Dienstag, 16. Juli 2013

Beqir Musliu

Beqir Musliu

Beqir Musliu u lind në Gjilan, Kosovë në vitin 1945; vdiq më 24.06.1996, në Prishtinë dhe u varros në Gjilan. Shkollën fillore dhe të mesme i kreu në Gjilan, ndërsa fakultetin filozofik drejtimi i gjuhës dhe letërsisë shqipe në Prishtinë. Gjenerata e Beqir Musliut në Gjilan patën për ideolog të shkrimeve dhe të jetës politike Rexhep Elmazin, andaj që në shkollë të mesme u mor në biseda informative dhe u burgos. Po në këtë kohë Beqir Musliu filloi të merret edhe me shkrime letrare. Në fillim me poezi e pastaj edhe me tregime, romane, drama e kritika letrare dhe dramaturgjike. Mënyra e të shkruarit dhe metaforat e simbolet e përdorura në shkrimet e tij, atë menjëherë e renditën në rangun e shkrimtarëve me një perspektivë të theksuar. Punimi i parë iu botua në revistën letrare “Jeta e Re” të cilën e udhëhiqte Esat Mekuli. Po kjo revistë, tri vite më vonë, në vitin 1965, ia botoi edhe librin e parë.
Shkrimet e Beqir Musliut janë të një niveli të lartë dhe përdorin me mjeshtri të madhe metaforat dhe simbolet, andaj mund të quhet edhe shkrimtar i simboleve.
Puna e tij kryesisht ka të bëjë me gazetari, publicistikë dhe redaktim të revistave. Së pari punoi si gazetar e redaktor në revistën “Zëri i rinisë", e pastaj edhe në “Fjala” të Prishtinës. Së bashku me disa krijues të gjeneratës së vet, sa ishte student, nxori dhe redaktoi revistën letrare “Plejada”, e cila arriti të botohet vetëm deri në numrin 6, sepse pushteti i atëhershëm, duke parë ndikimin e krijimtarisë letrare në masën e gjerë, nuk e financoi dhe e shantazhi për të mos u botuar. Më vonë Beqir Musliu ishte anëtar i redaksisë, e një kohë edhe redaktor në revistën “Jeta e Re”.
Beqir Musliu është prezantuar thuaja në të gjitha antologjitë e shkrimtarëve shqiptarë të kohës së tij e më vonë. Punimet e tij janë përkthyer në gjuhën frënge, angleze, spanjolle, italiane, arabe, gjermane, hungareze, rumune, turke, sllovake, maqedonase, sllovene, serbe dhe kroate.

Titujt të veprave

Poezi


  • „Rima të shqetësuara“ („Jeta e re“, Prishtinë, 1965)
  • „Lulëkuqet e gjakut“ („Rilindja“, Prishtinë, 1966)
  • „Skënderbeu ose shqiponja e maleve“ - kurorë sonetesh („Jeta e re“, Prishtinë, 1968)
  • „Bukuria e zezë“ („Rilindja“, Prishtinë, 1968)
  • „Sezamet“ („Rilindja“, Prishtinë, 1972)
  • „Parabola“ („Rilindja“, Prishtinë, 1976)
  • „Darka e magjisë“ („Rilindja“, Prishtinë, 1978)
  • Metafizika e Sfidimit
  • Mandragora
  • Klepsidra e Magjisë
  • Martirium
  • Magna Karta
  • Ekzodus
  • Kodeksi i Argasit

  • Prozë
  • „Vegullia“ - roman („Rilindja“, Prishtinë, 1979)
  • „Mbledhësit e purpurit“ - roman („Rilindja“, Prishtinë, 1982)
  • „Kori i gjelave të vdekur“ - tregime („Dukagjini“, Pejë, 2002)
  • „Makthi“ - roman („Faik Konica“, Prishtinë, 2004)
  • „Amullia“ - roman („Faik Konica“, Prishtinë, 2004)
  • „Krupa“ - roman („Faik Konica“, Prishtinë, 2004)
  • „Skërluta“ - roman („Faik Konica“, Prishtinë, 2004)
  • „Ndeshtrasha“ - roman („Faik Konica“, Prishtinë, 2004)
  • „Skënderbeu“ – poemë („Faik Konica“, Prishtinë, 2004)
  • „Orfeiana“ – Shtatë Libra Anatema - („Faik Konica“, Prishtinë, 2004)

  • Dramë
  • „Shtrigani i Gjel-Hanit“ – libër-teatër, tetralogji („Rilindja“, Prishtinë, 1989):
  • Unë Halil Garria
  • Faustiana
  • Ora e Kukuvajkës
  • Panari i Gjilanit
  • Rrakullima II– teatër-libër, tetraptik („Flaka e vëllazërimit“, Shkup, 1990):
  • Murana
  • Kori i Korbave
  • Familja e Shenjtë
  • Antifona


  • Poezi nga Beqir Musliu


    IMAZHI I PARË

    I rrethuar nga cdo gjë që s’është në këtë ditë
    Përbirohet fare i pavërejtur
    Midis sheshit e mbathin këmbët e zbathura
    Të atyre që asnjëherë s’e hetuarn rrethimin
    As aromën e trendafilave që zihet ngadalë
    Derisa majave të gishtave merr gjuhë lulëzimi
    Mrekullitë hyjnë ta nxjerin nga kornizat që s’e ka
    Të cilën s’di përse nuk e ka Ose e ka përse s’di
    Derisa matet me butësitë e veta të gurëzuara
    Të cilat edhe në vete ka mundur t’i vrasë
    Në shuplakë i zbret dielli i zënë në kornizë rob
    Për t’i ulur Orët e vona që kurdisin bukurinë
    Sa thahet blerimi i murmë në fytyrën time
    Shirat e kthejnë verdhomë në mua kur zgjohem
    Të krijoj ngjyrën për të mbaruar imazhin
    Në të cilin balta ka zënë t’i çelë zogjtë magjikë
    E të vërshojë qytetin që e kam vetëm në shuplakë
    T’i fus në vargonj mbretëritë e zgjebosura në Fushë
    Kur fare i pavërejtur përbirohet përmes syve të mi
    Nga cdo gjë që s’është në këtë ditë të rrethuar.



    METAFIZIKA E PRISHTINËS

    Ky qytet shtrihet në ëndërr si të ish
    I vërtetë e në Gazi-Mestan humbi qetësia

    Anatema A

    Është trilluar edhe një udhëtim në shuplakë
    Në maje të gjuhës na ka zbritur bukuri

    Prapa na kanë ndjekur njëmijë e një mrekulli

    Asgjë s'mund të marrësh më tepër se ç'ke
    Edhe një farë të është mbjellë ndër grushta

    Deri në verë balsamin e mban nën sqetulla

    Nëpër këtë portë u përbiruan edhe engjujt
    Që i shpikëm në hyrje për të na ruajtur O

    Nga trendafilat që i kemi gjuhë e na flasin

    Edhe mbi teë gjitha magjitë që na dëbuan
    Është trilluar një udhëtim i ri në shuplakë




    HAMAMI I GAZI MEHMET PASHËS

    Një dorë e padukshme më shoqëroi

    Nëpër honet e bukurisë së fshehtë Tha
    Ky është Hamami i Gazi Mehmet Pashës
    Mund të hysh Mund të dalësh Mund të hysg
    Të mos dalësh Të mos hysh Të mos dalësh
    Kurrë Dora m'u ngri Nuk dija Cila ishte
    Ajo dorë Ajo që më shoqëroi deri këtu
    Apo dora ime Përse gjithë ajo ftohtësi
    Kur aty janë larë zonjat më të bukura
    Të Prizrenit që ende dëgjohet shushurima
    E tyre dhe dihatjet deri në epshin e shfrenuar
    Hamami është fshehur nën klepsidër
    E Ç'bëri Gazi Mehmet Pasha në Hamamin e tij
    Pa ëndërr se aty fshihej vdekja Aq e bukur
    Në trajtën e një vashe të hyjnueshme Ishte
    Larë me të Ç'ndodhi pastaj Në vend
    Të këmishës së natës kishte veshur qefinin
    Ishte kthyer në botën tjetër për t'i përkujtuar
    Të gjitha ato që s'i përjetoi në këtë botë
    Vdiq nga bukuria

    Ç' Hamam i çuditshëm Këtu fshehtësia
    Ndryn diçka të tmerrshme që s' mund të fshihet
    As të thuhet me fjalë

    Laju në këtë Hamam dhe dil i pastër në botë
    Aty të pret Gazi Mehemet Pasha Që emër la
    Këtu Që ta përkujtojmë me aq fshetësi
    Ashtu siç na pret ky Hamam Eu
    Gazi Mehmet Pasha Eu



    MBASLOJA E PRIZRENIT
       

    Unë jam në Prizren edhe kur s'jam në të
    Ti më merr dhe m'i zhvesh rrobat The Të jesh
    I pastër ma rregullon grimin dhe krejt atë
    Që shkon me të Prizreni më mbeti matanë Them
    Më kthejnë sërish aty ku isha Prizren Unë
    Jam Ai Që (S) Jam Kur Jam Prizreni Imzot
    Nga dora ime krijuan një statujë antike
    Më lanë në Muzeum që e pushtonte qetësia Thanë
    Këtu çdo gjë që (s) ishte Lojë vazhdon të jetë
    Si diçka që shekujt e sfiduan nëpërmjet teje
    Zbrit më poshtë Ja Ku Jam Në Prizren
    Aty më ke edhe mua A nuk të thashë se unë jam Ai
    Që (S) Jam Mund të më ngatërrosh me engjëllin tënd
    Tekanjoz që shëtit në vend teje nëpër muret
    E qetësisë Kërkon një afreskë që të gjason ty
    Të mund të të shenjtërojë në mënyrën e vet
    Vishni rrobat e mia të vjetëruara Dua ta shijojë
    Bukurinë ashtu siç është Loja mbaroi
    Edhe për një milienum të heshtjes Ajo që po
    Ndodhë këtu është vetëm një variant i saj
    Që njëherë ka ndodhur Ç' u bë Prizreni
    Ai është në mua Thashë Prizreni

    ( Prizren, 11 janar 1986)




    BARIU I DEÇANIT

    (Frymëzim nga pikturat e Ibrahim Kodrës
    komponuar në Deçan, verë e vitit 1969)


    Ngutu, nëpër atë urtësi të drurit, shtegtar i lodhur
    në fundin e përrallës që nuk është më përrallë
    - druri e hëngër bariun me fyell në dorë
    që ngarendte kah ato kope të çetuara përtej ditës
    kurse peizazhi që po krijohet nga gjethi i mbetur
    prej vjeshtës së vjetme u shndërrua tanimë në zjarr!
    Vraponi, o fëmijë, që po luani me pyllin
    që ndezej nëpër atë përrallë
    që nuk është më përrallë, por – vetëm heshtje që e krijoi
    atë njeri që e hëngrën urtësitë e drurit dhe pylltari
    që u ngul në pushkën e vet për nder
    të trëndafilit që do të lulëzojë
    Shtegtarë, në majë të ditës shkoi poeti për t`u varur!
    Duhet të ndërrohet kjo ditë vetëm brenda kësaj kënge!

    *
    E sollën një piktor në ditën që u shndërrua në një mollë
    tani fëmijët e padjallëzuar ngarendin që ta grimcojnë
    si planetin, si ëndrrën, si fëmijërinë e tyre që merr
    edhe atë paqe që e ruajnë nën gishta; dhe shkelin tokën
    edhe këtë pikturë të verës që bariu me fyell në dorë e kërkon
    ndër përralla e përralla atë Qytet ku do të dalë
    i barazuar me atë magji që e pa njëherë gjersa u shikua
    me diellin e varur nëpër shuplakat e pishave
    ndërsa legjenda e mbylli prapa kapakëve të librit të vet:
    Shtegtar, ngutu e shpëtoje atë dru që e hëngër bariun
    i cili po përkundet në qetësinë e barit që po zhduket
    në peizazhin që do të zgjohet në një dorë magjike
    dhe do t`i mbyllë të gjithë rrathët që do ta shkurtojnë
    atë fantazi të butë që po endet nëpër drunjtë e gjallë
    e ndoshta ajo do ta shpëtojë bariun e ëndërruar të verës!
    Dita po e grimcon atë kokërr mollë në dorën e fëmijës!

    *
    Ku mbeti Nusja e Deçanit që fliste për engjujt e zinj
    që thoshte se krejt pishat mund t`i përbironte
    nëpër gishtat e saj që i bleroheshin
    sa çel e mbyll sytë: ah, cili është ai dhëndër në rroba
    të gjetheve që do të bien në natën e gjerdekut të saj
    cila është ajo kullë që do t`ua hapë dyert udhëtarëve të humbur
    Në majë të pishës dielli përgatit lojën e vet
    o kush foli aq shumë për magjinë e trilluar
    e cila zogun e zuri fjetur në verën e dashur që i zhdukej
    bashkë me ëndrrën që ndërtonte çerdhen në syrin-magji
    pra: do të ndërtohet kjo kullë ai zog ajo dashuri – sa çel
    e mbyll sytë: o ku mbeti ai dru që e hëngri
    Bariun e Deçanit që rrinte dhe fliste vetëm me gjuhën
    e magjisë me gjuhën e zogut në një vizatim që e harroi
    dita në Blokun e Ibrahim Kodrës
    Ai dhëndër në rroba gjethesh po kthehet në vjeshtë!

    *
    Zogu që foli për ditën e sharruar në atë magji
    Hapi tëra dyert e ditës: piktorin po e ndëshkon syri i tij!
    që e krijuan ngjyrat gjersa i përshkoi
    prapa dyerve të ditës: o në cilën ujëvarë u mbytën thneglat
    në Bistricë ndoshta do t`ia gjejnë emrin edhe kësaj luleje
    dhe këtij fyelli që rastësisht hyri në këtë Blok të ditës
    ku me siguri do të krenohet ai bari me vizatimin e syrit të tij
    që shkon edhe përtej bjeshkës që na pengon edhe ne
    të shikohemi edhe për atë fyell që me të i zgjon barërat
    e fjetura të kohës dhe dashurisë së balsamosur ndër kohë
    dhe për atë gjuhë që cicëron aq bukur dhe aq ëmbël –
    si bilbilat që kanë mbetur në mesditën e murrme të heshtur
    Por: cili do të shkruajë këngën apo baladën për atë dru
    të urtë që hëngër bariun me fyell në dorë s`di në cilin qytet e pyll
    Shtegtarë, ngarendni dhe kërkojeni në këtë vizatim të ditës!


    Botuar në “Zëri i rinisë”, nr. 29, 11 tetor 1969

    _________________
    Biografia e autorit është marrë nga Wikipedia

    Keine Kommentare:

    Kommentar veröffentlichen