanë vetveten, hyjnë
në vrimën e zezë
universi im tkurret
në një pikë
vetmie
thika të dhembjes
më hyjnë në asht
kthetrat e mungesës sate
gati sa nuk vdes
nga malli
pëlcas
NË SYTË E TU
në sytë e tu
kam lexuar më shumë
se në tërë letërsinë botërore
në shpirtin tënd
luftrat e të gjitha luftërave
i kam ndjerë
në heshtjen tënde
të gjitha heshtjet e botës
kanë rënë si perandorët
në fjalën tënde
të gjitha shpresat…
KLITHMË E HESHTUR DASHURIE
kur me syrin gështenjë më vështrove
unë në heshtje putha
dritën në sytë e tu
kur dorën ma shtrëngove
një forcë e pashpjegueshme
hyri trupin tim
me përaqafimin tënd
të gjitha pikëpyetjet e jetës sime
morën përgjigje
kur buza jote
preku buzën time
togje pulëbardhash më dilnin nga krahërori
kur mollët ...
ah , mollët kur i shtrydha
pjalm jete mbushej shpirti im
qumësht i bardhë yjesh
pema jonë në rrënjë i bënte frutat
kur bëmë dashuri
të gjitha qelizat u mblodhën në një pikë vlimi
për të shpërthyer pastaj në një klithmë të heshtur kënaqësie
DALLGË TË ÇMENDURA
në këtë ditë
të çmendur
etjeje
më pijnë kujtimet
pa ty
në këtë det
të çmendur
zemrash
lahem mungesës sate
në këto dallgë
të çmendura
malli
Sarandë, 13. 07.2017
SË SHPEJTI...
së shpejti të gjitha ditët e orët
do të bëjnë vetëvrasje
dhe fëmijët e tyre- minutat,
të stërlodhur nga maratona e gjatë e vrapimit,
do të arrijnë cakun:
të hedhin këmbët
mbi pragun e motit që po vjen
dikund
njerëzit do të ngrejnë dolli
me gotat e shampanjës
me urimet më të mira
për shëndet e gëzime
do të pikturojnë me fjalë të bukura
fytyrën e panjohur të një viti që mbase nuk i do,
që mbase nuk i falë
derisa mundohen ta fshijnë
tërë fytyrën e asaj që lanë pas
të një viti plotë ankth e shqetësime
derisa fjalët e këqija dhe mëkatet
e vitit paraprak
rëndojnë ndërgjegjen e tyre
gurë të rëndë në qafë
thika të mprehta
në fyt...
Halmstad, 31.12.2017
SIMFONIA
të rrahura të shpejtuara zemrash
me ritmin e ndjenjës së bardhë
ëmbëlsi rridhte damarëve të gjakut
lumi i puthjeve vërshonte
drejt Qetësisë
një urë shprese ndërtohej në ato çaste
pika zjarri pinin etjet malli puthte etshëm
në gjirin e detit tënd unë pija jetë
çdo gjë bashkohej
me tingujt blu
në allegro...
a ka poezi,
simfoni më të bukur
se ajo që krijohet
me ritëm zemre?
 |
| Muhamet Mjeku |
Muhamet Mjeku ka ardhur në jetë me 12 prill 1943, në Shipitullë të Prishtinës. Shkollën fillore e kreu në vendlindje, ndërsa Gjimnazin dhe Fakultetin Filozofik, në Prishtinë.
Fillimisht ka punuar si profesor në Shkollën Ekonomike në Prishtinë, pastaj në Shkollën e Mesme të Mjeksisë, ku jipte dy lëndë, shqip e latinisht. Dhe mëpastaj, në Gjimnazin “Ivo Llolla Ribar”, tash “Sami Frashëri”, aty ku më 1960/61 e kishte regjistruar klasën e parë. Aty Muhameti takoj edhe disa profesorë të kohës kur ishte nxënës, dhe nuk mund t’i besonte vetes se tash do të bëhesha kolegë me ta.
Ndërkohë atij iu shfaq dëshira qe të bëhej gazetar, sepse qysh si gjimnazist dhe më pas student në gazetën “Rilindja” kishte botuar disa shkrime dhe poezi në faqen e kulturës dhe në “Zanin e Rinisë”; ndërsa më herët në revistën “Pioneri”. Muhamet kishte besim në vete se mund ta kryente si duhet profesionin e gazetarit, që në atë kohe lakmohej nga shumëkush.
I bindur në këtë, në qershor të vitit 1971, pas një testi provues, filloi punë në të përditshmen “Rilindja”. Këtu punoj deri në maj të vitit 1974 prej nga kaloi në Televizionin e Prishtinës. Ndoshta për opinionin e sotëm është interesant se në rubrikën e kulturës të gazetës "Rilindja" në atë kohë punonte një elitë intelektualesh, si: Vehap Shita, Anton Pashku, Musa Ramadani, Gani Bobi, Mensur Raifi, Ibrahim Kadriu, Ali Podrimja, Jusuf Buxhovi, Dedë Mirdita, Nexhat Halimi, Sylë Osamani, Mensur Pozhegu dhe unë. Në Televizionin e Prishtinës ka punuar si gazetar, redaktor i lajmeve dhe udhëheqës i rubrikës së brendshme. Afro një vjet e gjysmë, derisa u adaptua ndërtesa e Televizionit të Prishtinës, ka përgatitur tri herë në javë ditarin (lajmet) nga studio e Televizionit në Beograd, prej nga emitoheshin lajmet në gjuhën shqipe.
Ka sajuar një numër të emisioneve dokumentare në Kosovë dhe jashtë saj. Ka realizuar disa dokumentarë nga një udhëtim atraktiv shumëditësh (45) në Afrikë, bashkë me gjiruesin e TVP- Urim Ukimerin. Po ashtu, ka realizuar edhe një deokumentar në Berlin në vitin 1975 me rastin e 30 vjetorit të ngadhnjimit mbi fashizmin.
Për shkak të “lëshimeve ideo-politike”, përballë konceptit të politikës së atëhershme serbe, është suspendur disa herë. Gjatë grevës së minatorëve të “Trepçës” është larguar nga procesi i punës për një vit bashkë me disa kolegë, dhe më pas është marrë gjashtë herë në biseda informative nga organet e sigurimit shtetëror të Federatës, Serbisë dhe Kosovës. Kur Sllobodan Millosheviq erdhi në Fushë-Kosovë në vitin 1989, për shkak të përgatitjes së një emisioni special kontestues që u emitua për tërë rrjetin jugosllav, u suspendua dhe iu ndalua hyrja për një kohë të caktuar në lokalet e televizionit, bashkë me kolegun Nuhi Bytyqi, me të cilin e kishin përcjellë ngjarjen. Shtypi serb dhe politika serbe këtë emision e anatemoi si diverzion kundër sistemit jugosllav, me theks të veçantë sulm mbi politikën e popullistit, Sllobodan Millosheviq.
Në Televizionin e Prishtinës ka punuar deri më 5 korrik 1990, kur ky institucion u okupua nga policia serbe dhe u nxorën dhunshëm të gjithë punëtorët shqiptarë, me përjashtim të ndonjë shqiptari të “ndershëm”, siç e shpiku këtë term asaj kohe politika në Beograd. Muhameti ka qenë redaktori i parë i ditarit të Televizionit të pavarur në Prishtinë, 1975 dhe redaktori i fundit i ditarit të orës 7:30 (lajmeve), 5 korrik 1990 kur policia serbe mbylli këtë institucion iformtivo-kulturor.
Pas mbylljes së televizionit botoi librin “Shaban Polluzha dhe Lufta e Drenicës”, që ishte libri i parë për një temë tabu. Ky libër u botua në 10.000 ekzemplarë. Më parë po në këtë temë kisha botuar një fejton në 13 vazhdime në revistën “ Zëri i Rinisë”. Libri është botuar dhe është shpërndarë fshehtas në Kosovë, Zvicër, Gjermani etj.
Pas botimit të këtij libri dhe mbylljes së Televizionit të Prishtinës, iu përgjigj thirrjes së veprimtarit dhe biznismenit të njohur, Harry Bajraktari për nxjerrjen e gazetës “Illyria” në New York, ku punoj si editor i parë i saj.
Përpos librave, ka botuar një seri artikujsh publicistik dhe disa fejtone me karakter politiko-historik. Njëherit, ka qenë pjesëmarrës në projektin “Kombi-rrugët e bashkimit kombëtar”, New York 1997. Ka në dorshkrim librin "Ditari i Luftës”.
Jeton në SHBA.
Disa nga librat e botuara
- "Lufta e Drenicës - Shaban Polluzha", Prishtinë 1991,
- "Vdekja në Bunker", Prishtinë 1996,
- "Pse sulmohet Drenica?", New York 1998
- "Kosova në dimrin e vitit 1945”, Prishtinë, 2003,
- "Shqiptarët 120 vjet pas Lidhjes së Prizerenit”, New York 1997,
- "Një jetë mes Kosovës dhe Amerikës”, New York 2008,
- "Binak Alia dhe Brezat pas tij", New York 2016.
- "Familja Mjeku-rrugëtimi i saj historik", 2019.
Fragment nga libri "Shaban Polluzha"
Gjenocidi
Një skenë, motiv që vetëm një film artistik mund ta përthekojë, e që tregon se si u ruajt kujtesa e një populli të shtypur dhe të robëruar në mënyrën më klasike, është ai i 30 janarit 1945, në Tërstenik të Drenicës, shkruan Ismail Syla, duke u ndalë në një fragment të librit tim :" Shaban Polluzha dhe Lufta e Drenicës".
Pas tmerrit që u bë në Tërstenik nga kriminelët serbë e malazezë, në fshat mbretëronte psikozë se mos po ktheheshin prapë e po vrisnin edhe ata që kishin mbetur. Ngse ishin ekzekutuar të gjithë burrat në lagjen e Spahiajve dhe lagjet tjera si dhe nga frika që ishte futur në mesin e grave e fëmijëve, bashkohen nga tri-katër familje në një shtëpi.
Në fillim të shkurtit 1945 kur u intensifikuan luftimet në mes forcave të Shaban Polluzhës dhe të partizano-çetnikëve, në Tërstenik u përhap lajmi se do të vijë një brigadë tjetër dhe do të vriste të gjithë ata që që i kishin shpëtuar masakrës së 31 janarit, thotë Hava Spahiu. Frika nga një terror i sërishëm, i detyroi shumë familje të këtij fshati të lënë plangë e shtëpi dhe nëpër borë e të ftohtë të niseshin për në Obri, ku mendonin të gjenin strehim për të shpëtuar jetën. Të ngarkuar me plaçka në shpinë, të lodhur e të tronditur nga terrori që kishin përjetuar, arrijnë deri në gjysmë të rrugës, ku takojnë hallën Sofi, gruan e Ukë Spahiut, që kthehej nga Obria.
Ajo u thotë kthehuni se andej kah jeni nisur, ka plot ushtarë që po djegin shtëpi dhe po vrasin njerëz të pafajshëm.
Pas këtij rrëfimi te ne ra heshtje pikëlluese. Në atë çast nuk dinim çka të bënim, thotë Mehaz Mjeku, i cli si fëmijë u gjind tek dajët e tij në Tërstenik. Deshem të niseshim në një drejtim tjetër por rrugët ishin të bllokuara nga bora e madhe dhe, në drejtim tjetër, nuk kishim kurrfarë sigurie. Fëmijët qanin, këmbët dhe duart na ishin mpirë nga acari, i vetmi qen që kishte mbetur, filloi të ulurinte dhe në ato çaste u krijua një gjendje e rëndë psikoze në mesin tonë, kujton ngjarjen Mehazi. Në rrethana të tilla vendosem të ktheheshim në shtëpitë tona, pa marrë parasysh se çka mund të na ndodhte më pas.
Erdhi edhe ajo mbrëmje e frikshme, si shumë mbrëmje që pasuan në shkurtin e atij viti të tmerrshëm(1945). Llambat e vajgurit nuk guxonim t' i ndiznim, se frikësoheshim që ato mund të jenë shkaktare që prapë, në atë hapësirë të izoluar dhe tërësisht të pikëlluar, të vijë dikush dhe të bëjë masakër tjetër. Ne fëmijët binim të gjumë, ndërsa gratë më të moshuara rrinin gjatë tërë natës në dritare duke këqyrë se mos po kthehej ndonjë brigadë çetnikësh e po na priste në gjumë...
Nga ditari im në Amerikë dhe gjatë bombardimeve të NAOTO-s në Kosovë
Vetëm një ditë pas masakrës në Likoshan dhe Qirez, gazeta më e famshme në Amerikë "The New York Times" e datës 1 mars të vitit 1998, botoi një artikull të gjerë, ku fillonte në faqen e parë dhe përfundonte në të pestën. Në faqen e parë ishte botuar edhe një fotografi e tre ushtarëve të UÇK-së me maska që, sipas gazetës, vendnodhja e tyre ishte në pjesën perëndimore të Çiçavicës, mbi fshatin Qirez. Ata, për këtë gazetë prestigjioze, deklaronin se"luftonin për lirinë e Kosovës dhe kishin nevojë të madhe për armë". Njëri prej ushtarëve, gazetarit i kishte thënë se duart e tij të zbrzëta presin një pushkë. “ Sytë i kemi nga Perëndimi”, shkruante The Neë York Times, duke vënë theksin në Washington.
Këtë artikull, në mesin e shumë shqiptarëve, e kishte lexuar edhe Agron Alibali, një intelektual i zhvendosur nga Shqipëria në Boston, nëse s’gaboj në vitet e 90-ta. Meqenëse për një kohë kisha mbajtur lidhje me të për shkak të një punimi të tij, botuar në librin "Kombi", të cilin e kishim përgatitur për botim me shkrimtarin Naum Priftin, me bëri një telefonatë dhe çuditërisht i shqetësuar me tha: "A po e shihni çfarë kompromitimi pa na bëjnë ata njerëz me maska në Kosovë". I habitur nga ky gjykim i tij i ngutshëm, i thashë se s’kishte informacione të mjaftueshme, duke ia bërë me dije se ata po luftonin për lirinë e Kosovës, por ai sikurse nuk u besonte fjalëve të mia. Nga biseda u ndamë ftohtshëm...
