Samstag, 7. September 2013

Shefqet Dibrani: Në kujtim të një date

 
KUSHTETUTA E KAÇANIKUT
VULOSI FATIN E KOSOVËS

Kushtetuta e Republikës së Kosovës, e cila për historinë është e njohur si “KUSHTETUTA E KAÇANIKUT”, e vulosi fatin e Kosovës, pasi ky veprim ishte akti më sublim kushtetues e juridik dhe më fundamental i shprehur unanimisht si vullnet i shumicës dërrmuese të qytetarëve të Kosovës, ndërsa barra e përgjegjësisë politike rëndonte ...
padyshim mbi Lidhjen Demokratike të Kosovës si subjekti i vetëm që kishte bërë shtrirje organizative në gjithë hapësirën e Kosovës. Nëse zhvillimet e mëvonshme shoqëroro-politike shikohen nën prizmin e retrospektivës mund të mendohet se askush në atë kohë nuk ka qenë aq i sigurt se pikërisht 7 Shtatori 1990 po vuloste fatin e ardhshëm të Kosovës.
 

Kjo ngjarje politike vinte si rezultat i një lëvizjeje të madhe politike që ndodhte në Kosovë, kur Kuvendi i Kosovës më 2 Korrik 1990 kishte nxjerrë Deklaratën Kushtetuese për Pavarësinë e Kosovës. Ky akt shprehte kontinuitetin e përpjekjeve të pareshtura që kishin bërë breza të tërë shqiptarësh që nga luftërat për pavarësi në fillimet e shekullit të kaluar të cilat janë karakterizuar me heroizma e luftëra të pashoqe për të kurorëzuar fitoren e lirisë, si dhe krijimin e shtetit sovran.
 

Delegatët e Kuvendit të Kosovës me rastin e nxjerrjes së Kushtetutës së Republikës së Kosovës më 7 Shtator 1990, sikur e kryen një obligim kombëtar që fati historik ua ngarkonte atyre. Bashkë me Deklaratën Kushtetuese të Kuvendit të Kosovës e cila e shpalli pavarësinë e Kosovës më 2 korrik 1990, do të kurorëzoj një fitore të rrallë e cila do të ndikoj drejtpërdrejtë edhe në të gjitha zhvillimet politike që do të pasojnë në Kosovë dhe për rreth saj. Këto akte juridike do të plotësohen edhe me Rezolutën që e miratoi Kuvendi i Kosovës më 18 tetorit 1991 për "Kosovën Republikë, shtet i pavarur dhe sovran" që do ta përforcojnë politikisht idenë e vetëvendosjes së shqiptarëve të Kosovës karshi ndryshimeve të mëdha politike që ndodhnin në atë kohë në tërë Ballkanin Perëndimor dhe përgjithësisht në Evropën Juglindore.
 

Pavarësia e Kosovës dhe pozita e saj juridike e përcaktuar me Kushtetutën e Republikës së Kosovës të 7 Shtatorit 1990, ishte edhe një veprim i matur dhe i studiuar mirë për t’i realizuar aspiratat e gjithëmbarshme dhe për t’u përmirësuar pozita shoqëroro-politike e saj, për t’u qartësuar forma administruese si dhe pozita e administrimit territorial të Kosovës në kohën kur në federatën e gjeratëhershme kishin filluar lëvizje të mëdha politike të cilat do të çonin këtë krijesë artificiale deri te shpërbërja përfundimtare, në të cilën Serbia kishte një rol të perandorisë karshi republikave dhe krahinave autonome të asaj federate.
 

Kushtetuta e Republikës së Kosovës e 7 Shtatorit 1990, i ndërtoi në themelin e vet përcaktimet politike të Deklaratës Kushtetuese të 2 Korrikut 1990 dhe ato i ngriti në parime themelore të saj. Si promotor i të gjitha këtyre lëvizjeve pa dyshim ishte Lidhja Demokratike e Kosovës, e cila nga kjo distancë kohore duhet të ndihet mjaft krenare për veprimet, si edhe për largpamësinë e saj politike. Pastaj deklarimi me Referendum, 26 - 30 shtator 1991, ishte pa dyshim edhe një akt tjetër për të dëshmuar përcaktimin politik të Kosovës dhe të popullit të saj.

Rrethanat shoqërore e politike në kohën e shpërbërjes së Jugosllavisë i detyroi delegatët e Kuvendit të Kosovës për të përcaktuar fatin e ardhmërisë së tyre, dhe për këtë arsye më 2 korrik 1990, ata shpallën Deklaratën Kushtetuese, me të cilën qartë precizohej pozita juridike e Kosovës në kuadrin e ish Jugosllavisë e cila tashmë kishte marrë tatëpjetën e shkatërrimit të saj dhe nuk kishte më forcë që do ta pengonte këtë proces në shthurje e sipër.

Për t'u sendërtuar ideja e pavarësisë gjatë kësaj kohe në skenën politike të vendit një ndikim të madh po luante Lidhja Demokratike e Kosovës e cila drejtohej nga letrari i njohur i asaj kohe dr. Ibrahim Rugova i cili me kalimin e kohës u bë si një simbol që rrezatonte shpresë dhe realizim të aspiratave shekullore për pavarësi, që padyshim me te, si me askënd tjetër Kosova eci drejt pavarësisë së saj.
 

Në këto përpjekje të gjithanshme që i bënte Lidhja Demokratike e Kosovës, në kuadër të rrethanave dhe zhvillimeve politike u bënë përgatitje për krijimin e Ushtrisë së Kosovës, si një forcë ushtarake e cila do ta detyronte Serbinë të hiqte dorë nga Kosova. Por kryeneçësia e udhëheqjes serbe do ta qon vendin e tyre në humnerë, jo vetëm duke u konfrontuar me Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës por me kalimin e kohës ajo u përball edhe me intervenimin e NATO-s e cila i dali në krah UÇK-së dhe popullit të Kosovës.

Pra Serbia me aventurat e saj u përball në shkurt të vitit 1998 me luftën e armatosur të UÇK-së, kurse në pranverën e vitit 1999 u konfrontua edhe me NATO-n, e cila përfundimisht e largoi ushtrinë serbe nga Kosova dhe Kosovën e solli në një stad të ri politik.

Data 7 Shtator 1990, dhe e tashmja më e përparuar e Kosovës, detyrimisht obligon qytetarët e saj, institucionet vendimmarrëse për të përkujtuar me dhjetëra figura politike e intelektualë të dëshmuar të cilët u flijuan për t'u materializuar synimet e kësaj ngjarjeje me rëndësi të veçantë historike dhe për t’u kurorëzuar përpjekjet shekullore të brezave të tërë të shqiptarëve.

Freitag, 6. September 2013

Myzaljen Hoxha: Cikël poetik

“Vendet më të errta në ferr ruhen për ata, të cilët
bëjnë sehirxhiun, në kohën e krizave morale”.

                                                DANTE ALIGIERI

KOHA

Vallë ç’është koha,
që e duam kaq shumë?
Është vetë jeta jonë,
që rrjedh e pagjumë.

I ngjitim epitete:
e mirë dhe e keqe,
harrojmë që vetë koha
është një dhe e vetme.

E mburrim: “Ç’kohë flori!”,
kur mirë punojmë herë-herë,
por nëse punojmë keq,
e shajmë: “Kohë skëterrë!”,

Ajo e shurdhët, e qetë
rrjedh: me sot ... me dje,
si të dojë të na kujtojë
se vetë koha jemi ne.




TEATRI

Teatri është skena ku takohen artet.
Është arena ku arti kthehet në jetë.
Pika e horizontit sallë-skenë,
pavdekësi e jetës,
pambarimisht, kështu do të jetë.

Teatri përherë ngacmon,
thellë vetëdijen tonë, dhe flet :
Përse puthja njerëzore duhet lexuar ?
Përse mosha e tretë duhet nderuar ?
Përse universi grua duhet njohur ?
Përse fëmijët duhen mbrojtur ?
Përse atdheu duhet dashur ?
Përse tradhëtia shpaguan një ditë ?
Përse paraja nuk e blen dot famën ?
Përse vesi është gjiriz i pistë ?
Përse virtyti është plot dritë ?
Përse shpirti njerëzor është i dlirtë ?
Përse jeta nuk duhet vrarë ?
Përse dashuria nuk duhet braktisur ?
Përse vuajtja nuk duhet përbuzur ?
Përse e ardhmja nuk duhet stisur...?

Teatri është skena ku takohen artet,
është arena ku arti kthehet në jetë.



TERRERRESIRRA E FERRIT

Indiferenca nuk është jetë,
por, pesha e vdekur e historisë që na ndjek.
Materje inerte që i fshihet gëzimit,
dhe e fundos në moçalet e qytetërimit.

Indiferenca gëlltit të diturit,
në thellësitë e urrejtjes së stisur.
Fataliteti nxjerr bisqe në shpirtin e të uriturit.
Inteligjenca ndrydhet dhe shtypet,
nga injoranca e bezdisur.

Fataliteti shkatërron gjithshka dhe të gjithë.
Histori brenda së cilës ne jemi viktima.
Masa njerëzore indinjohet dhe zemërohet,
me dije e pa dije,
me dëshirë dhe pa dëshirë,
kur kemi vepruar keq,
apo kemi qenë indiferentë dritë-hije.

Masë njerëzore që ligështohet,
e heq dorë nga vullneti.
Që veçohet, e i lë gjërat në dorë të fatit.
Natyrë salltaneti !

Që tërhiqet, dhe krijon nyje gordiane,
që vetëm shpata mund t`i zhbëjë.
Që lejon shpalljen e ligjeve,
që mund t`i shfuqizojë vetëm rebelimi.
Që ngre në pushtet gjysma-njerëzish,
që zëri i padëgjuar bëhet proces shëlbimi.

Turma e njerëzve di se ç`kërkon,
që të shpëtojë nga vetëshkatërrimi.
Ajo thotë se kush është fajtori.
Lebetitet, ankohet dhe mallkon me devocion,
dhe as një njeri i pushtetshëm s`dëgjon.
Kjo ndodh rëndom, ..... dhe gjithmonë.

Fataliteti duket që dominon,
me pamjen e gënjeshtërt të indiferencës.
Fatet e njerëzve manipulohen,
vizionet, konceptet dhe qëllimet mohohen.
Nga ambicjet dhe pasionet,
e një grushti njerëzish të tjetërsuar.
E keqja është :
Se e drejta del në dritë,
kur pëlhura e endur në hije ka përfunduar.

Ka pak njerëz dhe askush, që fajësojnë vetveten,
kjo nga indiferenca jonë plot “nur”.
Indiferentët s`kuptojnë vlerën e ideve,
probleme ka, .… dhe zgjidhja nuk vjen kurrë.

Kontributi i tyre në jetën reale,
nuk animohet nga asnjë ndjenjë morale.
Indiferentët, ”të pafajshmit e përjetshëm” i përbuz.

Unë i urrej indiferentët !
Kriza është e tyre,
dashuria është e imja :
Fjalë e ngrohtë dhe e fuqishme në buzë.

Unë nuk pranoj asnjë njeri,
që sot rri në dritare dhe bën sehir.
Kur ka njerëz që vuajnë dhe sakrifikohen,
ndërsa indiferentët zhgënjejnë,
dhe vetë poshtërohen.

Jeta dhe indiferenti,
borxhli i madh për atë që i ka fal.
Nuk ka përse të ketë keqardhje për ta.
Nuk ndaj lotët e mija me të tyre.
Të ardhmen e ndërton gjithë qenia ime,
jetoj dhe ndihem i madhuar në vetëdijen time.

E ardhmja !
Asgjë nuk ndodh rastësisht.
E sotmja :
Eshtë e ardhmja që po vjen marrëzisht.



GJUHA SHQIPE

Paradoksi dialektikor,
një mendësi e njeriut krahinor.
Përplaset me të tjerët dhe bën retorikë,
grindet me vetveten dhe bëhet sarkastik.

Ngarkesa emotive,
me indet e mendjes bën kakofoni.
Me “telat” e zemrës,
ndjenja e fajit bëhet blasfemi.

Përkufizimi shkencor,
një standard gjuhësor, një mrekulli.
Gjuha jo vetëm komunikim,
por, .... dhe arsye njerëzore e njeriut-hyjni.

Anakronizmi sentimental,
ngarkesë e pamasë emotive.
E ngjashme, të preferosh dritëzën e qirinjve,
se ndriçimin modern të energjisë elektrike.

Gjuha shqipe,
krijimi ritmik i së bukurës me fjalë.
Gjuha më e distiluar, më e fuqishme,
vetë shpirti i madh i intelektit shqiptar.



SIMFONIA E JETËS

Jam zëri i së kalurës,
i ngashëryer me brengë.

Jam zëri i së tashmes,
i pastër si vesë.

Jam zëri i së ardhmes,
i mbushur me shpresë.

Jam zëri i simfonisë së luleve,
kur flladi i pranverës i çel.

Jam zëri i baladës së valëve,
kur deti i verës i mbledh.

Jam zëri i vallëzimit të gjetheve,
kur puhia e vjeshtës i zverdh.

Jam zëri i trokamës së shiut,
kur streha e dimrit e rrjedh.

Sa i lumtur jam,
kur dëgjoj tim bir të më thotë:
Unë jam zëri i së djeshmes,
që zëri im i së ardhmes,
të tingëlloj i fortë dhe...
të dëgjohet i plotë.



PIKA E LOTIT

Pika e lotit lind nga dhembja.
Dhembja,
baticë e kripur e shpirtit.
Shpirt i ngritur në tallaze,
balsam i dhembjes së plotë.
Të qarët me gjithë shpirt,
pikë...pikëzë çdo lot.

Pika e lotit lind nga gëzimi.
Gëzimi,
ngrohtësi e zjarrtë e zemrës.
Me zemër mendo të tjerët,
ndërsa për vete, me kokë.
Të qeshurit me gjithë zemër,
pikë...pikëzë çdo lot.

Sot dhembja...gëzimi shteruan ngado.
Qetësia,
zëri memec dhe i humbur i jetës.
Jeta një shkretëtirë Saharaje në kohë,
shkretëtirë vijmë vërdallë e s’shohim.
Të verbër, sytharë prej lotëve,
Sahara,
as veten s’njohim,
as veten s`shoh.



EMOCION

Poezia,
emocion që gjen mendimin.
Mendim që ka gjetur fjalën.
Fjalën që shpreh brengën.
Brenga,
shqetësim i shpirtit.
Shpirt që vuan dhe rebelohet.

Rebelimi,
çelësi i portave të shpirtit.
Shpirt që nëpërmjet rebelimit, qetësohet.
Rebelimi,
politikë afër ankesës.
Ankesa,
mungesë e së drejtës.
E drejta,
bijë e shpresës.

Kur politika të rrëzon,
poezia të ngre.
Kur politika të mundon,
poezia të qetëson.
Kur politika të korrupton,
poezia të pastron.

Kur thonë që arti i poezisë,
s`ka të bëjë me politikën.
Ky është ekstremi i marrëzisë.
Tjetër politikë,
që tek njeriu ushqen frikën.



BJERRAKOHËSIT

Me kohën e kanë, se koha jemi ne,
Nga koha nisen dhe vijnë triumfalisht.
Të zhgërryer, injorantë dhe harbutë,
Pohojnë veten pambarimisht.

Ritual i sektit çudak,
Kokëshkretë dhe donkishoteskë.
Si fëmijë të pasionit të pamatë,
Dalë nga llumëtira e tutorëve të pacipë.

Përballë, njeriu – dhunti, i bukur dhe elegant.
Me forcën e shprehjes,
dhe leksikun e larmishëm adekuat.
Plot brumë, logjikmprehtë dhe inteligjent,
Me stilin që për të, është njeriu vetë.

Thërmokla plot dhembje,
Shpirti bëzënë vërtik.
Si një vijë gjithpërfshirëse, përçonjëse, tejshkuese,
Të binjakëve intelektë – kohë, këlthitës, dramatikë.

Opozitë me pushtetin,
Terapistë të ndërgjegjeve të shqetësuara,
Prijs procesesh, profetë dhe mëkues të ardhmërisë.
Kirurgë të çibanëve në trupin e shoqërisë.

Dritëlëshues të shqiptarizmës dhe mbrothësisë,
Të guximit dhe fisnikërisë,
Të qytetarisë dhe pastërtisë.
Rishtarë të përjetshëm të përparimit dhe lirisë.

Ndërsa bjerrakohësit arkaikë,
Në skutat plot terr, kthina dhe prapaskena,
Luajnë fatet e popullit dhe të vendit,
Në tavolinat e bixhozit politik.

Jo !
Zoti nuk na ka braktisur,
Sepse dhe ne nuk e kemi braktisur atë.
Fati ynë nuk është tragjik,
Pse bjerrakohësit politikë gëlojnë rrugëve.

Shpresa për më mirë, më mbarë është aty.
Midis nesh nuk fle, nuk rresht, nuk është utopi.
Ajo drithëron dhe jeton,
Në shpirtin e madh
dhe të ndershëm të njeriut – dhunti.


Nga Cikli Poetik “TERRERRȄSIRA E FERRIT” 
 ______________________________________
* Bjerrakohësit - Humbësit ose vrasësit e kohës.

Dienstag, 3. September 2013

Moikom Zeqo

Moikom Zeqo ka lindur më 3 qershor 1949, në qytetin e Durrësit. Më 1971 është diplomuar në Universitetin e Tiranës për filologji dhe letërsi. Më vonë është diplomuar për histori dhe arkeologji si dhe ka bërë studime pasuniversitare në Romë, në Athinë, dhe në Washington D.C.. Ka punuar si redaktor letrar në gazetën “Drita” dhe arkeolog dhe specialist i artit të lashtë pranë Akademisë së Shkencave.
Është Doktor i Shkencave dhe mban Urdhërin e Lartë “Mjeshtër i Madh”.
Është autori i 62 librave me poezi, prozë, studime arkeologjike, për historinë e artit, si dhe të nje numëri skenaresh për filma kinematografike e televizivë me karakter arkeologjik dhe kulturor. Ka marrë disa herë çmime të para për librat e tij. Krijime të Moikom Zeqos janë përkthyer në gjuhët anglisht, frëngjisht, greqisht, italisht, sërbokroatisht, bullgarisht, rumanisht, polonisht, danisht, esperanto, gjermanisht si dhe në gjuhën tonë.
Është autor i tre ekspozitave vetiake në pikturë. Ka përfaqësuar Shqipërinë në Konferenca Shkencore Ndërkombëtare me dhjetra herë dhe është vlerësuar nga personalitete të larta të kulturës shqiptare dhe të huaj.
Moikom Zeqo është sot një nga personalitetet më të mëdha dhe të njohura të kulturës sonë kombëtare. Veprat e tij dallohen për një stil lakonik, të ngjeshur dhe eruditë dhe mbahet si pionier i postmodernizmit në letrat shqipe./Wikipedia/



Poezi nga Moikom Zeqo

Shenim i autorit

“Një blok poezish, që e dija të humbur, mes dorëshkrimeve të herëshme , më ribëri një kujtesë krijuese: ishte aty një cikël i vecantë, që e kisha shkruar në vitin 1973, por nuk e botova dot asnjëherë, janë në substancë  pjesë e poezive që kam botuar në vitet 1970-1973 në shtypin shqiptar të kohës, poezi, që u anatemuan si  moderniste dhe hermetike nga Pleniumi IV i PPSH dhe instrumentet e Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve.Tani më duket një histori fantazmagorike e largët, ndonëse ende  groteske dhe idioteske për të ashtuquajturën terapi totalitariste. Po e botoj këtë cikël më tepër si një dëshmi për historianët e  historisë së letërsisë.(Moikom Zeqo , Tiranë,23 maj 2012 ).”


FUTURISTËT NË MUNGESË

Lexoj futuristët. Hyj
Në karnavale të mëdha, zhurmat dhe qiejt
Grisen si letër, bubullimat kërcejnë
Si topa futbolli dhe erërat degëzojnë rrufe.
Futuristet, turma të paturpshme, veshur
Me bluza ngjyrë portokalli plot me zigzake,
Kafshë arlekine. Mes tyre tri vetë
Që mbajnë monokle e kanë të pikturuar në faqe
Njeri një peshk, tjetri një shigjetë
Dhe i treti germën R. Trinitet
Me mëngë të shkalafitura derizhablash.
Peshku shumëfishohet me fuqi biblike
Pastaj vertebrat dhe halat përhapen
Si meridiane dhe paralele e koka e peshkut
Bëhet koka e sfinksit të Tebës, Shigjeta
Lëviz e njëkohësisht rri në vend, me majën
Në plagën e zenitit. Është rrota e bërë
Vijë e drejtë. Te germa R kalbet
Plot bakterie fjala Revolucion
Pa Resurrection! Një karkalec vigan
Me redingotë të kuqe e dylbi teatri
Kërcen në kalldrëmet e rrudhave
Të kohës. Nofulla portash të katedraleve
Thyejnë kafka zotash. Majakovski e zbulon
Migjenin, fëmijë ilegal të shekujve. Koha
Gjen një Anti-Kohë. Futurologjia
S’është pseudonimi sekret i së Ardhmes.
Fransua Vijoni varet në trikëmbësh
Me litarin e dejeve të tij e Zhan D’arka
Nga goja nxjerr flakë, -
Princesha Hirushe e prestigjatorëve!
Dallgët hedhin në Currila shishen
E anijes së mbytur, brenda saj
Njëqind shekuj është mbyllur
Shekspiri i çmendur, pa asnjë sozie!
Ja kthej detit, pesë Atlantidave
Të imagjinatës! Apo e mbyll në shishe sërish
Dhe Oskar Uajlldin, binjakun homoseksual?

7 shkurt 1973


***
Dallgët qëndisin
Qenien time në lëvizje, në hapje
E moli   i fundit s’duket asnjëherë,
As Ishulli i Thesarit, lundrimi
I ëndrrës është prej zjarri, një velë
Liburneje është Shamia e Desdemonës,
Ose shamia, ku shfryn hundët
Shekulli XII, a Napoleoni djalosh
Me gripin e ambicieve cezariane. Dallgët
Qëndisin fytyrën time, muskujt
E shkumës, dallgët brenda meje
Si universi i dytë, dallgët
Shkallare qiellore, pa raketë.
Dallgët qëndisin me thonj demoniakë
Epokën. Dallgët e gjakut
Më shumë se të mendimit! Dallgët
Kaotike, energji metaforash
Nga e Panjohura! Dallgët, dallgët,
Plot shembëlltyra misteri.
Çdo anije është moli i mbrëmë.

9 shkurt 1973


***
Unë jam Kimera, tha ajo. Dhëmbët
I shkëlqyen nga zmalti kozmik, – plore
Argjendi mes zambakësh. Hapësirë
Ka qime, kthetra. Koha bimësohet
Në eter, por jo në shpirt. Shoh shtëpi
Me korse xhami e vagina të fshehura.
Unë jam Kimera, tha ajo. Depërtoj
Si sëmundja e s’jam epidemia. Jam
Ajo, që jam, më shumë se Jahovaj!
Unë jam Kimera, tha ajo. E bukur
Dhe përbindëshe. Femra gënjen
Ndërmjet ekzistencës dhe mashkulli
Ndërmjet artit. Gjithmonë
Ajo, që jam. Ajo që do të jem,
Sepse kam qenë. Nojmat
Kanë pushtet dhe rutinë. Përsëritje
Dhe gjykim biblik.
Unë jam Kimera, tha ajo. Le ta dijë
Pikasoja. E ç’është Guernika
A Zonjushet e Avinjonit ?

10 shkurt 1973


***
Djalli është lepur me brirë,
Salamandër me brirë, breshkë me brirë,
Ose papagall me brirë. Është krimbi,
Që bëhet flutur e frikshme me brirë. Djalli
Është Dielli me brirë, ose Hëna me brirë,
Është fallosi me brirë ! Djalli na do
Edhe kur s’e duam ! Djalli është tek ne
Dhe kur s’jemi në të. Është cjapi –
Shembëlltyrë e shenjtë e tokave
Demoniake, Dionisi me brirë
Dhe Orfeu me brirë. Kortezhe pagane,
Vreshta të shpirtit në boshllëk, në humbje,
Gjuetia e shtrigave lakuriq. Zjarre
Dhe flakadanë me brirë, male, kreshta
Me brirë drurësh fosilë. Getja
Me brirë, që ja mori Mefistofelit,
Duar me brirë gishtash, një planet
I porsazbuluar me brirë…

11 shkurt 1973


***
Aroma del – kafshë nga çarku
I mitit. S’ka kthetra, por gëlltit. Guri
Zbutet dhe shkuma është xhami i verbuar,
Glaukoma përhapet pa kufi. Kush i shpik
Heraldikat e kalorësve? Ç’di luani
I Kilimanxharos për mesjetën? A kali arab
Për Suiftin? Po macja hyjni e Egjiptit
Për madamë Pompadurin? Krishterimi
Është mjegulla verbuese plot rrufe sekrete,
Forcë rëndese, që s’peshohet dot, arketip
I vjetër, lojë. Lëkura ime
E heretikut është lëkura e lebrozit
E Shpëtimtarit, që e presin në terr
Në kanalet e gjirizit plot minj teologë.
Aroma del, shpërthen si sperma,
Që nuk ngjiz asgjë. Dalin trenat
Dhe kuajt, Udhëtari i Padukshëm,
Dalin botët dhe imazhet. Ç’lëvizje?
Kohërat janë çarqe. Kush i shpëton
Kapjes në mjegull? Ah, këmbët
Prej bronzi të dinjitetit!

11 shkurt 1973


***
Asnjë Vit i Ri s’do të jetë Amshimi,
As gjethja një elefant, as kaktusi
Një krokodil! Sekonda e mikrokozmosit
Nuk është fillim as mbarim. Vini teleskopë
Mbi zemra! Nocione kufizimi, boshi, unaza
Pa gishta, garderobë lilipute
E padukshme e mendjeve të metamorfizuara
Të Guliverit Evë, dalë nga brinja
E Suiftit gjithësesi, përpara Adamit
Protobiblik, kur s’ishte as Shkrimi
As Zoti analfabet! Vini libra
Mbi shpirtin e syve, se ngjyrat
Janë pantonima, por jo kerubinë !

26 shkurt 1973



KJO PEMË

Kjo pemë – dora e sipërme
E një hyjnie të groposur thellë,
Zhytur në fekale dinosaurësh. Materia
E errët e dheut, mjegull bituminoze.
Dora – vetëtimë bimore nga poshtë,
Nënvetëdija, e shkrepur
Në lëvizshmëri klorofili. Hyjnia
E thellësive s’ka emër, as mitologji
të kuptimit, manipulim
I misterit, diçka pa sintaksë,
Sintaksa është forma, rregulli,
Labirinti, që grish. Kjo pemë – dora qenie,
Udhëtar marsian, krijesë saturniane.
Hieroglifi i të gjitha botërave
Dhe Hiçit të pashmangshëm
Si ajo vetë!

26 shkurt 1973



SHPESH

Shpesh silueta ime
Është 5 kilometra e gjatë,
Zikzake, mbi një Paris plot mongolë
E kuaj ejfelianë prej hekuri. Kjo përrallë
E gjeometrisë anarkike më pëlqen, por fabulat
E kristaleve si honeps. Po nganjëherë
Jam dredhëza në syrin e trumcakut,
Që qimëzohet si mamuth. Jam kryeqyteti
Prej shpellash të nëndheshme të planetit,
Ku banon dhe Homeri. Jam vdekja
Pa përmasa, materiale. Shpesh
Silueta ime mërgohet nga unë,
Bëhem formë e zbrazët. Shpesh
Silueta ime është Nili
Po pa Egjipt.

27 shkurt 1973

***
Ik diku, por jo për të mbritur.
Ik, ik, ik. Diku. Askund. E Panjohura
Është “pse?”. Portat hapen
Në mur e muri s’ka fund. Ajri
S’ka fund, horizonti është mur
I vetëdijshëm, inteligjent,
I pamëshirshëm. Miliona hyrje
Në moshapje. Muri
Është infiniti, lëvizim
Pa dalë nga muri e jemi
Panteizmi i tij.
Ik diku, por jo për të mbritur…

28 shkurt 1973



NIKOTINA SI EPOS

Nikotina fosforeshente, akuarele
Nikotine, eposi i ajrit të nikotinës,
Kuaj dhe albatrosë nikotine të turbullt
Në alkiminë e çmendur të floririt.
Hermesi i nikotinës me çibuk indiani
Parakolumbian, tregu botëror
I duhanit, nargjileja e Ali Pashë Tepelenës,
Afreske me shenjtorë nikotine,
Që nuk janë bronz, bronzi i statujave
Prej nikotine, planet nikotine,
Vetëvrasje e bardhë plot ndjesi,
Shkrimtarë prej nikotine
Me subjekte e parabola nikotine.
Jahovaj tymoste nikotinë
Kur e krijoi botën, a planetet e tjerë-
Flluska nikotine!

1 mars 1973



Ç’LAJMËTAR

Ç’lajmëtar më sjell kumtin
E pjalmit të yjeve? Sa kohëra të verbëra
Janë bebëzat e mia. Ëndërra e lumit
Për një katarakt më sfilit. Ylberi – shami
E djegur beqari jashtë dasmës. Në pllajën
E territ zhduket dhelpra fosforeshente
E vjeshtës. Gjuha prej Hëne e kalit të zi
Më lëpin plagët
.
2 mars 1973



SHPIRT I DESHIFRUAR

Shpirt i deshifruar në lule
Dhe zogj. Juga fryn e përsëritet –
Kujtesa e viseve të trishta.
Kopshte mrekullish
Prej detesh të mëdha. Ujëra nervoze.
Kush është burizanti i zambakëve
Për një zgjim të beftë?

3 mars 1973



KËTU JAM

Këtu jam, me këmbënguljen
Prej bime antike. Tek kallinjtë
E misrit piqet hyjniteti i egër.
Fryjnë 12 erëra me mekanizma
Orësh. Peizazhet shkëlqejnë
Me vërnikun e erërave pranverore.

4 mars 1973


 
ARI NIBELUNGAS

Tantella klorofili
Në këmisha djerse prej shtaze.
Koha i ndez motorët tej gardhit.
Gjej sëndukun e lashtë të muzgut
E mbyll arin nibelungas të vjeshtës!

4 mars 1973

***
Retorika është kopshti i luleve
Jo i frutave. Zëri, fytyrë e dytë
Sekret i fjalëve. Se jeta
Është përplasja e realitetit
Me ëndrrën. Kalbu muzg
Si kufomat e princërve
Të Babilonisë. Ç’brengë
Për t’i besuar
Mimozës lulevirgjër!

5 mars 1973



E DI

E di se edhe një zog i vogël
E ha tërë qytetin. Të vdekurit
Vrapojnë rreth e qark
Pa arritur Apokalipsi. Para trurit
Të oqeanit si t’i kuptoj
Metaforat me bisht peshku ?

5 mars 1973



DORËSHKRIMET

Dorëshkrimet e mia
Gjelbëruar nga bari
Ushqejnë kuajt e imagjinatës.
Fëmini e qashtër, det i parafillimit
Të sendeve agresivë. Si t’i populloj
Vetmitë e mia me zogj të parajsës?

5 mars 1973

***
Shqiponja i fshin me flatër
Tërë këto pamje mijëvjeçarësh,
Që zhduken në çast. Vdekja
E qytetërimeve si e fluturave.
Në shkretëtirën pa përmasa
Ndrit kufoma ime prej zjarri.

5 mars 1973

***
Tërë mrekullitë atlete
Vrapojnë të më arrijnë
Ndonëse rri në vend e jam
Përherë përpara. Shoh një funeral
Milingonash ku merr pjesë
Një Polifem. Përpara janë viset
Me breshka ari dhe leopardë argjendi.
E jam arkitekt i zjarreve të mëdha
Si bazilika pagane!

6 mars 1973

***
Ujëvara ime, po dal me ty
Si të tjerët me qenin familjar.
Si të përputhet realiteti
Me fantazinë ? Kush e dëgjon
Kuakjen e bretkosave
Në Hënë ? Imazhet mikroskopike
Të gjakut ! Dëgjoni
Zanoret fishkëlluese
Të shtrëngatës!
Ujëvara ime, rekuizitë filmike
Mes kuarcit, non plus ultra.
Mbas çdo fjale është një kryengritje
Oksigjeni rrallohet
Mbas ikjes së poetit,
Sarkofagu i tij
Koncentron qiejt!

6 mars 1973

***
Zogu, ashkël zjarri në vatrën
E bebëzave të mia, shoh statuja
Mbretërish ilirë pa kujtesë.
Bubullima hap shtëpinë e saj
Për Princin e Vogël të vjeshtës

6 mars 1973

***
Në dhomën e errët zhvillojmë
Fotografitë e ideve. Kemi etje.
Po ku është uji i pavdekshëm?
Qielli magazinon hyjni
Të harruar. Gishtat e këtij perëndimi
Në Currila shkruajnë
Poezi nokturne për mua!

7 mars 1973

***
Kam harruar të eci
I lidhur me rrënjët e këtij portokalli
Në Jugun e para tremijë shekujve
O koka ime
Me mjekër alge dhe korali !

8 mars 1973

***
Askush s’e thyen
Llambën e përvëluar
Të pagjumësisë time !

8 mars 1973



DIKUSH

Ti ecën, dikush të ndjek pas
Pa gjurma. Dikush, i humbur në gjeografinë
E zambakëve, ku janë thyer qelqet
E njëmijë qiejve.

Ti ecën, dikush është pas
Shpatullave të tua. Dikush
Me plagë paralele, por që s’është ti,
Formë binjaku e zbrazët.

Ti ecën, dikush të përgjon,
Mban shënim disfatat, mangësitë,
Lavjerrësit e orëve, që bëhen
Shermashekë dhe gravata përrallore.

Ti ecën, dikush të ndjek pas,
S’i shmangesh, s’je as indiferent,
Dikush të përcjell, dikush…
S’është Vdekja, por Poezia!

10 mars 1973



GJYSHJA FAIKA

Nga sënduku i vjetër
Befas del gjyshja,
Foshnje e porsalindur.

Oh gjyshja! E kisha harruar.
Ç’të bëj me këtë foshnje?
Si ta rris?

Ajo të lindë sërish tim atë,
Kështu unë të jem
Dy herë i lindur!

15 mars 1973


***
Nga ËC-ja në banjo dalin gaforre të zeza
Mbase nga një Atlantidë e Zezë.

Ndjej hapat e rëndë të Harresës
Drejt portës së mbyllur.

E përplasëm në terr me vetveten
Si Fausti me Mefistofelin.

Ajri pikëllohet. Të vdekurit
S’e thithin më. Refuzojnë ta thithin.

Dhe këndesi i shën Pjetrit
Hesht trefish!

20 mars 1973



NË DJALL TË URTËT

Në djall të urtët, unë s’jam i urtë!
Ja kalendari totemik, çdo kafshë
Një muaj. Të rrezikosh
Është siç thonte Platoni:
“Të qethësh luanin”. Doja
Që zëri im të qe ujëvarë
Në shkretëtirë. Doja që në venat e mia
Të qarkullonte floriri magjik
I vjeshtës dardane. Doja që mijra
Të panjohur të shkonin tej
Me cingaren e ndezur
Të emrit tim në gishta, e gishtat
T’u digjeshin plot dhembje
Për kujtesën. Doja, shumë gjëra doja…
Në djall të urtët, unë s’jam i urtë!

21 mars 1973
 
 
 
TETORI

Tetori i artë ka diçka
Nga sekreti i librave.
Gjethet mblidhen në oborr
Si ngjeshja e fjalëve të një shkrimi.

1973

***
S’i meremetojmë dot ditët
Si gomat e shpuara të biçikletave,
Ajri i braktis, kujtesa koleksionon
Lëkura bosh. Ja dhe kontinentet,
Nëse Europa shpohet, apo Afrika,
Ose Azia janë thjesht komardare
Të shfryra, që s’riparohen më.
Veç dashuritë s’i humbasin trajtat,
Asnjëherë s’zvogëlohen, asnjëherë
S’janë bosh! Shpirti i mbush!

1973

***
Tek bulevardi buzë detit
Hëna mjegullohet
E shtyllat e fenerëve
Me përkrenare drite
Rrinë si në një epos kalorsiak.
Tek deti janë enigmat,
Kullat e kështjellës s’duken.
Ç’janë këta kalorës fantazma ?
Që vijnë të magjepsur
Për të më pushtuar mua ?

1973

***
Të kërkosh përjetësi
Është një nivel i ulët.
Rëra është përjetësia.

Kur mbin një lule –
Çudi më e hatashme
Se një hyjni,

Askush
Nuk dyshon
Se do të vdesë.

1973
 
 
***
Dëgjoj Fugën në Re Minor,
Kompozuar
Nga Bahu.

Në qiell Dielli dhe Hëna
Përballë
Në një remi shahu!
1973
 

GREVË URIE

Ti ike, mbeta vetëm,
Kam uri,
Do të ushqehem për shekujt që do të vijnë,
Duke ngrënë trupit tim.
Në fillim do të ha këmbët,
Që shpiknin lëvizjet për tek ty,
Çdo mëngjes, çdo mbrëmje,
Në sheshet e statujave,
Në kafenetë e periferisë,
Në parqet vjeshtake të bregdetit.
Pastaj të dy duart,
Të djathtën, që shkroi letra dashurie,
Libra të çuditshëm,
Metafora të çmendura,
Të majtën, që prekte flokët e tu,
Të përkëdhelte fytyrën,
Trupin e brishtë dhe magjik.
Ky ushqim më mban gjatë,
Shumë gjatë.
Pastaj i kthehem muskujve të gjoksit,
Brinjëve, mushkërive,
Por veç zemrën s’e prek, e le.
S’e dija, që sytë
Qenë substancë e pakufishme,
Tek to pamjet, hapësirat
Nuk mbaronin kurrë,
Ma shuajtën urinë
Për njëmijë vjet.
Më shumë më mbajti truri,
Sado e konsumoja
Ribëhej prapë,
Si bukët dhe peshqit
Që shumëfishonte Krishti.
Truri qe gjithçka –
Rezerva ushqimore e kështjellës së pamposhtur,
Që i dekurajonte rrethuesit.
Kështu hëngra çdo gjë,
Madje dhe flokët dhe thonjtë,
Tërë indet, nervat,
I sfilitur
Nga tundimi për zemrën e mbetur,
Zemrën, ku dashuria
Kishte koncentruar
Big Bengun.

Për zemrën,
Ah, për zemrën
Amshimin e ktheva
Në grevë urie!

___________________
Ky cikël me poezi është marerë nga gazeta-nacional.com

Montag, 2. September 2013

Adem Gashi

Adem Gashi
Biobibliografia e shkrimtarit Adem Gashi

Lindur më 18. X. 1953 në Nekoc të Gllogocit.
Shkollimin fillor në Nekoc dhe Komoran.
Shkollën Normale në Prishtinë (1968 – 1973).
Studimet për Letërsi dhe Gjuhë Shqipe në Fakultetin Filozofik të Universitetit të Prishtinës(1978).
Studimet pasuniversitare (1980), ndërprerë për shkak të burgosjes, më 1982.
Më 1973 zë punë si arsimtar në shkollën e fshatit, në Nekoc.
Më 1977 deri më 1990 punësohet në Radiotelevizionin e Prishtinës.
Më 1996, bashkë me Enver Malokun, punon në redaksinë e revistës ORA, ku publikon një seri të eseistikës politike dhe të vështrimeve letrare.
Po më 1996 emërohet drejtor i televizionit në Tiranë, për programin satelitor, deri më 1999.
Më 1999 emërohet drejtor i Radiotelevizionit të Kosovës, duke e hapur atë për herë të parë në Kosovën e lirë.
Më 1999 zgjidhet nënkryetar i Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës, deri më 2001.
Kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës, 2001 - 2005.
Më 2001 fiton bursën katërmujore të fondacionit gjerman “Heinrich Böll-Stiftung” me qëndrim në shtëpinë e nobelistit Bëll, në Langenbroich.
Më 2002 emërohet Këshilltar i lartë politik i ministrit të Kulturës, Rinisë dhe Sportit.
Më 2006 emërohet Drejtor i Zyrës për Komunikim në Ministrinë e Tregtisë dhe Industrisë, deri në pensionim (tetor 2018)
Publikimi i parë në revistën “Pionieri” (1966)
Ka botuar 22 libra (romane, eseistikë, tregime e poezi). 
Është nderuar me rreth 50 çmime letrare.
Tetë libra të tij janë lauruar me çmimet më të larta kombëtare (libra të vitit).
Në Panairin e librit, këtë vit, Prishtina 2018 është shpallur SHKRIMTAR I VITIT.
Është prezantuar në dhjeta antologji të lirikës shqipe.
Në gjuhë të huaja është prezantuar me cikle dhe panorama poetike në rumanisht, serbokroatisht,  gjermanisht dhe anglisht (Revista “Dalje” – Sarajevë,  1982; revista “Borec”, 8-9, Lubjanë 1990; “Am Erker”, Zeitschrift fur Literatur, Nr. 57, 2008;  “Albanische HEFTE” 1/2014; “THE ANGRY CLOUD”, (An Anthology of Albaian stories from Yugoslavia), përkthyes nga shqipja John Hodgson. Editor: Mensur Raifi, Rilindja, Prishtinë 1991; në antologjinë e lirikës shqipe në gjuhën turke: Në antologjinë e lirikës shqipe në gjuhën spanjolle e të tjera. 


Veprat

Poezi:
  • PA OMBRELLË, 1982
  • DUKE PUNUAR AUTOPORTRETIN, 1985
  • REALITETI OBJEKTIV*, 1990
  • ËNDRRA TË LIGA, 1995
  • DORËSHKRIM I DJEGUR, 2000
  • LULET E VETMUARA*, 2001/2002
  • LADY MAK(TH)BETH*, 2006
  • KTHIMI I PAMUNDUR, LADY  2013*
  • LABIRINTET E MAKTHT (LADY 3) 2015
  • S’I DUHET KUJT GJAKU IM  2016
  • SHI DHE ZOG I VETMUAR 2016
  • DITËT PA GJË  2017*
  • VIZATIMI I VETMISË NË LETRËN E BARDHË  2017
  • DRENUSHË E TREMBUR DIMRASH 2018*
  • E SHKRUEME PËR KRYESHPENDIN 2018


Tregime:
  • VDEKJA E MIXHËS, 1987
  • PËLLUMBI I PAQES, 1989
  • UDHËTIMI I FUNDIT*, 2002

Romane:
  • A...ZH - VETËTIMAT E NËNTORIT, 2005
  • DITA TJETËR E JETËS, 2013

Eseistikë:
  • NOSTALGJIA E LETRËS, 2003
  • PORTALI I FSHEHTË I JETËS
  • (Shënime nga shtëpia e Heinrich Bëll-it) 2007

* Veprat e shënuara (*) janë shpërblyer si librat më të mirë të vitit, me        
çmimin e Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës, Të Ministrisë së Kulturës, të Panairit të librit
(Fier 2014, Prishtinë 2017 dhe 2018, - Shkrimtar i vitit).



Poezi nga Adem Gashi



BALADË PËR SYTË

Patë gjërat që s’i kuptonit
nga fytyra e fëmijës
kur kërkonit shkallare të ngjiteshit qiellit

E patë sesi u vra zogu
sa pa marrë krahë fluturimi
dhe këmbët e hajthme të drenushës
që përthyheshin në dhëmbët e tigrit...


Patë e ç’nuk patë
dhe kur menduat se ia hodhët botës
u shfaq Ajo
Bukuria që ju vrau
e ditën jua bëri natë





ANATOMI SPIRITUALE

shkrirëse dhe e shkrirët
Ajo,
e s’është borë po zjarr
që vetëdigjet si unak

flakë dhe e ajërt pak
Grua, me gjurmën tatua
në një kujtim vrasës...

dhe ngjallës sakaq

me kostum vdekjeje
(ah, vdekje aq e dashur)
vjen si oazë në ditë etjeje
e përthith e ngjit
krejt si një puthje
buzëve të dhëndërisë

para këtij riti me drithërimë
një Burrë
s’është veçse masë e shkrirë:
tingull, erë e ngjyrë.





NISE NJË LAJMËS
(Këshillë askujt)

Nise një lajmës Udhës së Madhe
e thuaji ta bëjë kumt vdekjen totale
të botës së gjallë veç teje,
(në mos qoftë trajta e vetmisë)!

Udhës së Vogël nise një lajmës
e thuaji ta bëjë mandatë vdekjen tënde,...

pa të keqen e kujt
(një mos qoftë thjesht zhgënjimi yt)!

Sido që të jetë, një lajmës nise
e thuaji ta thotë të pathënën:
Ka jetë dhe vdekje doemos,
derisa ka Shpirt qenieje
që mban të pashuar Zjarrin e Dashurisë,
duke u bërë vetë përjetësisht Dritë.





PAMJA OBSKURE E LUFTËS

Kam parë sesi qiellit
binte shi gjaku së pari,
pastaj copa krahësh pëllumbi
e sqepa të verdhë zogjsh pa koka
e kristale kërdhokullash syri.

Ç’lodra neveritësi
për pafajësi fëmije!...


Një erë veriu pastaj
shpërndante pupla jastëkësh
me ëndrra të tretura livadheve të djegura.

Klithmën e fëmijës e kam dëgjuar më vonë:
Prit babi, të të mbuloj me trupin tim,
se mos të vrasin!

...e copa, copa, copa
xhamash të thyer të shpresave
ma shtronin rrugën drejt teje
mua këmbëzbathurit,
karikaturës së Marathonomakut.

Kam parë praninë e mungesë së Njeriut
në trajtën e Bëmës së tij të pabërë.





PREKAZI

Eshte nje katund i rendomte
Me zini bese
Te rendomta i ka stinet balten

Njerezit enderrojne njesoj
Ne gjysmegjumin e nates
Kur zene e kendojne gjelat e pare

I rendomte eshte misri gruri
Serialet dhe mbremjet e bluzit ne tv
Dhe drumolla e thare

Ju thashe
Nje katund krejt i rendomte eshte Prekazi
I tille ishte dhe i tille do te jete

Ju thashe...

O asgje s'ju thashe me zini bese
E parendomta aty shfaqet sakaq
E jashtezakonshmja ndodh vertete
Kur trazohen rrathet e ajrit





KA ARDHUR DIKUSH SONTE

Ftuar paftuar
dikush sonte ka ardhur në odën e padukshme,
padukshëm, paprekshëm si vetë mrekullia
gjezdis, trazon rrathët e ajrit
pikërisht si ëndrrat e mia.

S’e shoh, s’e prek e ndiej,
e ku preket paforma prej shpirti...

që ndrit sa njëqind diej
honeve, mistereve prej labirinti.

Me rëndësi: është, ka ardhur, këtu, tani
unë i jap ngeshëm formën, përmbajtjen që dua,
mjafton që rrëzëllen dashuri
qoftë flutur, bletë, pëllumbeshë
a Grua.





ULPIANA

ana e qiellt e Dheut
që na e zbulon vetëm gji'në
me të cilin mëkoi
me qumësht zogu stërgjyshërit
antikë

njërin sy në Vendenis
në Luboten tjetrin...

veneron kur shfaqet terri
të na ruaj
dritën e diellt
dhe gjinsin e Genit

shtatë pash nën dhe






PRIJËS I KARVANIT

Unë që s’qesh kurrë prijës
mora sonte detyrën e kryeparit

I vura në rresht për një pjesëtarët e karvanit:
Kujtimet e llastuara me marrëzi skajeve,
Brengat me barrë të madhe,
Mburrjen e kotë prej palaçoje,
(ndoshta qe vetëkënaqësi çasti!),...

Urrejtjen, Inatin krejt si një skenë në shfaqje,
Altruizmin që më tha se jam fëmijë i parritur,
Diturinë si bijë të nënë-përvojës
(në fakt kishte hise dhe baba-libri)...

Mos harrova gjë?
doemos, po me rëndësi që kërkimi
shkretëtirës me rërë pa busullën dhe hartën.

Ju sigurisht po prisni ta zbuloj oazën,
ç’është ajo fjalë, hiç?
kërkoja në Muralet tuaja, miq
në Kryefaqet
Dashurinë prej njeriu, paqen,
shenjtërinë universale.

Pa qenë nevoja për deklaratën “Eureka”
në vend të prijësit u ndjeva princ,
Thashë: E gjeta!

I zhgënjyer se mos bëra moral
lashë detyrën, domethënë dezertova
i vetëkënaqur me normën profane:
Skandal!





QYSH M’DEHU ERA E PRANVERTË

Ajkunshëm m’zuni çasti i lig
i prendimit të t’gjallit
e pashë qysh m’bishin fjalët e mishta
kofin mbas t’vjelni mbetë
sall asht qi lëshon tingull vaji
për njat pemë t’egër
qi u hutue kur e pa pranverën e pavaktë
n’krahnor t’çikës...

e muer kaluer harrimit

tue desht m’u shlirue kthetrash
t’pllumit qi u ba sorrë
e gjeta dashninë e fshehtë t’gjyshes
n’arkën me erë t’ftonit
ai i ligi çast m’u ba shekull
e ma muer shtagën e fëminisë
me mercedes t’hekurt e kambë gume
e gja mbas shpirti nuk m’la
veç mallit t’përvajmë Halilshëm.





MBURRJE

(Një vjershë shumë e mirë dhe shumë e rrallë)

Asht nis Deka me ardhë
n’takim me mue n’Amë
n’çastin e prushtë të dashnis s’Babës
me Nanën,
morti n’mitër, qysh kish me thanë
doktori

tevona asht largue
m’u argtue
me t’kjamen e t’qeshmen teme

tashti ka nis m’u afrue
te ledhet,
po i duhet me luftue
me dashnitë e mia gardiane
se ende nuk e kam krye për to
Kunorën e madhe

N’fund udhe
ka me nisë nga e para:
“Lis jeta kish nd’rrue” -
qysh kish me thanë De Rada




JERM

Çuen e ma mbathën kalin-at te nallban vëllami
me nallçe prej tunxhi,
E hingëllima e tij dridhi
shtatë bjeshkë, shtatë male e shtatë lugje,
E shpi me shpi katundin,
thue se po gzohej ma shumë se unë
i bekuemi,
se duhej me ma prue nusen mue:...

Ma t’mirën, ma t’bukrën zanë zanue.

E u nisën se kah nuk i pashë
ranë n’gjol, n’fushë t’hapun a n’udhë t’madhe
a teshen me nji rrashtë,
Për dhandrin puna e madhe asht veç me prit
çka ka me qit n’dritë
kthimi i t’largtës qi merret sall me mend.

Shtatë konaqe larg me shkue
I bie shtatë ditë e shtatë net
Bash sa një botë me marue
Pa ba hiç pushim.

E gjeta t’ftohtë akull trupin jetim
kur e ndjeva hingëllimën e një gërdalle,
e pashë se kish pas dalë prej përralle
kenja jeme me katërdhetë gradë temperaturë,
Çuen e ma prunë me veturë
një doktor me të bardha.

Dikur e ndjeva zanin tem e nuk e njofta
mbyt n’ujë t’ftoftë t’Drinit
ku ban rrnesë veç trofta
e thashë: kam m’i kallë tana kullat e vrrinit
sall për synin e Saj
qi m’ban me dekë e prapë m’ngjall.





JERM II

Ditë e diel më mëngjes
m’i bënë ftesë
Qiraxhisë së Grebenesë:
lërë karvanë, gatit pajtanë
se do marrim nusen – lule me vesë
me gërnetë e me tupanë.

Qiraxhiu me halle shumë...

shkund e tund dynjanë gjumërëndë,
se do sjell të bukurën fytyrëhënë.

Se kah bënë s’qeshë me nge s’i vura re
për Jemen, për Janinë a për More,
apo vanë ku s’u kthyen burrat tanë!

Nëntë ditë e nëntë net
si nëntë vjet
dheu fjalën nuk e tret

Po unë vetë u bëra gurë
pjekur e djegur në furrë,
zjarr brenda, zjarr jashtë
kur më trembi me borinë
që vinte hipur në makinë
gishtërinjholli heqimë.

Mentë e kokës ftohma m’i kish marrë
e s’qe erë as tramundanë,
Syri Kaltër më kish vënë magjinë
se kush më shihte mua të zinë
vdekur e ngjallur në blunë e tët si’në,
bandill që djeg dynjanë.





FJALË DHE FLUTUR

Këto fjalë (edhe të pashqiptuara)
kanë një adresë,
mjaft që u nisën, dikush do t'i presë.

Në mos gjë prej gjëje
kanë brenda dashuri pa çmim,
kaq mjaftojnë për njeriun që mban hapur
portën e miqësisë....


Fundja, gjithçka duket bukur
nëse midis vetëmisë e boshit
na shfaqet
qoftë edhe vetëm një flutur.






FJALË DHE FLUTUR II.

(Kundërlojë)

Fjalë, fjalë, fjalë
na u mbushën xhepat
se mos më vjen me to në tigan
një ngjalë!?

Fundja, një vetëmashtrim i zbutur...

sa për t'u dukur
i qetë si një flutur
në autodafe.

Gjithmonë,
pas natës që ikën
shfaqet një ditë e re.





FJALË DHE FLUTUR III.

(Fund)

M’u përbirua gishtërinjsh fjalë e pathënë
e ma la një pluhur argjendi,
zhvirgjërues pafajësie.

Puqur me mëkatin e djegës së saj
e pashë fluturën-grua...

që m’u bë ferr.

Pastaj i ra terri llambadhes
si perdja shfaqjes së Andromakës,
pastaj
dikush tundi e tund
litarët e kambanës
(ku të varem?)
Heshtje... dhe FUND.





NATA IME
 
(Ose: Njëra nga netët e mia)
 
Në Kodër të Diellit jam
rrethuar territ të mesnatës
seç merr vrull zemër-imi im
kur shoh distancën
mes lules plastike e lules që vyshket
nga shkëlqimi i vet.
 
Mund të jetë dhe vala me stërkala
ose zëri i Saj
përplasur shkëmbit të pafaj.
 
Jam në Kodër të Diellit
territ të dielltë kurthuar
me dashurinë e natës sime
ose: Të njërës nga netët e mia
që nuk e di
në më do a e dua më shumë.
 
Si u bëka krejt shurdhe
Prishtina!?





ZËRA TË HUAJ DHE ZËRI IM
(Tekno-poezi) 

ditënetëve të mia me zhurmë e heshtur
më vijnë zëra një filli e shkapetur
herë kërcënues e herë joshës
si t’i diktonte zoti i moçëm çifut Norah
të merrem me politikën, me çmim
ah!
si ta lë vargun jetim...

në gjirin e një gruaje që ka emrin dashuri
që midis flakëve mbin lule vetë,
për një koketë
zdërhallur zyrash, inventarësh
me vezullime të shpifura.

më vijnë zëra thashë
i marrtë orëliga!
ku ta shkarkoj mallin, ndjenjën pastaj,
drithërimën e një puthjeje shqeto
me volumin qindra Giga(Bajt)

zëra të huaj matanë
zëri im këtej
në xhamin midis
shoh shfaqjen e gruas hyjneshë
që në sy’në e saj lotin ma qëndis





TI...

dole krejt papritur
zhguallit tënd të mistershëm
si një goditje pas shpine
që të ndal frymë

një terr as ag as muzg
veshur me brymë
...

dhe more trajtë gruaje
floknajë që bën thurimë
para portës së shën pjetrit

ike a u fshehe
në dritë inkandeshente
krejt pa shpjegim

rretherrotull hapësirën boshe
koha së prapthi
e mbushi trishtim





SEFË MLEÇANI
(Interpretuesi virtuoz i Kangëve të Kreshnikëve)

Thonë: ka dekë...
Po unë s'e pashë as sa kje gjallë,
Ku me e pa
Ai kërkote bashkë me Mujin
Ajkunën e Halilin.
Thonë...
Po ai që nga vorret...

Sheh Budimin
Sheh Kotorret:
- A o kanë a s'o kanë
Mos me ken s'kishin thanë!

Nga libri "Duke punuar autoportretin" 1985

Fatmir Musai

Fatmir Musai u lind në qytetin e Elbasanit më 29 mars 1955. Tre vitet e para të shkollës së mesme i kreu në Shkollën Ushtarake “Skënderbej”, për të përfunduar në gjimnazin ”Dhaskal Todri” të qytetit të lindjes, në vitet 1969-1974. Më 1978 mbaroi për Gjuhë e Letërsi Shqipe në Fakultetin e Ffilologjisë të Universitetit të Tiranës.
Për 14 vjet punoi si mësues e gazetar në rrethin e Librazhdit e, më pas, po si mësues e gazetar në rrethin e Elbasanit, deri në vitin 2007.
Sot është drejtor i Kulturës, Rinisë e Sporteve në Bashkinë e qytetit të Elbasanit.
Fatmir Musai ka botuar 4 libra: “Thirrja e jetës” (poezi) dhe “Në rodhan” (vjersha për  fëmijë) që kur ishte student. Më pas, në vitet 2001 dhe 2007, ka botuar vëllimin poetik  “Sfidë” dhe librin me esse, tregime e përsiatje “Dhe engjëjt simulojnë”. Ka qenë anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve e Artistëve të Shqipërisë që nga viti 1977, ndërsa sot është anëtar i Klubit të Shkrimtarëve “Kostandin Kristoforidhi” me qendër në qytetin e Elbasanit.
 
 
Poezi nga Fatmir Musai
 
SPONDILOARTOZA

Spondiloartroza s’paska shërim,
Përjetësisht me vete do ta mbaj,
Do më marrë malli: Një luleshtrydhe
Ta këpus kur çel në maj!
 
Por qaramanët kurrë s’i kam duruar.
Unë sëmundjen time e shoh me nderim:
Të paktën,kurrë s’do ta njoh përuljen,
Siç s’ma njohu shpirti im!



MUNGESE E PERJETSHME

Më ikën gjyshërit
një e nga një,
Dy gjyshet napëbardha
me hënëz në ballë,

Dy gjyshërit e urtë
me flokët si re…
E di: Përjetësisht
do më mungojë një përrallë!



Dora

Ta kasha dorën kaci
E prush të merrja nën hi.
 
T’i kasha gishtat si darë
E gozhdë të shkulja në trarë.
 
Ta kisha grushtin varre
E gurë të thyeja me të.
 
… Të gjitha këto,
sa mirë që s’i kam.
Më mirë një Dorë,
se Putër me nam!



KLITHMA E IKJES

“Ju të ligj e ju sakatë,
Amanet ju lemë gratë!”
                          Populli

Ku i latë gratë, a derëzes,
Ç’hall ju preu mes për mes?!
 
Eh, të gjorat, sa duruan,
Gojëkyçurat s’ju mallkuan!
 
Sakatët u hapën cicat,
Cicat ranë mbi patericat!
 
Të ligjtë i shpunë në misra
Dhe, pastaj, u bënë ministra!



BALSAMOSJA

Ai që shpiku balsamosjen,
Jetës, padashje, i bëri dhunë!
… Filloi kështu Era e Diktatorëve:
Pesë mijë vjet
rrebesh e fortunë!



KOB

Po, o i famshmi Kadare,
Profecia i tregoi dhëmbët:
Ata “… i ngritën nga balta
dhe i rivranë të rënët!”
 
Por në pavdekësinë e veprës së tyre,
I valë është hiri i dëshmorëve aty,
Që ta shpërndajnë këtë hi kujtimesh,
… Duhet të të rivrasin edhe TY!



MONOLOGU I LYPESIT

Ti, botë e ndyrë, që më mashtron përditë
Dhe si mbeturinë më flake në sokak,
Me patericën time të simuloj mëshirë!
Mos u revolto!
… Të gënjej fare pak!



NDERIM FISIT EZMER!

Cigan ezmer, o arixhi,
Që kuajt kujton me nostalgji,
Vate xhambazllëku, vate e humbi,
Ti bredh me “Benz”, “Opel” e “Audi”!
 
O bir besnik i fisit endacak,
Që botën e deshe pa kufij e pa cak,
Nderim stërgjyshit tënd me nam
Që pa Dekret krijoi
të parin Bashkim Evropian!



KAVIET

Kafshëza pushbardha,
brejtës të gjorë,
Mbyllur në kafaz
barbarisht,
Kjo botë pa ju
do t’ish më e mjerë
Dhe çmime “Nobel”
më pak do t’kish!
 
Po gjuhë ju s’keni
të akuzoni
Për genocid
qenien Njeri…
Këtij plangprishësi,
këtij bir Neroni,
Çmimin “Nobel”
ia ka dhënë një mi!


Burimi: prishtinapress.info