Ndjenja e farefisnisë dhe e njëjtësisë me emathiotët e lashtë ishte ruajtur, çuditërisht, në kujtesën popullore gati si instikt që lëvizte ndërdijen edhe pothuaj rreth dy mijë vjet pas shtrirjes së lavdisë së tyre në sarkofag. Këtë kujtim të arkivuar për së gjalli, sërish e shënoi një e huaj, amerikanja Rouz Uajder Lein në pranverë të vitit 1921 dhe e publikoi dy vjet më vonë në në Nju-Jork e Londër me titull “Majat e Shalës”: “Këtu, në Veri të Shqipërisë, pleqtë e katundit Thethi i Epër rrëfejnë:”…Leka i Madh ka qenë mbreti ynë para shumë e shumë vjetësh, i cili doli nga malet dhe pushtoi të gjitha qytetet e botës. Ai ishte biri i mbretit tonë të njëzetë dhe ishte luftëtar i madh. (…) Ne e quajmë Leka i Madh , sepse kemi pasur edhe mbretër të tjerë me emrin Lekë. (…)”
 

Leka, ndërkaq, po ta shohim në prizmin e historisë politike, synonte, hiç më pak, se integrimin e popujve nga këtu e deri në tokat e largëta të stërgjyshërve. Luftërat e tij, të humanizuara me përkushtimin për të marrë mbi shpatulla fatin e botës, u bënë më vonë frymëzim për disa nga protagonistët e historisë së Romës, veçan të Jul Cezarit.
Në këtë kohë të largët, ku ende s’qe ndarë me kufij të qartë miti nga historia, shkrimtarët dhe filozofët patën rolin parësor në integrimit shpirtëror të etnisë. Këtë e bënë që nga poeti parahomerik Ofreu, e deri te Homeri me “Iliadën” e “Odisenë”, Aristoteli me filozofinë e tij etj.
 

Në mesjetë, shkrimtarët e letërsisë së vjetër (Buzuku, Bardhi, Budi e Bogdani) mprehën dhe kultivuan me virgjëlli të përbashktën shpirtërore të etnisë duke e shtyrë më tej qerren historike.
 

Kulmi u arrit me Rilindjen kombëtare, kur sërish shkrimtarët dhe njerëzit e kulturës luajtën rol parësor në integrimin shpirtëror të etnisë dhe më në fund në formësimin e kombit, që kulmoi me Lidhjen Shqiptare të Prizrenit (1878), që mpehi luftën për një shtet të përbashkët të shqiptarëve, si pasardhës të molosëve, dardanëve, ilirëve dhe emathiotëve.
Në vitet 1916-1917 Komisia Letrare e Shkodrës hodhi themelet e gjuhës së përbashkët në shtetin modern shqiptar duke vënë në bazë variantin gjuhësor të Elbasanit.
Ndërkaq, gjuha standard në Shqipëri mori fuqinë e normuar më 1952, për t’u riafirmuar njëzet vjet më vonë, më 1972, në Kongresin e Drejtshkrimit.
 

Pra dyzet e një vjet më parë, kohë që tash na duket e largët dhe e ngjyrosur me vegim romantik, gjuhëtarët e Prishtinës morën iniciativën për unifikimin e gjuhës sonë. Ngjarjet pastaj morën rrjedhën e vet të natyrshme që çuan në kodifikimin e gjuhës standarde, që u përdor pastaj nga brezat e gjithë hapësirës shqiptare. Këtë ngjarje, që qe vlerësur atëherë si historike ngaqë hidhte themelet e integrimeve gjithëshqiptare, kohët e mëvonshme e dëshmuan se ishte më shumë se kaq: qe shlyerje e ardhshme e kufijve rajonalë e politikë me të cilët qenë ndarë shqiptarët nga shkelësit e ideologjitë. Pra, ishte vizatimi i ëndërrt i Shqipërisë së plotë, që ende, edhe pas dyzet vjetësh, na duket vetëm një figurë e bukur.
Pra, Kongresi i Drejtshkrimit mbetet ngjarja e deriatëhershme më e rëndësishme në historinë e shqiptarëve pas shpalljes së mëvetësisë.
 

Vitet shtatëdhjetë qenë mote të rinjohjes së shqiptarëve pas gjashtëdhjet vjet ndarjeje. Lexuesit e këtushëm e njohën shpirtin e shqiptarëve të përtejkufirit përmes veprave të Jakov Xoxës, Sterjo Spasses, Vedat Kokonës, Mitrush Kutelit, Ismail Kadaresë, Dritëro Agollit etj. Po kështu lexuesit e atjeshëm njohën dramat e njeriut të këtushëm nga veprat e Esat Mekulit, Mark Krasniqit, Adem Demaçit, Anton Çettës, Rrahman Dedajt, Azem Shkrelit, Murat Isakut, Vehbi Kikajt, Jusuf Gërvallës, Musa Ramadanit etj.Ndodhi si në këngën e moçme të rinjohjes – shqiptarët gjetën njëri-tjetrin.Kurrkush s’do të mund ta bënte këtë rinjohjeje më mirë sesa shkrimtarët.
 

Por, ç’ndodhi pas rënies së totalitarizmit në shtetin shqiptar dhe veçan pas luftës shqiptaro-serbe në Kosovë? Një ecje së prapthi si në këngën e Bali Katravellës, një donkishotizëm e një maskaradë që nuk falet. Tash, kur u hoqën të gjitha barrierat për të qenë plotësisht të integruar, nisëm të çintegroheshim me fanatizëm. Sikur të kishim frikë nga njëri-tjetri. Sikur instikti i vetëshkatërrimit të na shtynte drejt zhbërjes së të ardhmes së përbashkët si një komb modern. A duhet kërkuar fajin vetëm brenda vetes sonë? Një pjesë po, natyrisht, por jo krejt mëkatin.
 

Kur u duk se çdo gjë po shkonte për së mbari, papritur dolën apokrifxhinjtë larashë. U mblodhën në trumba dhe fillua të qarën e gënjeshtërt sikur gegërishtes iu bë e padrejtë, sikur toskërishten e vunë në bazë “gjuhëtarët e Enverit”, sikur kështu e sikur ashtu. Trilluan njëqind e një shkaqe që gjuha jonë të kthehej në zanafillën dialektore. Njëlloj sikur të kërkohej që shqiptarët të ktheheshin në kohën e fiseve, një kujtim që tashmë ka mbetur vetëm relikt. Ta përsërisim edhe njëherë atë që tashmë dihet: bazë për gjuhën standarde u mor dialekti, që historikisht kish pasur një evoluim më të shpejtë. Pra, vetë natyra e gjuhës qe përcaktuesi i shkrimit dhe të folmës standarde.
 

Dhe mu kur u duk se trumba e qarësve të parë po zmbrapsej, doli tufa më e egër e më agresive me teorinë për “kombin kosovar”. Me daljen në skenë të trilluesve bastardë të “kombit kosovar”, ranë të gjitha maskat. Tashmë u kuptua nga të gjithë se kjo s’është veçse një lakuni barbare e atdhengrënësve, që mëton të nesërmen e krahinarizuar të shqiptarëve – pa emrin e përbashkët, pa gjuhën e përbashkët dhe pa flamurin e përbashkët.
Këta Shqipëringrënës, këta Kuaj të Trojës, këta Luciferë, të paguar shtrenjtë nga qarqet antishqiptare, sakaq gjetën alatët besnikë: islamistët politikë. Këta të dytët qenë ngjitur këtu që në kohën e aparteidit. Erdhën nën flamurin organizatave humanitare, duke sjellë pak qeska bonbonash për fëmijë dhe shumë shami të zeza për nënat e tyre.
 

Zhgani i mjekërshkretinorëve mori përmasa shqetësuese në tetë vjetët e sundimit të UNMIK-ut dhe vazhdoi me barbarizëm të shtuar në këto 6 vjetët e EULEX-it. Derisa EULEX-i ishte i zënë me gjuetinë mbi luftëtarët e lirisë, islamistët politikë, nën flamurin e organizatës terroriste HAMAS, në mes të Prishtinës, sulmonte policinë tonë. Në xhami Nënën tonë të shenjtë Tereze e quanin lavire. E Gjergj Kastriotin vjedhës e kusar. 

Mjekërshkretinorët shpallnin hapur zhbërjen tonë si komb. E shteti ynë heshtte, ndërsa EULEX-i me cinizëm vazhdonte gjuetinë mbi sjellësit e lirisë. Mediat, veçan televizionet, bënë shumë gallatë dhe shtruan vetëm një dilemë: të lejohet bartja publike e shamisë, apo të ndalohet? Misionarët e islamistëve politikë, tashmë të infiltruar në parti politike, në parlament, në qeveri dhe veçan në Bashkësinë Islame, u mbështollën në gjithfarë teorish filozofike për religjionet, për liritë fetare, për liberalizmin, për shtetin etj. Huazuan fjalë të mençura që nga John Locke, e deri te islamologu i dëgjuar Bernard Levis. Megjithatë, me asgjë nuk mundën të justifikonin daljen publike me kostume të një etnie, të një kulture dhe të një bote tjetër. Përkundrazi, vetëm dëshmuan arrogancën e dhunën mbi identitetin dhe lirinë e shumicës. Dëshmuan se në prapavijë fshihet lufta e pamëshirshme për shkombëtarizim. Gratë në të zeza në të vërtetë po keqpërdoren si mjet i politikës hegjemoniste të atyre që më së paku janë myslimanë, të atyre që nuk i besojnë as Zotit, as profetit të tyre. E nën këtë shami nxijnë katër zezona: politika perfide e shkombëtarizimit, kthimi tragjikomik në kohën e vdekur të një populli e të një kulture të huaj, mohimi e poshtërimi i gruas (vetë ngjyra e zezë te arabët simbolizon mëkatin) dhe, çka është më tragjikja, rreziku i një lufte vëllavrasëse.
 

Në fillet e kësaj zezone të re, me te cilën na sfiduan apokrifxhinjtë dhe islamistët politikë, shkrimtarët, si pararojë e shpirtit të etnisë, duhet të alarmohen të parët. Pastaj shteti të eliminojë rrezikun me të gjitha mjetet ligjore. Përndryshe, po vazhduam ende ta minimizojmë xanxën e këtij ferri, jo vetëm që s’do të kemi të nesërme të integruar, por vështirë se mbi faqe të dheut do të ekzistojmë më si një komb. 

Marrë nga FaktiNews,